Theatermakery Het Eenzame Westen doet aan politiek ‘in vulle zei’

In het C.C. De Grote post in Oostende ging het voorbije weekend ‘In volle zee’ van Theatermakery Het Eenzame Westen in première.

Twee uitverkochte avonden lang dobberde een vlot met 3 uitgehongerde vrouwen richting verrassend ontknoping. Voertaal aan boord: het rauwe accent van het Oostendse vissersdialect.

Drie drenkelingen, slachtoffers van een onbestemde schipbreuk, zwalpen op een klein vlot op zee. De proviand is op. De hongerdood wacht. Alleen een georganiseerde vorm van kannibalisme kan voor twee van hen nog redding brengen. Maar wie wordt opgeofferd? Op een paar vierkante meter ontwikkelt zich een psychologisch intrige over wie, al of niet verdoofd, geslacht zal worden? Om tot een oplossing te komen passeren alle facetten van de politiek georganiseerde samenleving: verkiezingsmeeting, coalitievorming, intimidatie, verdachtmaking, vervalste stembusgang… En een kleddernatte postbode die al of niet toevallig ook even op het vlot belandt. Hoe het voedselprobleem zich oplost, ziet u in de zaal.

Het vlot, de theaterversie van Géricault’s ‘Le radeau de la Meduse’, drijft soms vervaarlijk echt in een decor dat niet moet onderdoen voor menig zeezicht van Ensor.

Politiek

Het stuk is een satire uit 1961 van de Pool Slawomir Mrozek en wordt tot vandaag in talloze landen gespeeld. Het stuk mag dan al als absurd en als klucht geapprecieerd worden door het publiek, maar meteen vormt het vlot en al wie erop beweegt ook een microkosmos van menselijk egoïsme, gekonkel, dictatoriaal gedrag, machtswellust, leugens en haat. Kortom politiek in haar dagelijkse rauwe verschijning. Of het leven zoals het is: van het naoorlogse communistisch Polen tot de zelfmoordcommando’s vandaag. Clinton en Trump lijken ons alvast een geschikte gelegenheidscrew om zo’n vlot te bemannen. En wie van de twee het ook haalt: proviand verzekerd!

Wij willen deze rijke taal, als oraal erfgoed, weer installeren in het professionele theater

Met ‘In volle zee’ (‘In vulle zei’) is de West-Vlaamse Theatermakery Het Eenzame Westen aan haar tweede productie toe waarbij ze een klassieker omzet in het eigen moederdialect. Het Eenzame Westen ontstond 3 jaar geleden in de schoot van het C.C. De spil in Roeselare en heeft als artistieke kern Tom Ternest, Mathias Sercu en Lien De Graeve. Vorig jaar brachten ze het stuk ‘Het Eenzame Westen’ in het Roeselaars. Nu ‘In vulle zei’ met Ilse De Koe, Lien De Graeve, Isabelle Van Hecke en Tom Ternest die ook de regie voerde. Matthias Sercu was graag de coach bij deze voorstelling.

Het West-Vlaams beleeft al langer dan vandaag een revival met Wannes Capelle en Het Zevende Metaal in de muziek, met tv-feuilletons als Bevergem en Eigen kweek of stand up-comedian Freddy de Vadder. Ook Het Eenzame Westen kiest bewust voor het West-Vlaams. Mathias Sercu: “Vergeet niet dat het A.N. haar roots heeft in het West-Vlaams. Wij willen deze rijke taal, als oraal erfgoed, weer installeren in het professionele theater en daarbij waken wij over verstaanbaarheid in alle provincies.” Tom Ternest: “Zo bereiken we ook een publiek dat anders minder rap een theatervoorstelling zal bijwonen. Noem het gerust volkstheater, maar dan met inhoudelijke stukken die iets te vertellen hebben.” Het eerste stuk van het gezelschap was in het Roeselaars, nu het Oostends en volgend jaar wordt dat wellicht het Torhouts met Maaike Cafmeyer in één van de hoofdrollen.

De andere provincies zullen ze wellicht niet direct snappen wat bv. ‘Os ‘t oal te fiene sjhiete kompt’ kan betekenen

Roland Desnerck, de auteur van het Oostends Woordenboek hertaalde het stuk naar het Oostends dialect anno jaren vijftig. De oertaal van visser en zee: rauw maar muzikaal. Geen makkelijke klus: “Het was toen der tijd een ruw, brutaal dialect met veel scheldwoorden en krachttermen die qua woordenschat en uitdrukkingen sterk gericht was is op het concrete, het materiële, het ambachtelijke…. . Terwijl het stuk toch grotendeels gaat over meer abstracte begrippen als politieke ideologieën, gevoelens, innerlijke drijfveren, wensen, ideeën. Maar de samenwerking met acteur en actrices verliep formidabel. Uiteindelijk hebben zij toch serieus moeten studeren om zich die Oostendse klanken eigen te maken.”

Na de première in Oostende gaat het stuk ook toeren, tot het verre Limburg toe. Tom Ternest: “In de andere provincies zullen ze wellicht niet direct snappen wat bv. ‘Os ‘t oal te fiene sjhiete kompt’ (‘Als het er op aan komt’) kan betekenen, maar dat lossen we op door woorden en zegswijzen eerst te verwerken in passages die in het A.N. worden gedebiteerd en dan later nog eens herhaald in het Oostends. We gaan ook wat trager dialogeren en iets meer herhalen. En het publiek krijgt ook een zakwoordenboekje zeg maar ‘e kallepingsje met uutlég’ mee. Trouwens als de Antwerpenaren er vanuit gaan dat wij hen hoe dan ook verstaan, mogen we toch hetzelfde van hen verwachten, zeker!”

‘In Vulle Zei’, een coproductie De Spil Roeselare en De Grote Post Oostende. Directeur Stefan Tanghe van CC De Grote Post: “We zijn erg gelukkig met die samenwerking. Het Roeselaars gezelschap was hier 3 weken in residentie, we zorgden voor de technische faciliteiten en ook financiële ondersteuning. Cultuurcentra moeten elkaar niet beconcurreren, maar elkaar veel meer vinden in allerhande samenwerkingsverbanden. Zo richten wij soms al busvervoer in naar opvoeringen in andere cultuurcentra.”

(ML)

>> ‘In volle zee’ valt tijdens de komende maanden te genieten in de culturele centra van o.a. Roeselare, Blankenberge, Harelbeke, Knokke, Tielt, Menen, Oudenaarde , Aardooie, Herentals, Koksijde, Genk, Middelkerke, Evergem, Izegem. www.heteenzamewesten.be.