Olivier Vandecasteele was bij zijn aankomst in België erg enthousiast, duidelijk ontroerd, warm en vol humor. “Het gaat intellectueel en fysiek redelijk goed met hem. Misschien is dat de adrenaline, maar we zijn gerustgesteld”, zei zijn goede vriend Olivier Van Steirtegem zaterdag tijdens een persconferentie. Zelf wist Vandecasteele pas op de luchthaven in Iran dat hij naar een ander land zou worden overgebracht.
Vandecasteele landde vrijdagavond op de luchthaven van Melsbroek, nadat hij anderhalf jaar opgesloten had gezeten in een Iraanse gevangenis. Vrijdagochtend werd hij in Oman overgedragen aan een Belgische delegatie, in ruil voor de veroordeelde Iraanse terrorist Assadollah Assadi.
“Hij moest ‘s ochtends vroeg zijn boeltje nemen in zijn cel, hij dacht dat hij naar een andere cel ging worden overgebracht”, aldus Van Steirtegem. “Het was natuurlijk een bruuske en gewelddadige overgang van het leven als gevangene naar het leven als een vrije man.” Op het Belgische vliegtuig vanuit Oman kon Vandecasteele bellen met familie, net als met de koning.
Van hel naar paradijs
Ondanks de overgang “van de hel van de cel naar het paradijs dat België nu lijkt”, gaat het fysiek en mentaal gezien goed met Vandecasteele, na maanden van foltering. Hij is wel 30 kilogram vermagerd. “Hij moet de komende dagen en weken nog verschillende onderzoeken ondergaan, pas dan weten we echt hoe het gaat”, aldus Van Steirtegem, die toevoegde dat Vandecasteele tijdens de drie dagen per week dat hij naar buiten mocht op een kleine koer tot 25 kilometer liep. “Dat was een van zijn rituelen om zijn eenzaamheid op te vullen'”.
“Hij had grote dorst toen hij aankwam”, aldus Oliviers goede vriendin Mouna Ferdi ook. Hij heeft kort na aankomst dan ook een pintje gedronken. “Hij is zijn ‘Belgitude’ niet verloren.”
Sterke man
Volgens de vrienden heeft Vandecasteele, een sterke man, de hoop nooit verloren in de cel. “Hij wist dat hij op een dag ging vrijkomen, maar hij wist niet wanneer. En als je altijd alleen in een cel zit, gaat de tijd traag.” Olivier wist ook dat er diplomatieke inspanningen werden geleverd, hij wist alleen niet in welke mate. “De bewakers zeiden hem dat niemand in België zich iets van hem aantrok, maar hij zei hen dat ze logen. Daardoor werden zijn detentievoorwaarden steeds verslechterd. Hij was er dus van overtuigd dat er inspanningen werden gedaan.”
Wat vindt Olivier ervan dat hij werd geruild voor een terrorist? “Ik denk dat hij daarvan op de hoogte is, hij weet hoe de diplomatie werkt in Iran. Ik hoop dat hij weet dat andere landen hetzelfde doen, misschien met minder publiciteit. We wisten dat België de verantwoordelijkheid genomen heeft om Assadi te veroordelen.”
Artikel 167 van de Grondwet
De regering besliste om de ruil te laten plaatsvinden via artikel 167 van de Grondwet – dat bepaalt dat de regering verantwoordelijk is voor de buitenlandse betrekkingen – en niet via het overbrengingsverdrag. Kon dat Grondwetsartikel dan niet sneller ingeroepen worden? Volgens advocaat Michel Kaiser was die keuze “de laatste logische democratische stap” nadat alle nodige procedures werden doorlopen voor het afsluiten van het overbrengingsverdrag. “Het recht op het leven heeft geprimeerd en getriomfeerd, en de autoriteiten geleid bij het nemen van hun beslissing”, zegt ook advocate Chloé Georgiev.
Dankbaarheid
De vrienden van Vandecasteele bedankten zaterdag ook de regering en alle Belgen voor hun inzet en mobilisatie het afgelopen anderhalf jaar. “We hebben geluk in een land te leven dat zijn burgers niet in de steek laat en zich inspant voor de mensheid, zelfs in een uitzonderlijk moeilijke situatie”, aldus Van Steirtegem. “De democratie behoort ons allen toe. We moeten ze koesteren en niet voortduren bekritiseren, en ons ervoor inzetten. We denken ook aan iedereen die gegijzeld wordt in Iran en in andere landen en aan hun families, ook zij mogen de hoop niet verliezen.”
De vrienden vragen ook om Vandecasteele en zijn familie de tijd en privacy te geven om alles te verwerken. “Het is aan Olivier zelf om te bepalen wanneer hij zijn ervaringen deelt, als hij dat al wilt doen.”
Vrijlating Olivier Vandecasteele
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier