In Steenstrate bij Ieper vindt dit weekend de 21ste IJzerwake plaats. Na de heisa van de voorbije weken over het ondertussen geannuleerde ‘identitaire’ festival Frontnacht, zijn alle ogen dit weekend gericht op vredesstad Ieper. De politie is alvast in opperste staat van paraatheid. Maar wat is de IJzerwake precies, waarom vindt ze plaats in Steenstrate en waarover ging die heisa nu ook alweer?
1. Wat is de IJzerwake?
De IJzerwake is een nationalistische manifestatie die sinds 2003 jaarlijks georganiseerd wordt. Het evenement is een afsplitsing van de IJzerbedevaart in Diksmuide die, behalve tijdens de Tweede Wereldoorlog, eveneens jaarlijks plaatsvindt en dat sinds 1920. Traditioneel wordt tijdens de IJzerbedevaart stilgestaan bij de vele Vlaamse frontsoldaten die sneuvelden tijdens de Eerste Wereldoorlog en klinken oproepen voor Vlaamse onafhankelijkheid. Het publiek van de IJzerbedevaart bestond jarenlang uit traditionele Vlaamsgezinde organisaties en partijen.
In de jaren tachtig kreeg het evenement meer en meer bijval uit extreemrechtse hoek en kwamen neonazi’s vanuit heel Europa naar Diksmuide afgezakt, wat geregeld tot opstootjes met de politie zorgde. De organisatie probeerde daarop een zachtere koers te varen, wat niet naar de zin was van een deel van het publiek. In 1996 bestormden relschoppers onder luid tromgeroffel het podium tijdens een toespraak van toenmalig voorzitter Lionel Vandenberghe. Ook politicus Bert Anciaux en zijn gezin deelden toen in de klappen.
De breuk was totaal, wat in 2003 leidde tot de eerste editie van de IJzerwake. Het publiek bestaat er vooral uit diehard Vlaams-nationalisten, met ook de aanwezigheid van bijvoorbeeld de Nationalistische Studentenvereniging NSV! en het Vlaams-Nationaal Jeugdverbond. Al enkele jaren trekt de IJzerwake meer bezoekers dan de IJzerbedevaart.
2. Waarom in Steenstrate?
De IJzerwake vindt al van bij de eerste editie plaats in Steenstrate bij Ieper en dat is geen toeval. Hier staat een monument voor de broers Edward (21) en Frans (20) Van Raemdonck, die sneuvelden tijdens de Eerste Wereldoorlog bij een nachtelijke aanval van de Duitsers. Het verhaal gaat dat Edward die nacht op zoek was naar zijn jongere broer en weigerde alleen terug te keren naar zijn kamp. Uiteindelijk zouden de lichamen van de broers, in elkaar verstrengeld, op 26 maart 1917 teruggevonden zijn.
Het heldhaftige verhaal kreeg in heel Vlaanderen veel aandacht en de broers werden een symbool van broederliefde en heldenmoed. Omdat een Franstalige generaal van het Belgisch leger weigerde om de lichamen meteen te bergen – naar verluidt omdat Frans Van Raemdonck bekend stond als flamingant – werden ze ook al snel een symbool van de Vlaamse strijd. De resten van de gebroeders Van Raemdonck werden ter plaatse begraven onder een eenvoudig houten kruis. Later, in 1933, werden de resten opnieuw opgegraven en kregen ze een plaatsje in de crypte van de IJzertoren. Toen die in 1946 gedynamiteerd werd, ging het graf verloren.
Ondertussen werd op de plaats waar de gebroeders sneuvelden wel een monument opgericht. Het is in de schaduw van dat monument dat sinds 2003 de IJzerwake plaatsvindt.
3. Vanwaar de heisa?
Dat het aantal krantenartikels over de IJzerwake dit jaar exponentieel gestegen is ten opzichte van andere jaren, heeft alles te maken met Frontnacht. Dat is het festival dat de organisatie zaterdag plande te organiseren, daags voor de IJzerwake zelf. Op dat festival zouden identitaire muziekgroepen komen optreden en er was ook een vergunning van de stad Ieper. Die werd echter ingetrokken nadat de stad inzage kreeg in een rapport van het OCAD, het coördinatieorgaan voor de dreigingsanalyse.
In het rapport stelde het OCAD dat een aantal van de geprogrammeerde muziekgroepen banden heeft met neonazistische en neofascistische organisaties. Bovendien zouden bij diverse Europese inlichtingendiensten alarmbellen afgegaan zijn over het festival in Ieper, dat mogelijk een verzamelplaats zou worden van extreemrechtse jongeren uit heel Europa.
Frontnacht is dus afgelast, maar de politie blijft alert. Er zijn extra manschappen opgevorderd en ook de federale politie staat paraat mocht blijken dat er toch festivalgangers opduiken en voor overlast zorgen. De IJzerwake zelf gaat wel door. Daar zijn, sinds de start in 2003, geen noemenswaardige incidenten gemeld.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
