Bart Tommelein vs. Hendrik Bogaert: “Oppassen: straks is Antwerpen hier de baas”

Bart Tommelein schoot de voorbije jaren als een komeet de hoogte in bij Open Vld. Hendrik Bogaert is meer en meer de rebel bij CD&V. De ‘Kennedy van Oostende’ en ‘Straffe Henrik’ zijn maten, al van voor de politiek, en kunnen het ook sociaal-economisch uitstekend met elkaar vinden. Liefst zouden ze de huidige coalitie zelfs verder zetten. “Maar de betrouwbaarheid van alle partners moet hoger zijn dan vandaag. En dan heb ik het niet over jouw partij, Hendrik.”

Zelfs als ze heel serieus van mening verschillen, als het politieke spel op het scherp van de snee wordt gespeeld, dan nog zullen ze elkaar niet bij de kraag grijpen. Elkaar als kemphanen in de ogen kijken bij de fotosessie op het strand? Moeilijk. “Wij zijn maten wi!” En blijkbaar is de vriendschap al jaren oud. Ze kennen elkaar al sinds 1993, toen Bogaert als consultant meewerkte aan de reorganisatie van Anhyp, de bank waar Tommelein toen regiomanager was. “Toen al zeiden we: we zien elkaar terug in het parlement”, herinnert de Oostendse burgemeester zich. “En het was nog waar ook.” “We zijn maten gebleven”, knikt Hendrik Bogaert. “Toch tot dit interview.” (bulderlach)

Hoe goed boterde het tussen uw partijen in de voorbije bestuursperiode?

Bart Tommelein: “Ik heb met CD&V heel goed kunnen samenwerken, zeker in de Vlaamse regering. Ook in de federale regering hadden we met CD&V een goede verstandhouding. Zeker als het over West-Vlaanderen ging. We zijn gestart met veel optimisme en waren ervan overtuigd dat dit de goede regering was. Daar blijf ik bij, al is het héél erg jammer dat het op het einde misliep en een partner (N-VA, red.) het schip vroegtijdig verliet.”

Hendrik Bogaert: “De coalitiepartners kwamen Vlaams heel goed overeen, ook omdat er meer geld te verdelen was. Dat is nogal eens bluswater bij een probleem. Maar federaal was het iets ideologischer. Wij willen jobs creëren, maar toch ons sociaal model intact houden. Wij stonden tegenover het Angelsaksische model, waarin je zelf opdraait voor gezondheidszorg, onderwijs…”

Hoe beoordeelt u het regeringswerk?

Bart Tommelein: “Enkele zaken zijn zeker geslaagd. Federaal is het gelukt om mensen die werken, netto meer te laten overhouden. De laagste lonen werden er beter van, er kregen er zelfs een extra maandloon. Ik ben ook erg trots op de realisatie van de flexijobs, al heeft Groen daar andere ideeën over. In Brussel en Wallonië was er nooit interesse, maar dit is een successtory voor Vlaanderen en zeker voor West-Vlaanderen. In de horeca, maar ook bij de bakkers en de slagers. Mensen die willen bijverdienen, kunnen dat. Bruto is gelijk aan netto. Op Vlaams niveau lieten we dan weer enkele belastingen dalen, zoals de registratierechten en de erfbelasting, die 10 procent daalde. We investeerden in welzijn, zorg, onderwijs en innovatie en kregen Oosterweel op de rails.”

Hendrik Bogaert: “Ik denk ook dat er zowel in Vlaanderen als federaal goed geregeerd is. Maar het kon nog beter. Volgens mij was er te weinig groepsgeest, zeker in de federale regering. Je hèbt dan eens een centrumrechtse regering, die hervormt op zijn Vlaams en niet op zijn Belgisch, maar die kon niet echt doorzetten omdat de partners elkaar niet voldoende lieten scoren.”

Maar uw partij liet zich daarin toch ook niet onbetuigd?

Hendrik Bogaert: “Wij wilden in een centrumrechtse regering stappen, maar niet in een rechtse regering. Wij wilden niet meedoen aan de afbraak van de sociale zekerheid. Dat wisten onze partners op voorhand, maar er zijn vooraf wederzijds te weinig afspraken gemaakt. Daardoor kwamen we snel in een gehakketak terecht, waarbij we elkaar onnodig pijn deden. Nochtans is het mogelijk ons sociaal model sterk te moderniseren en tegelijk wat strikter te zijn op migratie en asiel.”

Er is wel een taxshift doorgevoerd.

Hendrik Bogaert: “Die lastenverlaging hebben wij gesteund, maar die gebeurt wel deels met geleend geld. Er is nog altijd 8 miljard euro tekort. Als je kijkt naar Nederland, waar 10 miljard over is… En dat met de meest rechtse regering die mogelijk is in België. Deze regering deed mooie dingen, maar echt het land op orde zetten, dat is niet gelukt. Ik ben het wel eens dat de flexijobs een goede zaak zijn. Ik lanceerde dat idee in 2013: mensen die al minstens vier vijfde werken, moeten iets bij kunnen verdienen zonder daarop belast te worden. Laat ons het systeem nu uitbreiden naar mensen die bij dezelfde werkgever meer uren willen doen. Het zou de West-Vlaamse economie een enorme boost geven.”

Bart Tommelein: “Ik ben daar ook voor te vinden hoor. Overuren worden veel te zwaar belast in dit land. Als iemand meer wil werken, wordt hij daarvoor gestraft. Ik ben blij te horen dat Hendrik het systeem van flexijobs nog wil uitbreiden. Wie meer wil werken, moet daar zelfs voor beloond worden. En door de flexijobs zijn meer zwarte jobs officieel geworden.”

Tegen 2030 moet West-Vlaanderen de leiding nemen van energie-omslag – Bart Tommelein

Hendrik Bogaert: “Het principe ‘bruto is gelijk aan netto’ kan je ook voor de laagste lonen invoeren. Als je werkt, moet er iets tegenover staan. Weet je dat er in de hele provincie West-Vlaanderen 5.000 werklozen minder zijn dan in de stad Antwerpen? Dat is niet alleen omdat er veel CD&V-besturen zijn in West-Vlaanderen…”

Bart Tommelein (onderbreekt): “Tegenwoordig ook veel Open VLD-besturen hoor, Hendrik. De helft van West-Vlaanderen hé! (lacht)”

Hendrik Bogaert: “Maar ook omdat hier zo’n mentaliteit heerst. Laat de West-Vlamingen werken en het komt in orde.”

Hoe beoordeelt u het regeringswerk specifiek voor West-Vlaanderen?

Hendrik Bogaert: “Het kon beter hé. De A11-autosnelweg van Brugge naar Knokke was al beslist in de vorige legislatuur. Los daarvan zijn er nog heel wat zwarte punten en ontbrekende verbindingsstukken. In Kortrijk, in Diksmuide… Er is nood aan een inhaalbeweging. Te vaak wordt gedacht: ‘Die werken hard, die gaan hun plan wel trekken’. Te veel geld gaat naar het centrum van het land.”

Bart Tommelein: “We moeten nog meer inzetten op innovatie. In Oostende is dat aan het lukken met blauwe energie. Hier kom ik bij mijn dada: we moeten veel meer bakens verzetten op het vlak van hernieuwbare energie. Wij zijn de provincie met het meeste wind, het meeste zon… aan de kust toch. We moeten de komende jaren voluit die kaart trekken. Jammer dat enkele van onze burgemeesters op de rem gaan staan. Tegen 2030 moet onze provincie de leiding nemen van de energie-omslag.”

Hendrik Bogaert: “Ik ben een productie-ecologist. Ik vind niet dat je dit dringende probleem kan oplossen met meer taksen, maar wel door meer alternatieve energie te produceren. Ik denk dat hier en daar, heel beperkt, windmolens op land mogelijk zijn, maar de bulk ervan zal diep in zee moeten komen, nog meer dan nu al gepland is. We moeten ook een inspanning leveren om op elk dak zonnepanelen te leggen en dat als overheid desnoods voor te financieren. De fossiele brandstoffen moeten eruit. Als ik sta te tanken, heb ik het gevoel dat ik het salafisme aan het sponsoren ben. “

Bart Tommelein (knikt): “Mensen willen daar ook in mee investeren. Ik vind dat er op land geen windmolens meer mogen geplaatst worden waar burgers niet bij betrokken zijn. Dan kunnen actiegroepen zelfs de grootste voorstanders worden. Maar zonder windmolens op zee kunnen wij nooit de omschakeling doen. We zijn daarvoor een veel te klein land met een veel te grote industrie. Zonder offshore raak je er niet.”

Een heel ander onderwerp: diversiteit. Een gevoelig punt bij mijnheer Bogaert, die bijvoorbeeld moeite had met een joodse CD&V-kandidaat op de Antwerpse lijst die vrouwen geen hand wou geven.

Hendrik Bogaert: “Ik pleit voor een sterke sociale zekerheid, ook voor die groep. Maar daaruit volgt dat je ook op het vlak van identiteit een groep moet vormen. Ik ben niet voor subsamenlevingen, met mensen die de sociale zekerheid meenemen, maar verder hun eigen ding doen en vinden dat wij ons moeten aanpassen. Ik vind dat niet logisch en niet rechtvaardig. Er is één West-Vlaanderen, geen vijf. En eigenlijk moeten we de mensen zo veel mogelijk ter plaatse helpen. Met een leefloon van hier kan je 10, 15 mensen helpen in de conflictgebieden zelf, maar op veilige plaatsen.”

Bart Tommelein: “Ik sta daar ook achter. Het is niet haalbaar om de grenzen wijd open te zetten. Maar je moet dat Europees aanpakken. En we moeten ook niet de illusie wekken dat we een muur rond Europa kunnen bouwen. Maar wie hier is, moet zich integreren. Daarover marchanderen we niet. Nieuwkomers hebben dezelfde rechten en dezelfde plichten. Daar wringt vaak het schoentje, zeker in de perceptie van de West-Vlaamse bevolking. Wie van elders komt, heeft absoluut niet meer rechten dan anderen. Iedereen moet mee in het verhaal.”

Ook in Oostende sluit een vrouwelijke schepen de huwelijken af, uw partijgenote Hina Bhatti. Wat als een bruidegom haar geen hand wil geven?

Bart Tommelein: “Het was een heel bewuste keuze om Hina schepen van Burgerzaken te maken. Ik kreeg al enkele aanvragen om zelf te trouwen, maar ik weiger dat pertinent, tenzij het om heel goede kennissen gaat. We sluiten wel soms eens samen een huwelijk. Als een trouwer geen hand wil geven, moet hij beseffen dat dat in onze samenleving niet normaal is. Dat zou ik duidelijk maken. Als je je niet wil aanpassen, hoor je hier niet thuis. Maar het is geen reden om iemand niet te trouwen. Een hand geven aan de schepen is volgens de wet geen voorwaarde om te trouwen.”

Ik waarschuw: als wij in de oppositie belanden, zou West-Vlaanderen wel eens kunnen verdwijnen – Hendrik Bogaert

Hendrik Bogaert: “Het is heel verwarrend als mensen plots geen hand willen geven. Ik zag laatst op een CD&V-congres iemand met een hoofddoek. Ik aarzelde of ik die een hand mocht geven of niet. Op den duur werken die vrouwen zo elkaar in nesten. Ik zie daarin geen toegeving mogelijk. Of ik iemand zou trouwen die me geen hand wil geven als ik straks burgemeester word in Jabbeke? Neen, ik zou hen niet trouwen. Je moet durven een lijn trekken, ook in het belang van die mensen.”

Nu we op het gemeentelijke niveau zitten: wat denken jullie over gemeentelijke fusies? CD&V is alvast niet voor?

Hendrik Bogaert: “Uiteraard niet. Het is niet omdat Brugge groter is dan Jabbeke, dat Brugge sowieso beter bestuurd wordt. Het is niet door schaalvergroting dat je het bestuur verbetert. Ik waarschuw: als wij in de oppositie belanden, zou West-Vlaanderen best eens kunnen verdwijnen. Dan moeten onze gemeenten rapporteren aan Gent, aan Brussel… en – hou je goed vast – aan Antwerpen. Dat gaat niet enkel over de start van de Ronde van Vlaanderen die van Brugge naar Antwerpen verhuist. Het egocentrisme daar is sterk. Straks worden ze hier nog de baas. De provincie kan ons daarvoor behoeden en een coördinerende rol opnemen. De provincieraad is het enige verkozen politieke niveau tussen de gemeenten en de rest. Ik geloof in een slagvaardige provincie.”

Bart Tommelein: “West-Vlaanderen zal altijd blijven bestaan. Er zullen altijd zaken zijn die West-Vlamingen verbinden, al was het ons sappige taaltje… Ik ben voor de provincie als administratief orgaan, als verbinding tussen Vlaanderen en de gemeenten. Maar ik geloof niet in het politieke parlement van West-Vlaanderen. De provincieraadsverkiezingen doen de mensen niet warm lopen. De mandatarissen zijn onbekend. Wij houden die structuren, mandaten en postjes in stand, maar het lijkt me niet de juiste oplossing voor de toekomst. En gemeentefusies? Het heeft geen zin om gemeenten tegen hun zin te laten fusioneren. Maar er is veel meer samenwerking mogelijk tussen steden en gemeenten. Daar zijn ze ook klaar voor. Het Vlaamse niveau moet dat mogelijk maken.”

Laat ons het eens hebben over de coalitievorming. Je hoort overal dat er in Vlaanderen een coalitie N-VA-Open VLD-SP.A in de lucht hangt.

Hendrik Bogaert: “Ik denk dat dat juist is. Men ontkent dat er een bestuursakkoord is. Ik ben er intussen ook wel van overtuigd dat er geen blad in een schof ligt met een grote titel ‘bestuursakkoord’, maar er zou wel een blad in het schof kunnen liggen met de afspraak: we bellen elkaar, of we zien elkaar voor een koffie, op verkiezingszondag om 16 uur. Formeel is dat geen bestuursakkoord, maar het ligt er toch heel dicht bij. De Wever is een echte strateeg. Hij wil zijn Antwerpse coalitie doorzetten in Vlaanderen. Of dat goed is voor West-Vlaanderen? Ik weet toch dat heel wat mensen, ook in ons bedrijfsleven, dat Antwerps centralisme niet aangenaam vinden.”

Bart Tommelein: “Wat jij vertelt, kan ik even goed vertellen. Ik heb de indruk dat men de liberalen wil buiten zetten om een coalitie te vormen met N-VA, CD&V en SP.A. Misschien gaan zij wel samen een koffie drinken? Wie zegt dat CD&V en N-VA dit niet zo spelen om er een kanseliersstrijd tussen Bart De Wever en Hilde Crevits van te maken? Dat is stemmingmakerij! Voor ons is CD&V zeker een partner met wie wij aan tafel willen zitten. Ik denk dat wij het eens zijn dat de huidige coalitie voor ons gerust mag doorgaan. Op één voorwaarde. De betrouwbaarheid van alle partners moet hoger liggen dan vandaag. Ik wil niet aan een avontuur beginnen dat vroegtijdig wordt afgebroken. En dan heb ik het niet over jouw partij, Hendrik.”