‘Betonstop’ : omgaan of afrekenen met het platteland?

De Vlaamse regering legt terecht het accent op een kernenbeleid voor steden en dorpen, met respect voor de rechtszekerheid voor iedereen. Voor sommigen moet dit evenwel verder gaan en ze schuwen daarbij geen ruimtelijke Wilders- of Trumptaal met angstaanjagende karikaturen. Ze spreken misleidend van een betonstop in plaats van het beperken van de inname van open ruimte.

De Vlaamse Bouwmeester Leo Van Broeck voert, anders dan zijn functie laat vermoeden, deze afbraakfanfare aan. Laat de dorpen uitdoven, Toekomst is aan de steden, dorpen sterven uit, zegt hij op 9 juli 2016 in het Nieuwsblad. Nadien herpakt hij zich enigszins : het is enkel de verspreide bebouwing die moet verdwijnen en het kadastraal inkomen op het platteland moet verhoogd worden.

De ‘Betonstop’ : omgaan of afrekenen met het platteland?

De Vlaamse Bouwmeester kruipt hierdoor in de rol van afbreker in plaats van gangmaker voor een kwaliteitsvol bouwbeleid. Hij maakt zo zichzelf en zijn functie compleet onmogelijk bij de Vlaamse plattelandsgemeenten. Op een onbehouwen manier neemt hij zijn eigen woonsituatie tot norm en wil deze als ideaal opdringen aan zijn medeburgers, die blijkbaar nog niet beseffen welk geluk ze missen. Met een stalinistische logica wil hij, zoals ooit de koelakken (kleine boeren) in de kolchozen (staatsboerderijen) werden gesleurd, nu de ‘onwetende’ plattelandsbewoners tot geluk brengen in zijn woontorenideaal.

Onzekerheid zaaien

Beseft Van Broeck wat voor onzekerheid hij opnieuw zaait bij de plattelandsbewoners? In de jaren negentig heeft het Vlaams Parlement zich al eens laten opjutten tot een uitdovingsbeleid van de zogenaamde zonevreemde woningen, die in vele plattelandsgemeenten tot 25 à 30 procent van het woonpatrimonium omvatten. Dit revanchebeleid op het historisch gegroeide landelijk bewoningspatroon heeft uiteindelijk niets opgebracht én jarenlang veel energie weggetrokken ten koste van een aanpak met praktische intelligentie. De Vlaamse bouwmeester moet zich richten op een kernversterkend beleid conform het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) en het in opmaak zijnde Beleidsplan Ruimte Vlaanderen (BRV) in plaats van via goedkope demagogie succes te zoeken.

Zijn idealistische lofzang op grote steden heeft ook keerzijdes. De federale overheid bevoordeelt de dertien grootste Vlaamse steden in hun volledige grondgebied, dus ook buiten de kernen, met een btw-tarief voor herbouw- en nieuwbouw van zes procent tegenover 21 procent in de overige steden en gemeenten.

Antwerpen en Gent krijgen uit het Vlaamse Gemeente- en Stedenfonds jaarlijks meer dan 1.000 euro per inwoner, terwijl de doorsnee plattelandsgemeente het moet stellen met 230 euro. Dit verschil gebruiken ze toch niet om goedkoper te besturen of lagere gemeentebelastingen te heffen? Als er op Vlaams niveau gevraagd wordt een gelijke netwerkvergoeding voor gas en elektriciteit in te voeren, dan maakt Antwerpen zijn eigen rekening en is er van solidariteit geen sprake meer met de Chinezen als alibi. Het weefsel van de steden levert daarnaast ook hogere werkloosheid op en veelvouden van leefloners.

We steunen de Vlaamse regering in een zorgzaam en gelijkwaardig kernbeleid voor steden en dorpen, met rechtszekerheid voor de overige bewoning en plaats voor de noodzakelijke bedrijvigheid. We willen met onze plattelandsgemeenten stevig bijdragen aan de realisatie van de klimaatagenda, maar vragen ook waardering voor de functies van het platteland als (1) kwalitatief woon- en leefgebied, (2) dynamisch productiegebied voor kwaliteitsvolle land- en tuinbouw en lokaal ondernemerschap en (3) als aanbieder van open ruimte, natuur, recreatie en stilte.

We mogen evenwel geen vrije baan geven aan technocratische en politieke fundamentalisten voor wie het nooit genoeg zal zijn en voor wie ‘hun waarheid ‘boven alles en ieders leven staat.

Idealistische lofzang van de Vlaamse Bouwmeester op de grote steden heeft ook serieuze keerzijdes

Hendrik Verkest is burgemeester van Wingene en provincieraadslid voor CD&V. Hij is ook voorzitter van RESOC Midwest.