Van de 64 gemeenten die West-Vlaanderen momenteel nog telt, worden er slechts elf geleid door een vrouwelijke burgemeester. En er is niet meteen beterschap op komst… Slechts een kwart van de lijsttrekkers voor de lokale verkiezingen van 13 oktober zijn vrouwen. De lokale politiek blijft dus een mannenbastion, ook in 2024. “De klassieke rolverdeling is helaas nog altijd sterk aanwezig.”
Onze provincie telt vandaag slechts elf vrouwelijke burgemeesters. De genderverdeling op dit bestuursniveau zit dus nogal scheef en daar lijkt niet meteen verandering in te komen. Slechts 71 van de 290 lijsttrekkers die opkomen voor de gemeenteraadsverkiezingen in West-Vlaanderen zijn vrouwen. In 21 gemeenten – goed voor 79 lijsten – is er zelfs geen enkele partij die met een vrouwelijke kandidaat-burgemeester naar de kiezer stapt.
Er werden nochtans al maatregelen genomen om ervoor te zorgen dat meer vrouwen kunnen doorstoten naar bestuursmandaten in het politieke landschap. Zo moet een kandidatenlijst niet enkel evenveel mannen als vrouwen tellen, ook mogen de eerste twee kandidaten op een lijst niet van hetzelfde geslacht zijn.
Een vergiftigd geschenk, vindt Lies Laridon (Team 8600), de 55-jarige burgemeester van Diksmuide. “De pariteitsregels op zich zijn zeker een goede zaak, anderzijds is het een excuus voor partijen om vrouwen steevast op de tweede plek te zetten. Het is niet omdat de lijsten 50/50 verdeeld zijn, dat er gelijkheid is. Dat wordt ook nu weer aangetoond.”
Mannenclubje
Een eeuwenoud fenomeen, zo beschrijft bestuurskundige Nina Dufourmont – die aan UGent meewerkte aan onderzoeksprojecten in de politieke sfeer – de huidige situatie. “De politiek wordt historisch gezien gedomineerd door mannen. Daar komt verandering in, maar die systemen zitten echt in onze maatschappij ingebakken. Eerst en vooral is het ook gewoon nog een mannenclubje en die oude garde kiest nu eenmaal sneller voor een man om hun opvolging te garanderen, al is het maar omdat verandering niet altijd gesmaakt wordt door de kiezer en ze hun partij veilig willen stellen. Maar mensen – zowel kiezers als kopstukken zelf – gaan er ook nog steeds vaak automatisch vanuit dat een man meer geschikt is om een politieke machtspositie op te nemen dan een vrouw, waardoor het lastig wordt voor een politica om een goeie lijstpositie te veroveren”, legt ze uit.
“Aan mannelijke burgemeesters of schepenen wordt nooit gevraagd wie op de kinderen aan het letten is tijdens de zoveelste receptie”
Lieve Castryck (57) herkent dit vooroordeel maar al te goed. Zij is de enige die al zeker is van haar sjerp in de volgende legislatuur, omdat haar partij als enige een kieslijst indiende in Lo-Reninge. Daar zijn straks dus geen gemeenteraadsverkiezingen.
“Mannen die verkondigen dat ze politieke ambities hebben worden doorgaans snel gesteund door hun omgeving, wat hun zelfvertrouwen nog meer boost. Als vrouw krijg je voornamelijk twijfel zaaiende reacties: Ben je wel zeker?, Ga je dat wel kunnen?, Ken je er wel genoeg van? en vooral: Valt dat te combineren met je gezin? Het is spijtig, maar die klassieke rolverdeling is – zeker in landelijke gebieden – nog zeer sterk aanwezig. Mijn kinderen waren al wat ouder toen ik in de politieke stapte dus ik had daar minder last van, maar ik hoor natuurlijk wel hoe mensen praten tegen jongere, vrouwelijke collega’s. Aan mannelijke burgemeesters of schepenen wordt nooit gevraagd wie op de kinderen aan het letten is tijdens de zoveelste receptie die maand…”, meent de toekomstige burgemeester.
Rollenpatroon
Die invloed van een politieke carrière op het gezinsleven, dat is volgens zowat elke politica die we spreken een grote drempel voor veel vrouwen om zich verkiesbaar te stellen. “In de privésector zie je dezelfde problemen: gewoon al het feit dat je uitvalt bij een zwangerschap is in bepaalde sectoren al genoeg reden om een vrouw geen hoge functie te geven”, stelt Nina Dufourmont. “En of we het nu intrinsiek echt willen of niet – dat laat ik in het midden – er wordt van vrouwen steevast verwacht dat ze hun gezin op de eerste plaats zetten. Pas op, in de jongere generatie zijn er al veel meer mannen dan vroeger die het huishouden en de zorg voor eventuele kinderen niet volledig overlaten aan hun partner, maar dat klassieke rolpatroon blijft een stevige invloed hebben.”
Een van die gelukkigen is de 39-jarige Véronique Buyck (Groep 82), burgemeester van Ardooie. “Zonder mijn man zou dit mij niet lukken, nee. Ik heb de vrijheid om meer met mijn ambt bezig te zijn dan met mijn gezin, ook omdat ik er geen andere job op nahoud natuurlijk. Dat is een bewuste keuze, die een man minder snel zou moeten maken omdat het voor hen vanzelfsprekender is dat er thuis iemand alles staande houdt.” Burgermoeder Lies Laridon bevestigt: “Als je deze job goed wil doen, moet je overal zijn. Dan moet je als vrouw natuurlijk een partner hebben die niet noodzakelijk in het klassieke rollenpatroon wil vervallen.”
“Ooit vroeg een man mij of ik Miss West-Vlaanderen was… vanwege mijn sjerp”
Het politieke glazen plafond is een feit, maar toch zijn er nog heel wat jonge vrouwen die daar een barst in willen proberen maken. Zo is de 22-jarige Femke Derudder (Vooruit) de jongste lijsttrekker in onze provincie. Zij dingt in oktober mee naar de burgemeesterssjerp in Ichtegem.
“Het is soms demotiverend te zien dat bijna alle belangrijke posten in de politiek worden ingenomen door (oudere) mannen. Maar een lokaal bestuur moet een weerspiegeling zijn van de bevolking. Mannen kunnen de belangen van vrouwen wel vertegenwoordigen, maar ze hebben nu eenmaal wel een andere kijk op bepaalde problemen die moeten opgelost worden. En andere prioriteiten. Dat is de drijfveer achter mijn politiek engagement: als ik verkozen word, wil ik me graag focussen op de beleidskwesties die vrouwen disproportioneel meer raken dan mannen. Denk maar aan kinderopvang, zorg…”, aldus de studente politieke wetenschappen.
Kritiek op uiterlijk
In een politieke sleutelrol terechtkomen is voor vrouwen een bikkelharde strijd, maar hoe aangenaam is het om uiteindelijk te functioneren binnen zo’n archaïsche instelling? Worden vrouwen aan de top even au sérieux genomen? “Niet altijd”, glimlacht Véronique Buyck. “Als spreker op een event werd ik eens voorgesteld aan iemand door de organisatie, als de burgemeester. Die persoon in kwestie vroeg zich dan af of het over mij ging of over mijn man die achter mij stond. Of die keer toen ik op een evenement met mijn burgemeesterssjerp werd aangesproken met de vraag of ik Miss West-Vlaanderen was…” (lees verder onder het kader)
Eén op vijf lijsttrekkers is nieuwkomer
Uit de rondvraag van deze krant bij de 290 kandidaat-burgemeesters in onze provincie, blijkt niet alleen dat meer dan driekwart mannen zijn. Zo leren we dat een op de vijf zijn of haar politiek debuut maakt op 13 oktober. De helft van deze groep komt op voor Vlaams Belang.
Van de 281 lijsttrekkers die onze vragen hebben beantwoord, werkt een kwart als bediende. 17 procent is zelfstandige, 16 procent werkt als ambtenaar. De jobs zijn heel uiteenlopend, van ijsventer tot spoedverpleegkundige. 52 lijsttrekkers zijn momenteel burgemeester en hopen dat uiteraard te kunnen blijven.
De gemiddelde leeftijd van de lijsttrekkers is 51 jaar. De jongste kandidaat-burgemeester is er 22 en woont in Ichtegem, de oudste is een 75-jarige uit Vleteren. Ook blijkt dat 23 lijsttrekkers niet geboren zijn in West-Vlaanderen: zij zagen het licht in Aalst, Borgerhout of zelfs het Duitse Mechernich… Tot slot vroegen we ook naar de belangrijkste speerpunten van de politici. Daar komen vaak dezelfde thema’s terug: veiligheid, betaalbaar wonen en de gemeente leefbaar houden.
Gelijkaardige ervaringen bij Lieve Castryck. “Veel burgers vinden het belangrijker om kritiek te geven op ons uiterlijk en onze kledij dan te weten waar we inhoudelijk mee bezig zijn. We worden harder aangepakt én we moeten ons veel harder bewijzen om dezelfde geloofwaardigheid te genieten als onze mannelijke collega’s. Dat is ook intern zo: kijk maar naar schepencolleges, als er al een vrouwelijke schepen is, krijgt ze bijna in elke gemeente de OCMW-bevoegdheden. Niet omdat dat per se haar domein van expertise is, maar omdat dat als een zacht en sociaal thema wordt aanzien. Confronterend, als je plots zelf in die situatie zit.”
“Het valt op de de enige vrouw in een schepencollege bijna standaard de OCMW-bevoegdheid toegewezen krijgt”
Nog heel wat werk aan de winkel dus, maar van opgeven spreken onze West-Vlaamse leading ladies niet. “Ik roep alle vrouwen op om voor vrouwen te gaan stemmen. We hebben zolang gevochten om stemrecht te hebben, we moeten elkaar blijven steunen”, pleit Laridon. Buyck vult aan: “We moeten de juiste persoon op de juiste plaats zetten en vrouwen zijn absoluut een meerwaarde in de politiek. Vrouwen zoeken verbinding, zijn empatischer. Mijn verhaal bewijst alvast dat het kan: ik ben op mijn 21ste in de politiek gestapt, nu ben ik burgemeester. Jonge vrouwelijke kandidates kansen geven en goed begeleiden, dat is de boodschap.”
(door Phebe Somers en Laurens Kindt)
Gemeenteraadsverkiezingen 2024
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
