Elia zet 25 gemeenten onder hoogspanning

Netbeheerder Elia wil een hoogspanningskabel van 82 kilometer door 25 West-Vlaamse gemeenten trekken. Met het project Ventilus wil het duurzame energie van de windparken op zee naar het binnenland transporteren. Een investering van 500 miljoen euro en een nieuwe stap richting een klimaatneutraal Vlaanderen. Maar wat vinden de burgemeesters van dit plan? En hoe gezond is het?

Eind vorige week zette de Vlaamse regering het licht op groen voor de start van Ventilus, een project dat een stap zet naar een duurzamer energiesysteem. “Ventilus helpt mee onze klimaatambities te realiseren”, zegt Vlaams minister van Omgeving Koen Van den Heuvel. “Tegen 2030 moet 18 procent van onze energieconsumptie afkomstig zijn van hernieuwbare bronnen en in 2050 wil Vlaanderen een klimaatneutrale samenleving zijn. Er is daarvoor onder meer een energietransitie nodig: een verdubbeling van de elektriciteit die geproduceerd wordt in onze off-shore windmolenparken.”

Ventilus moet ervoor zorgen dat er bijkomende elektriciteit vanop de Noordzee naar de verbruikers landinwaarts gebracht kan worden. Het wordt een 380 kilovolt hoogspanningstraject met een capaciteit van 6 gigawatt. Tussen Oostende, de Stevin-as in Zeebrugge en Avelgem wordt een 82 kilometer lange luchtlijn gepland.

Bovengronds

“60 kilometer van die bovengrondse hoogspanningslijn zal lopen via een bestaand tracé”, zegt Ilse Tant van netbeheerder Elia. “De bedoeling is om een betrouwbaar en toekomstgericht West-Vlaams elektriciteitsnet te creëren dat ook de regio Izegem bevoorraadt, waar er omwille van de diepvriesgroentensector een toenemende vraag naar elektriciteit is.”

Tegen 2030 moet 18 procent van onze energieconsumptie afkomstig zijn van hernieuwbare bronnen. – Koen Van den Heuvel, Vlaams minister van Omgeving

Volgens provinciegouverneur Carl Decaluwé ligt het precieze tracé nog niet vast en kiest de Vlaamse overheid samen met Elia voor een participatieve aanpak. “Er is een basistracé met aanlanding van de off-shore kabels in Oostende, maar er zijn ook alternatieven die vertrekken uit De Haan, Wenduine en Zeebrugge. Inwoners van de 25 betrokken gemeenten worden in mei en juni uitgenodigd voor infomarkten. Iedereen kan zijn mening geven via onze website. Er wordt dus inspraak gegeven bij de start van het project.”

De inbreng van de burgers zal verwerkt worden in een nota die in het najaar opgesteld wordt. Later moet de Vlaamse Regering op basis van een milieu-effecten-rapport het tracé definitief bepalen via een gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan. Vervolgens dient een omgevingsvergunning aangevraagd te worden, de werken zullen ten vroegste eind 2022 kunnen starten….

De voorziene 22 kilometer nieuwe leidingen bevinden zich vooral op de grondgebieden van Zedelgem, Lichtervelde, Ardooie en Roeselare. Elia wil het nieuwe tracé wel bundelen met kanalen en snelwegen. De netbeheerder tekende de mogelijke routes volgens Steven Van Muylder, projectverantwoordelijke bij Elia, samen uit met het middenveld, waaronder Natuurpunt, Boerenbond en Voka.

Bij navraag wachten de meeste betrokken burgemeesters liever op de infomarkten vooraleer te reageren. Voor Annick Vermeulen uit Zedelgem is het nog te vroeg om over concrete trajecten te spreken. “Eerst wil Elia met onze inwoners in overleg gaan.” Volgens Daniël Vanhessche zijn er op de hoogspanningsmasten in Jabbeke nog twee armen vrij. “Er moet dus geen nieuw tracé voor deze luchtlijn uitgetekend worden. Ik zie geen problemen, we moeten de omslag naar groene energie steunen. Als iedereen zegt ‘niet bij mij’, zullen we niet ver geraken.”

Volgens Bart Tommelein is Oostende voorstander van het voorkeursscenario van Elia. Ook Wilfried Vandaele uit De Haan kan zich vinden in het project als de kabels aanlanden in Oostende en dan ondergronds over zijn grondgebied richting Brugge gaan. “Dat kan een verstoring van de historische poldergraslanden meebrengen, maar als compensatie worden bestaande luchtlijnen weggenomen.”

Als iedereen zegt ‘niet bij mij’, zullen we niet ver raken. – Daniël Vanhessche, burgemeester Jabbeke

Wilfried Vandaele hoopt dus dat een deel van het nieuwe hoogspanningsnet ondergronds kan aangelegd worden. Maar daar knelt precies het schoentje. Volgens Steven Van Muylder hebben drie onafhankelijke studies aangetoond dat een luchtlijn van 380 kilovolt het enige redelijke alternatief is. “Ventilus moet als ruggengraat van het Belgische elektriciteitsnet veel energie kunnen transporteren. We moeten een veilige en betrouwbare technologie hebben. Verschillende elementen kunnen storingen veroorzaken in ondergrondse kabels. Enkel korte tracédelen voor in totaal maximaal 8 kilometer kunnen ondergronds worden.”

Ongezond?

Betekenen die zware hoogspanningslijnen een gevaar voor onze volksgezondheid? Steven Van Muylder nuanceert. “Zoals alle elektrische toestellen en installaties, brengt een hoogspanningsverbinding elektromagnetische velden voort. Meer dan dertig jaar onderzoek heeft geen bewijs kunnen leveren dat blootstelling hieraan een gezondheidsrisico inhoudt. Maar het onderzoek kon het ook niet uitsluiten. Vlaanderen past het voorzorgsprincipe toe en legde normen op waaraan Elia en Ventilus zich moeten houden.”