De voorbije dagen was er veel onbegrip voor de actie van de Brugse klimaatactivist Wouter Mouton, die zijn hand vast lijmde aan het glas van een topstuk in het Groeningemuseum in Brugge. David Steeman van Extinction Rebellion neemt het in een straf opiniestuk op voor zijn collega: “Wouter gebruikt dezelfde methode als de feministen en de burgerrechten activisten indertijd. De geschiedenis leert ons dat broodnodige veranderingen moeten afgedwongen worden door directe actie en burgerlijke ongehoorzaamheid.”
Begin deze week choqueerde een klimaatactivist van Extinction Rebellion velen door zich vast te lijmen aan een topstuk uit de collectie van het Groeningemuseum in Brugge. De politie en brandweer moesten tussenkomen om zijn verkleefde hand los te weken van het veiligheidsglas dat het meesterwerk, het schilderij “Madonna met Kanunnik Joris vander Paele” van Jan Van Eyck, beschermt. Wouter Mouton wou met zijn actie de klimaat- en ecologische crisis in de aandacht brengen.
Geschokt
De reacties logen er niet om: vele mensen reageerden geschokt en vinden dat dit niet kan, dat je van kunst afblijft. Ook Nico Blontrock, de Brugse schepen van Cultuur, reageerde: “je blijft met je handen af van ons kunstpatrimonium”. Dit topstuk van Van Eyck onvervangbaar en van onschatbare waarde, en moeten we dit koesteren.”
Voor David Steeman, klimaatactivist bij Extinction Rebellion, valt er nog een uniek, onvervangbaar stuk van onschatbare waarde te bedenken: onze Aarde: “Toch zijn we bezig met onze planeet kapot te maken. Daarnaar verwees de slogan op de T-shirt van Wouter Mouton: “geen cultuur op een dode planeet”.”
Onleefbaar
“Als we blijven doorgaan met het verbranden van fossiele brandstoffen dan maken we onze planeet meer en meer onleefbaar. Wanneer voedseltekorten, hongersnood, droogte en andere rampen frequenter worden ten gevolge van de klimaatcrisis, en uiteindelijk onze sociale orde in chaos uiteenvalt, dan zal kunst en cultuur bij de eerste slachtoffers zijn”, vervolgt David Steeman.
“Er is veel onbegrip voor de manier waarop er actie werd gevoerd. Hoewel het belangrijker is om te begrijpen waarom er actie werd gevoerd, is ook de methode niet geheel onbeproefd. Ze kadert in een lange traditie van campagnes die burgerlijke ongehoorzaamheid gebruiken om verandering af te dwingen.”
Directe actie
“Grote maatschappelijke veranderingen komen er niet zomaar. De geschiedenis leert ons dat sommige broodnodige veranderingen té groot en ingrijpend zijn om via de normale – trage – democratische processen tot stand te komen, maar moeten afgedwongen worden door directe actie.”
“Neem bijvoorbeeld het vrouwenstemrecht. In het begin van de 20ste eeuw hebben vrouwen jarenlang op zachte manier actiegevoerd om stemrecht te bekomen, met weinig succes. Pas met de campagne van de Suffragettes werd de verandering uiteindelijk afgedwongen en kregen vrouwen stemrecht”, aldus de woordvoerder van Extinction Rebellion.
“En die vrouwen waren best geen doetjes: om hun doel te bereiken ketenden ze zich vast, gooiden ramen in, stichtten brand en gingen in langdurige hongerstaking. Ook de activisten van de burgerrechtenbeweging van Martin Luther King overtraden met hun acties regelmatig bewust de wet om verandering af te dwingen. Naast gerechtelijke vervolging waren – net zoals nu – vele geschokte publiekelijke reacties hun deel.
Burgerlijke ongehoorzaamheid
De klimaatcampagnes van Extinction Rebellion zullen volgens David Steeman, door de geschiedenis op dezelfde manier worden bekeken als de Suffragettes en de burgerrechtenbeweging: “burgers die weigerden om voort te leven in een onrechtvaardig systeem, ongehoorzaam werden aan onjuiste wetten, maatschappelijke verandering afdwongen, en die zo de wereld een betere plek maakten. Hoe choquerend deze actievorm ook kan zijn, soms is burgerlijke ongehoorzaamheid hard nodig.
Het zal u misschien niet ontgaan dat ook wij op dit moment in een tijd leven waarin grote maatschappelijke verandering dringend nodig is. De klimaatcrisis laat zich duidelijk voelen. Misschien heeft u, toen u dinsdagmiddag bij bijna 40°C puffend zocht naar koelte, even nagedacht waarom de wereld kreunt onder hittegolven, en waar dat in de toekomst naartoe gaat.”
Bosbranden
“Misschien maakt u zich, samen met 4.000 andere ouders, zorgen over uw kinderen die op kamp zijn in een buurt waar bosbranden woeden. Misschien woont u in een gebied dat mogelijk bedreigd wordt door overstromingen zoals we ze vorig jaar in Luik zagen. Misschien vindt u het daarom nodig dat de klimaatcrisis opgelost wordt.”
“Vergis u niet, op dit moment is niets doen akkoord gaan met de verdere afbraak van onze planeet. Pas als burgers met velen in actie komen kan verandering afgedwongen worden. Dus voor de toekomst van de planeet, doe eens mee aan een klimaatcampagne. Of kleef u eens vast aan een schilderij”, besluit David Steeman in zijn opiniestuk.
Meer over Wouter Mouton, lees klimaatactivist
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
