De scan van de stemmenkampioen

Krant Van West-Vlaanderen peilde bij 80 lokale politici naar de manier waarop ze naar de kiezer trekken. Het gaat telkens om mensen die succesvol waren in 2012 en deze keer ook op een lijst staan. De respondenten zijn zowel in de steden als in de gemeenten actief en zitten daar in de meerderheid of de oppositie. Het gaat om gevestigde waarden maar evenzeer om mensen die in 2012 een verrassend goed resultaat neerzetten. Om de waarheidsgetrouwheid van de antwoorden te verhogen, werden de resultaten anoniem verwerkt.

Welk profiel is er nodig?

Uit de antwoorden op onze enquête blijkt, niet verwonderlijk, dat het loont om lijsttrekker te zijn. Ook het feit dat men al een uitvoerend mandaat heeft – gemeenteraadslid/burgemeester/schepen – levert duidelijk een bonus op. Opvallend: meer dan een kwart (27,5 %) van onze verkiezingswinnaars staat op een lokale lijst, iets wat bij een nationale verkiezing ondenkbaar is. Het bewijst dat lokale politiek heel vaak over specifiek lokale thema’s en mensen gaat, en minder om grote ideologieën.

De meeste succesvolle kandidaten (30%) hebben een voltijdse job buiten de politiek, op de voet gevolgd door zij die van de politiek wel hun voltijdse of deeltijdse bezigheid maken. Meer dan de helft van de kandidaten zegt ook dat ze meer dan de helft van hun inwoners spontaan bij de voornaam kunnen aanspreken, ook al typisch voor de lokale politiek. Nog opvallend: een op de drie heeft politieke voorouders.

Hoeveel centen kost het?

Hoeveel een politicus of een partij besteedt aan de campagne is wettelijk vastgelegd. Het plafond althans, want in de praktijk blijken er toch grote verschillen te bestaan tussen de budgetten die gespendeerd worden. De overgrote meerderheid (42,5 procent) is na een campagne tussen de 500 en de 2.000 euro armer. Eén kandidaat gaf aan meer dan 5.000 euro in zijn of haar campagne te pompen. Van de partij krijgen de meeste kandidaten boven hun eigen bijdrage nog een budget tussen 500 euro en 2.000 euro toegeschoven. 10 procent van onze respondenten krijgt niks. Wat doen ze met dat geld? Een verpletterende meerderheid van bijna 94 procent spendeert de centen aan drukwerk. Het zijn affiches, reclameborden, autostickers en flyers die nog altijd de grootste hap uit het budget nemen. Vier kandidaten spenderen hun geld liever anders, aan sociale media, reclame in kranten of televisie. Eentje gebruikt zijn of haar campagnepotje liefst om het hele café te trakteren.

Hoeveel tijd investeren?

Op welke manier gebruiken onze politici hun tijdsbudget om naar uw stem te dingen, zowel tijdens de legislatuur als tijdens de campagne? Uit de resultaten blijkt dat de meesten er veel belang aan hechten om zo aanwezig mogelijk te zijn in hun stad of gemeente. 80 procent van de respondenten zegt actief te zijn in minstens één lokale, niet-politieke vereniging. Bijna een op de vijf zit zelfs in meer dan vijf verenigingen. Er zijn slechts drie politici die het niet nodig vinden om evenementen in hun kiesgebied te bezoeken, de overgrote meerderheid (65 %) toont zich wekelijks op een à vijf evenementen. In een verkiezingsjaar blijkt het voor niemand een optie om geen recepties af te dweilen. Die blijven een must. De meerderheid van de politici deed er sinds januari zelfs al meer dan 50. Tijdens de laatste weken voor de verkiezingen spendeert een kwart van de politici tussen de 21 en de 30 uren aan hun campagne, meer dan een halftijdse job dus. Drie politici vinden dat allemaal verloren moeite, 10 procent is er dan weer meer dan 50 uren per week mee bezig. Die uren vullen de politici het liefst met huisbezoeken. De meerderheid van de respondenten zegt zelfs dat ze er meer dan 2.000 afleggen. Een op de acht is dan weer niet geneigd om uw deurbel aan te vallen en hecht er geen waarde aan.

Welke strategie vergt het?

Huisbezoeken zijn dus voor de meeste politici dé manier om rechtstreeks in contact te komen met hun kiezers, te luisteren naar hun vragen en eventueel om hun stem te vragen. Ze steken veel tijd in huisbezoeken en zetten dat ook met stip op de eerste plaats als we hen vragen wat de belangrijkste manieren zijn om verkozen te worden. Opvallend: hoewel bijna 94 procent zegt dat het leeuwendeel van hun campagnebudget opgesoupeerd wordt aan drukwerk, komen ‘flyers uitdelen’ en ‘affiches ophangen’ zelfs niet in de top drie van meest populaire antwoorden voor. Zijn al die kosten dan zinloos? Het antwoord op die vraag lijkt te schuilen in de tweede meest populaire strategie die de politici naar voren schuiven: campagne voeren op sociale media. Die strategie wipt nipt over het bezoeken van markten en evenementen in volle campagneperiode. De hedendaagse politicus voelt zich duidelijk als een vis in het water op de sociale media en gebruikt die om heel snel met heel veel mensen in contact te komen. Maar liefst 90 procent van onze lokale kandidaten gebruikt Facebook in hun campagne. Bijna 20 procent is ook bereid om daarvoor te betalen. De meesten een bescheiden som van maximaal 50 euro per maand, maar er zijn ook twee politici die vlotjes tot 500 euro maandelijks spenderen om hun berichten prominent op uw Facebookwall te doen verschijnen. Over het inzetten van hun partner of kinderen in de campagne zijn de meningen verdeeld: 40 procent doet het niet, de rest wel maar dan heel verschillend. Vooral de partner krijgt een actieve rol in de campagne, met de kinderen wordt iets spaarzamer omgesprongen. Tot slot: de meeste politici hebben geen schroom om een gesprekje met hun potentiële kiezer af te sluiten met het klassieke ‘denk eens aan mij op verkiezingszondag’. Maar liefst vier op de vijf politici haalt de klassieker boven, een op de vier doet dat zelfs altijd.