Nadat hij zich eerder vastlijmde aan een schilderij van Jan van Eyck, deed Wouter Mouton hetzelfde bij Manneken Pis. De Bruggeling haalt de laatste maanden steeds vaker de media met zijn stunts, maar wie is de man áchter de acties? Een kennismaking met de bekendste en stilaan beruchtste klimaatactivist van het land. “Ik weet dat ik her en der als een gek wordt weggezet. Voortrekkers hebben altijd een ondankbare rol, maar iemand moet het doen.”
3 april: aan de finishlijn van de Ronde van Vlaanderen duikt Wouter Mouton (44) op met een T-shirt met de welluidende boodschap Climate justice now.
Maandag 18 april: in minuut 85 van de finale van de Beker van België tussen Anderlecht en AA Gent ritst hij zichzelf met snelbinders aan een doelpaal in het Koning Boudewijnstadion vast en kunnen de bijna 50.000 fans No football on a dead planet op zijn shirt lezen.
19 juli: de Bruggeling lijmt zichzelf in het Groeningemuseum vast aan het vijftiende-eeuwse schilderij Madonna met kanunnik Joris van der Paele van Jan van Eyck.
4 augustus: die laatste stunt herhaalt de man aan Manneken Pis in Brussel, waar hij bijna twintig minuten lang zijn boodschap de wereld kan insturen.
Dat doet hij trouwens twee keer met sterke secondelijm. Om zich weer los te weken, rekent hij op de kunde van de politie die daarvoor een plantaardige lotion gebruikt.
De acties om ons een collectief klimaatbewustzijn te schoppen, worden steeds groter, al is het de kerel niet om persoonlijke spotlights te doen. “Onze planeet zit op een highway to hell”, zegt hij. “Ik wil niet aan de zijlijn staan toekijken. Hoe klein mijn bijdrage ook is, ik wil ze leveren. Dan kan ik mijn dochtertje Anna (8) recht in de ogen kijken en zeggen dat ik er alles aan gedaan heb om haar toekomst te vrijwaren.”
Greta als voorbeeld
Dat hij het tot de bekendste slash beruchtste klimaatactivist van België zou schoppen, had Wouter zo’n vijf jaar geleden zelf nooit durven dromen. “Ik ben al heel lang met de klimaatverandering begaan”, vertelt hij. “In 2006 zag ik An Inconvenient Truth van Al Gore. Die documentaire was een regelrechte stomp in de maag.”
Toch duurde het tot 2018 voor Wouter ook effectief in actie schoot. “Greta Thunberg, de Zweedse klimaatstrijder, zorgde voor de klik. Ik zag een toen amper 15 jaar oud meisje zo raak de vinger op de wonde leggen. Toen wist ik: ik moet óók iets doen.”
“Als veganist eet ik enkel lokaal geteelde producten. Bananen en kiwi’s komen er bij mij niet meer in”
Die iets begint bij Wouters eigen leven. “Ik ben veganist, rijd al zes jaar niet meer met de auto, vlieg nooit en koop zoveel mogelijk tweedehands: mijn meubels, kledij… Alleen ondergoed en schoenen koop ik nieuw. De keuze van mijn bank heb ik bepaald op basis van ethiek. Niet enkel op vlak van klimaatproblematiek, maar ook voor mensenrechten, wapenhandel, belastingontduiking…”
“Hetzelfde geldt voor mijn energieleverancier: die moet zo groen mogelijk zijn. Ik wil geen klant zijn bij een bedrijf dat sjoemelt met groenestroomcertificaten. Google heb ik ingeruild voor Ecosia, een zoekrobot die met haar winst bomen plant. En ga zo maar verder. Ik koop ook bewust enkel lokaal geteelde groenten en fruit. Bananen en kiwi’s komen er bij mij niet meer in.”
Druk uitoefenen
In april 2019 verliet Wouter voor het eerst zijn vertrouwde thuisomgeving om zijn boodschap te verkondigen. “Toen kwam ook Youth For Climate met de schoolstakingen op de proppen. Ik trok naar mijn chef op het werk om tijdskrediet op te nemen. Sindsdien spendeer ik regelmatig één dag per week aan de klimaatzaak.”
Zijn eerste, nog stille, protesten deed Wouter op de Markt van Brugge. “Met een grote pancarte met de boodschap Show me your courage en What do you do to fight climate change? ging ik in gesprek met passanten en probeerde ik hen bewust te maken van wat er op ons afkomt als we niks doen.”
“In drie jaar tijd heb ik al meer dan driehonderd dergelijke passieve acties ondernomen, maar ik had door dat ik ook zélf de aandacht moest trekken. Alleen zo kan je een grotere groep mensen bereiken én in beweging zetten om druk uit te oefenen op de beleidsmakers van dit land.”
“Ik kies mijn doelwitten zorgvuldig. Ik wil geen schade berokkenen of het verloop van een event beïnvloeden”
Dat zijn stunts keer op keer de media halen, stemt Wouter tevreden. “Ik kies mijn doelwitten zorgvuldig uit”, stelt hij.
“Ik wil altijd een zo groot mogelijk publiek bereiken, maar tegelijk geen schade berokkenen of het verloop van een sportevent beïnvloeden. Net daarom heb ik mijn geplande actie tijdens het WK tijdrijden in Brugge van september vorig jaar op het laatste nippertje geannuleerd. Toen was het secondewerk tussen Wout van Aert en Filippo Ganna, daar wilde ik niet in tussenkomen.”
Door de grootschaligheid of historische waarde van de events en monumenten die Wouter als kapstok gebruikt, dreigt zijn boodschap al eens naar de achtergrond verdrongen te raken. “Daar ben ik het niet mee eens”, pareert hij.
“Uiteraard is er altijd een groep die enkel oog heeft voor de gebeurtenis op zich, maar ik weet zeker dat steeds meer mensen mijn woorden begrijpen. De geschiedenis leert ons dat je 20 procent van een volk moet raken om iets in beweging te zetten. Daar zijn we naar op weg.”
Van de vele negatieve en smalende reacties op sociale media trekt Wouter zich niks aan. “Ik weet dat ik her en der als een gek wordt weggezet. Dat glijdt van me af. Voortrekkers hebben altijd een ondankbare rol, maar iemand moet het doen. Ik ben ondertussen lid van Extinction Rebellion (internationale activistische beweging die zich verzet tegen klimaatverandering, red.) en bij elke bijeenkomst zien we onze groep groeien. Daar doe ik het voor.”
“Deze zomer is het beste bewijs dat ik moet blijven vechten”
Ondertussen werd Wouter al dertien keer bestuurlijk aangehouden en belandde hij – even – in de cel. “Dit jaar staat de teller voorlopig op acht”, zegt hij. “Een logische evolutie. Eerst word je genegeerd, daarna lachen ze met je en vechten ze tegen je, uiteindelijk overwin je. We bevinden ons nu ergens tussen fase twee en drie.”
“Ik blijf doorgaan zolang het nodig is, maar ik ben ervan overtuigd dat mijn acties een verschil maken. De huidige zomer is het beste bewijs dat ik moet blijven vechten. We beleven de vijfde droge zomervakantie in zes jaar tijd. Een blik naar buiten en je weet genoeg: we zijn vijf voor twaalf al even voorbij.”
“Ik heb veel respect voor de politie. Die mensen doen ook maar hun job. Bij het Brugse korps heb ik zelfs een eigen aanspreekpunt”
De boetes die Wouter aan zijn stunts overhoudt, vecht hij aan. “Via een aangetekend schrijven argumenteer ik waarom ik een bewuste actie heb ondernomen. Vaak worden die dan verticaal geklasseerd, enkele zaken zijn nog hangende. Maar rechtszaken heeft het me tot nu toe nog niet opgeleverd. En ook dat zou ik er met de glimlach bijnemen.”
Eenmaal de politie hem inrekent, werkt hij altijd zo goed mogelijk mee. “Ik heb veel respect voor de politie. Die mensen doen ook maar hun job. Bij het Brugse korps heb ik zelfs een eigen aanspreekpunt.”
“Elke keer ik een kleinere actie doe – zoals aan een hamburgerrestaurant protesteren met een bord Hier lekkere dierenlijken te koop – licht ik hen in. Dan zijn ze op de hoogte van mijn plannen. Maar de grotere tussenkomsten deel ik uiteraard niet vooraf mee.”
Duizend keer erger
Zijn dagelijks brood op de plank verdient Wouter bij Umicore, een grote speler in de chemiewereld. Klinkt nogal tegenstrijdig voor een klimaatactivist. “Ik begrijp je redenering”, glimlacht hij. “Ik zou heel graag een volledig klimaatneutrale job hebben, maar bestaan die überhaupt?”
“Bovendien worden veel chemische toepassingen ook voor duurzame producten gebruikt: zonnepanelen en thuisbatterijen, om er maar twee te noemen. En Umicore levert een pak inspanningen: zo wil het tegen 2035 volledig klimaatneutraal zijn. De stad Brugge pas tegen 2050…”
Ondanks alles ziet Wouter de toekomst relatief positief tegemoet. “Het bewustzijn groeit, dat klopt. Maar we hebben nog veel werk. Er is een collectieve mentaliteitswijziging nodig.”
“We hebben net de coronacrisis achter de rug, nu woedt er een oorlog in Oekraïne. Begrijp me niet verkeerd, da’s erg. Maar wat de klimaatverandering teweeg zal brengen, is duizend keer erger. Daarom ga ik door. Voor de toekomst van mijn dochter en die van alle mensen op deze planeet.”
Het beste van KW
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
