Mijn oudste dochter gaat deze week naar het secundair onderwijs. Een nieuwe stap waarbij je als ouder beseft hoe snel het leven gaat. Deze dagen vervullen je met een onbegrijpelijke trots op wie je kind is en zal worden.
Soms denk je ook even terug aan hoe je zelf was wanneer je deze stap zette… en hoe je je voelde… Met het voortschrijden van de jaren, hoe ouder zij wordt, hoe beter ik me dat kan voorstellen. Vanuit die ervaring vroeg ik mijn dochter een aantal maanden geleden of ze geen vriend(in) kende uit het eerste middelbaar van wie ze boeken zou kunnen kopen. Ik herinnerde me het hele proces waarbij je een ordelijk meisje zocht met nette boeken en waarbij je zelf trachtte geen peer of kauwgum aan je boeken te laten plakken.
Bij de inschrijving bleek het nu – 30 jaar later – helemaal anders te verlopen. De school werkt met studieshop die een overheidsopdracht van het katholiek onderwijs in de wacht sleepte en waarmee scholen kunnen inschrijven op een raamovereenkomst. Via studieshop kunnen leerlingen boeken online bestellen, en worden ze thuis geleverd. Je kon via dit systeem ook tweedehands boeken huren. Efficiënt geregeld dus. Men waarschuwde ons ervoor zeker geen extra gadgets te kopen die op studieshop ontzettend duur zouden zijn. Wanneer ik in juli de boeken bestelde, viel ik van de ene verbijstering in de andere. Je kon slechts 2 huurboeken bestellen, naast 20 nieuwe (werk)boeken. De prijs van de huurboeken was steevast 41,75 % van de oorspronkelijke prijs, ongeacht de staat van de boeken. Men doet vandaag hoofdzakelijk een beroep op werkboeken die via studieshop niet tweedehands verkocht worden. Volgens bepaalde bronnen is het moeilijk voor de scholen om nog handboeken te vinden. Uitgeverijen concentreren zich volledig op werkboeken. Vanuit hun belang begrijpelijk. Vanuit het democratisch onderwijs dat onze samenleving nu meer dan ooit nodig heeft, is dit systeem te gek om los te lopen.
Toen ik de schoolboeken bestelde, viel ik van de ene verbazing in de andere
Uit nieuwsgierigheid en ongenoegen surfte ik even naar de website van studieshop en naar hun communicatie naar scholen toe. Aan scholen van het katholiek onderwijs die de hele afhandeling van alle boeken aan studieshop toevertrouwen- ‘zodat leerkrachten zich op hun eigenlijke taak kunnen concentreren’, kent studieshop een kostenvergoeding toe die gerelateerd is aan de totale omzet die gerealiseerd wordt door het schoolbestuur. Ik viel achterover. De basisvoorwaarde om te studeren, namelijk boeken, wordt duurder en de scholen worden gepaaid met een procent van de omzet. Anderzijds onderhandelt studieshop voor verschillende scholen samen kortingen op boeken bij uitgeverijen. Desalniettemin bleek de factuur – met alle werkboeken en 2 huurboeken – 315,86 euro.
Op school had een bevriende moeder met 4 kinderen een huurboek van studieshop mee: de kaft totaal gescheurd en aan de standaardprijs van 41,75 % van de aankoopprijs van een nieuw boek. Mijn dochters huurboek zou 30 jaar geleden onder studenten onverkoopbaar geweest zijn: het boek had precies ooit in bad gelegen. Een vriendin van wie het kind naar een andere school ging, was er nog slechter aan toe: ze kwam aan een totale kost van 900 euro. In die school was naast de boeken een laptop in het eerste middelbaar verplicht. Je kon wel in schijven betalen of je richten tot de sociale dienst. Het is duidelijk dat deze school zo bewust of onbewust een heel aantal mensen uitsluit.
Ik droom van een tijd zonder de evidentie van een nieuwe laptop in het eerste jaar
Er was een tijd, mijn middelbare schooltijd, inmiddels 30 jaar geleden, dat leerkrachten werkboeken verafschuwden wegens te duur en antidemocratisch en dat wij probeerden onze boeken door te verkopen aan ongeveer 80 % van de prijs die onze ouders ervoor hadden betaald. Meer kinderen raakten vooruit door die filosofie. Ook mijn familie heeft heel veel te danken aan al die leerkrachten, scholen en het middenveld dat heeft gestreden voor een meer democratisch onderwijs. Mijn grootouders waren arm als kind, en hebben mee gezwoegd opdat hun kinderen zouden kunnen studeren…Ik mis die doordrongen spirit en hoor vele (middenklasse-)ouders tussen hun tanden kritiek leveren op de huidige gang van zaken. Ik droom van een toekomstige tijd waarin we samen – ongeacht ons beroep – zoveel mogelijk kinderen voortstuwen om kansen te grijpen en te studeren. Een tijd zonder de evidentie van een nieuwe laptop in het eerste jaar, van uitgeverijen die zich toeleggen op financieel interessante werkboeken, en studieshop die scholen een deel van de omzet aanbiedt.
Misschien moeten we in plaats van zachtjes onze tanden te knarsen, samen opstaan, naar raden van bestuur van scholen, naar leerkrachten, naar uitgeverijen. Misschien moeten we ons voor de belangrijkste zaken in het leven toch niet overgeven aan de grillen van de markt en het winstbejag van studieshops en uitgeverijen. Een maximumfactuur in het secundair onderwijs zou een eerste stap kunnen zijn. Onze maatschappij heeft precies weer ouders en groeperingen nodig die opstaan voor meer kansen voor alle kinderen in onze samenleving.
Nathalie Van Leuven
Bezorgde ouder van twee dochters
Directeur Vormingplus Midden- en Zuid-West-Vlaanderen
Terug naar school
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier