Wie de verkiezingen wil winnen heeft daar, in het vuur van de strijd, vaak een smak geld voor over, maar achteraf kunnen dat wel eens zuur bestede centen blijken als het resultaat tegenvalt. Want het ene is niet recht evenredig met het andere. Dat is ook in Tielt erg duidelijk, waar ‘big spender’ N-VA/Open VLD de verkiezingen verliest en met meer dan 4.700 euro per zetel het slechtste rendement neerzet.
Een en ander blijkt uit de officiële aangifte van de verkiezingsuitgaven die elke partij en kandidaat binnen de maand na de verkiezingen moet doen en daarna publiekelijk raadpleegbaar is op de rechtbank. Deze uitgaven zijn ook begrensd, maar niemand in Tielt overtreedt de regels.
4 euro per inwoner
Laat ons eerst even naar de cijfers kijken: in totaal werd er door de Tieltse partijen en kandidaten 80.775,63 euro uitgegeven aan campagnegeld. Dat is 3,98 euro per inwoner of 5,12 euro per kiesgerechtigde. Dat totaalbedrag is wel vrij onregelmatig verdeeld over de vijf deelnemende partijen. Het kartel N-VA/Open VLD neemt met voorsprong de grootste hap uit de taart: 41,4 procent of 33.445,63 euro. Op de tweede plaats komt CD&V met 25.368,30 euro (31,4 procent), gevolgd door Iedereen Tielt met 10.594,68 euro (13,1 procent) en SP.A met 8.110,49 euro (10 procent). Groen liet het minst het geld rollen: 3.256,53 euro of slechts 4 procent van de totale pot.
En wat hebben die bestedingen nu opgebracht als resultaat? Daarvoor delen we per partij de totale bestedingen (door de partij én de individuele kandidaten) door het aantal behaalde zetels. En wanneer we dat doen, dan komt die ‘goedkope’ campagne van Groen meteen toch in een ander perspectief te staan: de partij haalde maar één zetel en die kostte dus 3.256,53 euro. Daarmee zit Groen in het midden van het peloton. CD&V deed de beste zaak met 1.951,41 euro per zetel, gevolgd door Iedereen Tielt met 2.648,67 euro per zetel. SP.A zit op 4.055,25 euro per zetel en N-VA/Open VLD piekt op 4.777,95 euro per zetel. Wat eigenlijk, in vergelijking met sommige andere steden, nog niet zó exuberant is.
Strikte regels in sperperiode
De aangifte van de verkiezingsuitgaven slaat enkel op sperperiode voor de verkiezingen, die begon op 1 juli. Tijdens die periode gelden tevens strikte regels voor het gebruik van bepaalde campagnemiddelen. Zo mag men bijvoorbeeld geen geschenken of gadgets (balpennen, ballonnen) verkopen of verspreiden, geen commerciële telefooncampagnes voeren, geen reclamespots uitzenden op radio, televisie of in de bioscoop en geen affiches plakken in een strook van 30 meter naast autowegen.
Er zijn ook bepaalde uitgaven die men niet moet opnemen in de aangifte, zoals bijvoorbeeld persoonlijke, niet bezoldigde diensten, redactionele artikels die in de reguliere pers verschijnen op dezelfde manier als buiten de sperperiode, of de uitgaven voor de organisatie van congressen en partijbijeenkomsten.
Er zijn ook regels over giften en sponsoring. Giften kunnen enkel door natuurlijke persoon gebeuren en het bedrag mag niet hoger zijn dan 500 euro per begunstigde en 2.000 euro in totaal. Voor commerciële sponsoring werd het bedrag recent beperkt tot 500 euro per sponsor en tot maximaal 2.000 euro per jaar. Is het bedrag van een gift of sponsoring hoger dan 125 euro, dan moet dit geregistreerd worden en opgenomen in de aangifte.
De cijfers per partij die we hierboven hanteren zijn telkens de samentelling van wat de partij heeft aangegeven en wat alle kandidaten van die partij hebben aangegeven. In de individuele aangiften moet elke kandidaat dan nog eens meegeven wat er uit eigen zak is betaald en wat de partij hem of haar heeft toegestopt. En daar stellen we toch duidelijke verschillen in cultuur vast over de lijsten heen. Zo is er bij SP.A en Groen niemand die iets uit eigen middelen inbrengt en volgens de aangifte ook niemand die iets van de partij krijgt voor persoonlijke campagne. Wat dus zou willen zeggen dat er geen enkele individuele affiche of zo gemaakt is, wat uiteraard theorie is. Bij Iedereen Tielt is het plaatje het duidelijkst: daar heeft de partij de groepscampagne betaald en blijkt uit alle individuele aangiften dat alles uit eigen zak komt. Bij CD&V slaat ongeveer 23 procent van alles wat is aangegeven op eigen inbreng, bij N-VA/Open VLD is dat ongeveer 32 procent.
Zo is er bij SP.A en Groen niemand die iets uit eigen middelen inbrengt en volgens de aangifte ook niemand die iets van de partij krijgt voor persoonlijke campagne
Als we even nader gaan bekijken wie er wat uit eigen zak heeft gefinancierd, dan spant burgemeester Els De Rammelaere de kroon met 4.167,44 euro. Al zitten in dat bedrag ook de campagnekosten voor de provincieraadsverkiezingen, waar ze ook aan deelnam. Ook Hamdi Latifi (N-VA/Open VLD) en Pascale Baert (Iedereen Tielt) zitten boven de 1.000 euro. Tussen de 500 en de 1.000 euro zitten, in dalende volgorde, Veerle Vervaeke, Henk Mauws, Vincent Byttebier, Patrick Wauters, Bart Biebuyck en Grietje Goossens, Roos Baert en Jasminka Poppe. De nieuwe burgemeester Luc Vannnieuwenhuyze zit met 150 euro eigen inbreng behoorlijk laag en dat getal blijft laag wanneer we daar nog 334,78 euro partijgeld bijtellen en op 484,78 euro uitkomen. Gedeeld door 4.033 behaalde stemmen is dat… 0,12 euro per stem. Alleen wie helemaal niets besteedde, doet beter qua rendement.
Bij de analyse van de campagnekosten over de diverse vormen en media, zien we al bij al maar weinig opvallende zaken of stunts. Bij alle partijen zien we een mix aan klassieke en nieuwe methoden en technieken, al gaat N-VA/Open VLD wel het verst in het aanwenden van de sociale media.
Bestickering van de vroegere Romano kostte N-VA/Open VLD meer dan 2.000 euro
En als we er dan toch één uitschieter moeten uithalen, dan toch graag het volledig bestickeren van het pand van de vorig jaar gestopte winkel Lederwaren Romano aan het Vijverhof in de Kortrijkstraat. Voor de gelegenheid gepimpt als campagnesecretariaat van N-VA/Open VLD, wat meer dan 2.000 euro heeft gekost. Ook de indrukwekkende programmafolder van Iedereen Tielt, het fameuze getekende parcours met 100 haltes, die bus aan bus werd bedeeld was niet goedkoop: ruim 3.900 euro.
Hiernaast vindt u de top 20 van de duurst betaalde stemmen, op basis van de individuele aangiftes van de kandidaten (eigen inbreng plus eventueel deel van de partij). Kandidaten van SP.A en van Groen komen daar sowieso niet in voor, want daar is alles nul wat die persoonlijke aangiftes betreft.
Luc Vannieuwenhuyze (CD&V): “De affiches doen het nog altijd”
CD&V heeft zijn campagnegeld het best besteed en daar is toekomstig burgemeester Luc Vannieuwenhuyze uiteraard heel gelukkig om. “Ik denk dat wij ons budget heel evenwichtig hebben aangewend, al hebben we toch een paar specifieke klemtonen gelegd. Zoals bijvoorbeeld de keuze voor affiches van één vierkante meter. Persoonlijk geloof ik nog altijd heel sterk in de kracht van een affiche, die de kandidaat zo direct mogelijk afbeeldt, zonder tierlantijntjes. Tegenwoordig kan je affiches al vrij goedkoop drukken en het plakken, dat doen we natuurlijk zelf met de hele ploeg, toch altijd een heerlijk groepsmoment in de campagne. Zelf heb ik niet zo’n kaas gegeten van de nieuwe media, maar onze jongeren des te meer, en we hebben toch ook drie leuke filmpjes gelanceerd.”
Pascale Baert (Iedereen Tielt): “Vooral als groep naar de kiezer”
“Als nieuwe formatie hadden wij niet echt een partijkas, maar we hebben van meet af aan voor iedereen duidelijkheid geschapen over de financiering”, zegt Pascale Baert. “De afdrachten van onze mandatarissen hebben we opzijgezet voor de groepscampagne, en wat individueel was, heeft ieder voor zich betaald. Daarbij variëren de bedragen vooral in functie van het aantal affiches. Maar we hebben vooral ingezet op de groepscampagne. En op het inhoudelijke natuurlijk, met onze opvallende programmafolder. Inderdaad niet goedkoop, maar we hebben die wel zelf gebust. Ook de deurhangers die we vlak voor de verkiezingen zelf nog overal zijn gaan aanbrengen, hebben hun effect niet gemist. Ik ben heel tevreden over onze campagne, met uiteraard ook een belangrijk online luik.”
An Vanden Bussche (Groen): “Veel steun van Groen nationaal”
“Als kleine groep hadden wij al bij al nog een behoorlijk budget”, zegt An Vanden Bussche van Groen. “Er zat nog wel wat in kas uit het verleden en we hadden in de voorbije bestuursperiode toch één mandaat in de OCMW-raad, waarbij 20 procent van het bruto presentiegeld wordt afgedragen aan de partij. En we hebben ook behoorlijk wat financiële steun gekregen van Groen nationaal, dat ook nog gratis affiches voor ons heeft gedrukt. In deze campagne hebben we ervoor gekozen om zelf geen verkiezingsborden te zetten langs de openbare weg. Of we misschien niet meer zetels zouden hebben behaald als we dat wél hadden gedaan? Wie zal het zeggen. Maar dat is een principiële keuze. Wij willen niet meedoen aan de visuele wildgroei en hebben dit keer ook uitdrukkelijker ingezet op de nieuwe media.”
Dossier Verkiezingsuitgaven
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier