Britten helpen Scheepvaartpolitie met transmigrantenstroom: “Slechts 30 mensen maakten oversteek”

De Scheepvaartpolitie krijgt in Zeebrugge sinds kort versterking van Britse agenten om transmigranten te ontdekken. “We pakten dit jaar al meer dan 1.800 mensen op in vergelijking met 2.200 in heel 2017. Door de nauwgezette controles geraakt slechts een fractie op een schip”, zegt Kenneth Coigné, diensthoofd van de Scheepvaartpolitie Kust en voorzitter van de federale Task Force Transmigratie.

Met 157 manschappen in Zeebrugge, Oostende en Nieuwpoort waakt de Dienst Scheepvaartpolitie over de veiligheid op het water en in de havens. Om de fel toegenomen stroom van transmigranten met bestemming het Verenigd Koninkrijk in te dijken, krijgen de 70 agenten in Zeebrugge sinds kort dagelijks versterking van de UK Border Force.

“We werken al jaren samen rond de problematiek van personen in irregulier verblijf, maar het was nooit zo uitgebreid als nu. Sinds 2015 de migrantenstromen op gang kwamen, kregen we zes dagen per maand bijstand van een vijftal Britse collega’s. Vorig jaar werd dit uitgebreid naar 24 dagen en sinds april-mei zijn hier permanente ploegen. De Britten hebben apparatuur zoals CO2-meters en scanners om menselijke aanwezigheid in vrachtwagens en containers voertuigen te detecteren. Zo kunnen we op de kaaien personen ontdekken die aan de security of camera’s ontsnapten”, vertelt hoofdcommissaris Kenneth Coigné van de Dienst Scheepvaartpolitie Kust.

Ontradende gesprekken

Het Verenigd Koninkrijk stuurt twee keer per maand debriefers. “Hun gesprekken met de aangetroffen personen – geen verhoor, daarvoor zijn ze niet bevoegd – leren ons veel en werken tegelijk ontradend. Zij vertellen de transmigranten dat in hun beloofde land niet alles rozengeur en maneschijn is. Deze debriefers helpen ook bij onze maandelijkse actie Eastpack met de politiezones van Brugge, Blankenberge en Knokke-Heist, de Spoorwegpolitie en het Interventiekorps. Daarbij worden speciaal getrainde honden ingezet, zowel Belgische als Britse.”

“Onze prioriteit is het blootleggen van de toevoerkanalen want het overgrote deel zijn slachtoffers van mensensmokkelaars”

Daarnaast delen de Belgen en Britten informatie en werken ze samen met Nederland en Frankrijk. “Dezelfde transmigranten proberen het vaak in diverse havens. Wij brengen de grensoverschrijdende filières van de mensensmokkelaars en de locaties van vluchtelingenkampen in beeld.”

In België werken de verschillende federale diensten nauw samen. Kenneth Coigné – van opleiding criminoloog – leidt daarin de Task Force Transmigratie. Dit gebeurt niet toevallig vanuit Zeebrugge want daar worden het meest transmigranten opgepakt. “Vorig jaar 2.200 en dit jaar zitten we al aan 1.800. In juli waren het er 337, in augustus nog iets meer“, becijfert Coigné. “Onze prioriteit is het blootleggen van de toevoerkanalen want het overgrote deel zijn slachtoffers van mensensmokkelaars. In België houden we elke dag wel ergens een actie tegen transmigratie. Af en toe treffen we iemand aan in de haven van Oostende, die daar meestal per ongeluk geraakte.”

“Wie opgepakt wordt, sluiten we 24 uren administratief op. We identificeren de persoon en stellen een proces-verbaal op. De Dienst Vreemdelingenzaken beslist over het bestuurlijke verblijfsaspect: mag de persoon beschikken, moet hij het land verlaten of moet hij voor gedwongen repatriëring naar een gesloten centrum? Dankzij de registratie met vingerafdrukken bij het binnenkomen van de EU, bijvoorbeeld in Italië, kunnen we iedereen uniek identificeren, zelfs al hebben ze geen papieren of gebruiken ze verschillende aliassen.”

Straf niet mals

Daarnaast is er het juridische aspect. Sinds de wet op het binnendringen in havenfaciliteiten is dit een wanbedrijf. “Het parket besliste om bij een eerste en tweede indringing nog niet te vervolgen. De indringer krijgt twee keer de kans om op de hoogte gebracht te worden van de wet en de mogelijkheden van asielaanvraag in België. De bedoeling hiervan is zowel informatief als ontradend. Ten vroegste bij een derde indringing komt er een dagvaarding voor de correctionele rechtbank.”

Zo’n dagvaarding bereikt de Scheepvaartpolitie vaak nadat de toegelaten 24 uur administratieve opsluiting voorbij is. “Pas als de betrokkene opnieuw wordt opgepakt, wordt hij voorgeleid voor de onderzoeksrechter en wordt om de aanhouding verzocht.”

Deze week veroordeelde de rechtbank in Brugge een transmigrant tot tien maanden effectieve celstraf. “De maximumstraf is één jaar en wie recidiveert, riskeert een verdubbeling en een fikse geldboete. Dit is niet mals en toont dat we er in België niet mee lachen. Er zijn er al een aantal veroordeeld en er komen nog processen aan. Toen de wet in 2016 van kracht werd, ging dit nieuws als een lopend vuurtje rond. De letterlijke inklimmingen in de havens daalden toen even, maar intussen worden meer mensen verstopt in vrachtwagens en containers buiten het havengebied.”

Slaagkans quasi nihil

Als de bendes actief blijven, betekent dit dat ze in hun opzet van oversteek slagen? “Uit cijfers van het grens- en kustwachtagentschap Frontex over de mensen die in het VK arriveren en uit info van onze Britse collega’s, blijkt dat het overgrote deel niet via Zeebrugge komt. In 2017 ging het om minder dan 30 mensen terwijl we er 2.200 oppakten, dat is dus maar een fractie. De meeste maanden is het zelfs nihil. Onze havenwetgeving is dus duidelijk ontradend en de controles werken.” (RJ)