“Ik heb geen heimwee naar de folklore van de koers”

Journalist Renaat Schotte uit Brugge ademt koers, als commentator en interviewer. De ene keer aan de finish, de andere keer achteraan op de motor. Koers is de rode draad door zijn leven, van de kermiskoers voor zijn deur tot de grote Tour de France. “We zijn wereldkampioen koers kijken, maar in de rest van de wereld ligt er niemand wakker van.”

“Als ik eerder had geweten hoe ontspannend dat is: met een regenjas de duinen in…” Renaat is in se een serieuze mens, doordrongen van professionaliteit en principes, maar van een kwinkslag is hij nooit vies. Dat hij bijvoorbeeld als jonge gast met zijn nonkel en tante naar het naaktstrand in Cadzand trok – met een grote krant – of ging zwemmen in de befaamde pit in Zeebrugge. Op een boogscheut daarvandaan waagt Renaat zich aan de beroemde garnaalkroketten van ‘t Werftje. Een tip van zijn vrouw, die marketingmanager is bij Toerisme Brugge. Renaat is lang een zondagskind geweest, zo geeft hij zelf toe. Was vaak de juiste man op de juiste plaats, of het nu om een job of om een valpartij in volle wedstrijd ging. Want hoe je het ook draait of keert, een man als Renaat komt altijd weer bij de koers uit. Het wielrennen zit hem in het bloed. “Mijn pa, die jarenlang technisch tekenaar was bij Claeyson – het toenmalige Sperry New Holland – was daarvan bezeten. Hij was wielertoerist, in de tijd dat het nog niet in de mode was. De club, gesponsord door Perquy Plastic in Brugge, deed jaarlijks een tocht richting Mont Ventoux. Dat was eerder uitzonderlijk voor die tijd. Zo stond ik in 1973 – ik was een jaar of vijf – voor het eerst op de Mont Ventoux. Op het einde van die tocht sprintten ze de Ventoux op. Mijn pa was eigenlijk sportliefhebber tout court. Hij nam me naar alles mee, tot zelfs naar de motorcross toe. Voetbal niet, eigenlijk.”

Nee?

“Daarin hebben we zowat de omgekeerde beweging gemaakt. Toen ik 15 was, heb ik hém eens meegenomen naar Club Brugge. Ik had een abonnement sinds mijn 12de, destijds gekregen van mijn buurman voor mijn vormsel. Ik herinner me nog heel goed een interland tegen Polen die we bijwoonden, op 1 mei 1985, op de Heizel. Toen zei ik al: dat ziet er hier niet goed uit. Je zag de betonrot en het krakkemikkige stadion. Als 17-jarige begreep ik ook al de psychologie van de niet-supporters. Terroristen die vroeger als hooligans omschreven werden. Drie weken later gebeurde het gevreesde Heizeldrama.”

Waar was je op dat moment?

“Ik zat op internaat en was al vroeg naar beneden geslopen naar de televisiekamer om zeker niets te missen van de wedstrijd. Ik heb toen met stijgende verbazing gezien wat er zich heeft afgespeeld. Dat heeft wel een impact gehad, ja. Het is niet dat ik sindsdien niet meer naar het voetbal ben gaan kijken, maar ik ben wel altijd op mijn qui-vive tijdens wedstrijden en massabijeenkomsten tout court. Ik ga ook met een gemengd gevoel naar de Tour. Te beginnen omdat de werkomstandigheden, in vergelijking met de rest van het jaar, niet ideaal zijn, om het zacht uit te drukken. De Tour is helaas ook meer een massamanifestatie dan wielerkoers. Hij is een monstrueus circus geworden. Maar goed, ik ben aan het afwijken. De wielrenners kwamen zich vroeger ook wassen bij ons als er koers was in het dorp. Mijn vader nam mij ook al vroeg mee naar de Zesdaagse in Gent. Later kwam hij mij ‘s avonds oppikken in het internaat. Koers is de rode draad door mijn leven. Het is er niet op gebeterd toen hij later de fotofinishes verzorgde van alle belangrijke wedstrijden in West-Vlaanderen. Dikwijls – niet altijd – zat ik dan in de eerste officiële wagen, die vaak bestuurd werd door Raymond Impanis. Ik heb pas later ontdekt dat die vriendelijke meneer een levende legende was. Ik heb op die manier een groot aantal keer de koers van aan de binnenkant gezien, wat ongetwijfeld ook een invloed heeft gehad op mijn wielerbesmetting.”(lacht)

“Als kind sliep ik letterlijk op de motor, achterop bij mijn vader richting Noorwegen”

Volg je nog andere sporten dan de koers?

“Grappig dat je dat vraagt. Vanmorgen heb ik nog een half uur, drie kwartier zitten lezen over boksen. Op dat vlak ben ik een typisch West-Vlaamse sportliefhebber: rally, boksen en koers. En voetbal kwam daar ergens tussen zwemmen. Toen ik begon als sportverslaggever heb ik verschillende sporten geproefd. Op een bepaald moment heb ik gevoeld dat voetbal en andere sporten niet mijn ding waren. Niet dat ik mijn plan niet zou kunnen trekken, maar wat ambiance betreft, gaat er niets boven de koers.”

Is je zoon ook zo wielerminded?

“Nee, eigenlijk niet. Hij weet wel dat ik in dat wereldje werk, maar ik moet toegeven: toen ik tien jaar was… Weet je, op dat moment was Merckx net gestopt. Dat zegt mij nu niets. Ik weet natuurlijk dat hij gestopt is op een obscure kermiskoers in 1978, maar mijn eerste echte herinnering aan de koers is de overwinning van Michel Pollentier (uit Keiem, red.) op Alpe D’Huez. Ik kan me echt nog voor de geest halen hoe ik die dag beleefd heb, op zoek naar een exemplaar van ‘t Volkske. Een Belg die won! Een West-Vlaming dan nog! En die nog het geel pakte ook, al duurde dat niet lang.” (lacht)

Zelf nooit gekoerst?

“Ik ben nooit verder geraakt dan wat toertjes rond de wijk met veel valpartijen en schaafwonden als gevolg. (lacht) Als jonge gasten trokken we naar de Kemmelberg en reden we ook de Katsberg op. Die slingerende wegen zonder kasseien voelden aan alsof we onze eigen col reden in de Ronde van Frankrijk.”

Mis je de charme van de koers van vroeger niet?

“Dat volkse bestaat nog in West-Vlaanderen, maar of dat een goede zaak is, weet ik niet. Ik denk dat de koers, zoals alles in het leven, mee-evolueert en mee móét evolueren. En ik ben ervan overtuigd dat als je die charme in West-Vlaanderen wil behouden, als oergebied van de koers, je moet kijken naar wat er in de rest van de wereld gebeurt op het vlak van koers en daaruit lessen trekken.”

Vernieuwing gaat vaak gepaard met commerce. Vrees je niet dat het te commercieel wordt?

“Wat is commercieel? Als het iets opbrengt of als de organisatie uit de rode cijfers blijft? Bij sport moet het eerder het tweede zijn. Kijk maar naar de Red Hook Crit (populaire wielerwedstrijd waar er gereden wordt zonder remmen, red.). Ik heb zo’n manche bijgewoond in Milaan of all places. De hipsters die je daar ziet… dat geeft er een ander cachet aan. Ik heb geen heimwee naar die folklore. Misschien dat er wat meer droogvis mag zijn. Dat mag blijven wat mij betreft, maar kunnen we bijvoorbeeld geen foodtrucks langs het parcours neerpoten? Onze authenticiteit in een modern jasje steken. Wat je op vandaag nog voor een deel hebt op criteriums. Nu, criteriums zijn eigenlijk platte commerce.”

In welke zin?

“Ik heb er niets tegen, maar… een criterium is geregeld, dat weten we allemaal. Dan komt de gele trui en die moet winnen tegen Sagan. Dat is toch belachelijk? Eigenlijk is dat een belediging voor die toppers: criteriums rijden om nog een extra zakcent aan de sport over te houden. Ze zullen ongetwijfeld wel goed betaald zijn, daar niet van, maar dat zoiets op vandaag nog bestaat… Ik heb nog nooit gehoord dat een voetballer een demonstratiewedstrijd moest spelen. In de ideale wereld zouden coureurs evenveel per minuut betaald moeten zijn als de voetballers, maar daar zitten we ver van. Superver. Astronomisch ver zelfs.”

Is de Tour op dat vlak te veel naar de commerciële kant gegaan?

“De Tour kan je nog veel commerciëler maken. Het is de grootste en belangrijkste koers, maar als het om het genereren van zijn potentieel gaat, gebruiken ze volgens mij nog geen dertig procent daarvan. Daardoor blokkeren ze iedereen op internationaal vlak. Ze zouden als vlaggenschip het voortouw moeten nemen, door bijvoorbeeld sponsors te zoeken die wereldwijd het verschil kunnen maken. Maar op vandaag zijn de grote sponsors allemaal Franse bedrijven met hun grootste belangen in eigen land. Het kán groter. Want wij denken in Vlaanderen dat koers dé sport is, maar als je over de taalgrens gaat, is het al heel wat minder. In Europa heb je nog enkele gebieden, maar voor de rest. Wij zijn wereldkampioen koers kijken, maar in de rest van de wereld ligt er geen kat wakker van. Kijk maar naar Italië, het land van de Giro en andere fantastische koersen. Daar staat de koers op pagina 37 van de krant, na de MotoGP en weet ik veel wat nog allemaal. Dat is de realiteit. De koers is er bijkomstig.”

“Criteriums zijn een belediging voor topcoureurs”

Dit voorjaar trok je nog met een roze auto richting Giro. Vanwaar die fascinatie voor die koers?

“Die is zo gegroeid. Ik maakte mijn debuut door omstandigheden in de Giro. José De Cauwer en Mark Uytterhoeven waren de commentatoren. Op een gegeven moment schoot Mark door zijn rug en moest hij letterlijk gerepatrieerd worden. Wie gaat er nu in die stoel zitten, vroegen ze zich af. Ik viel haast van de mijne toen ze allemaal mijn richting uit keken. De eerste vijf dagen waren niet om over naar huis te schrijven. De zesde dag was de koninginnenrit. Mark belde elke dag: let daarop, dat was goed, dat was slecht… Op basis van die tape van de koninginnenrit ben ik later begonnen bij VRT. Blijkbaar was die tape tot in de hoogste regionen geraakt. Ik had dat niet bepaald verwacht, nee. Het was niet dat dat mijn grote droom was toen.”

Wat dan wel?

“Voor een krant schrijven. In mijn jeugd was er nog geen sprake van VTM en bestond de sportredactie van de toenmalige BRT bij wijze van spreken uit zeven man. Toen ik in 1993 mocht meelopen op de redactie van WTV, had ik nooit kunnen denken dat het zo’n vaart zou lopen. Op vandaag schrijf ik voor het wielermagazineProcycling, wat heel leuk is. Terwijl verslaggeving op televisie vluchtig is, kan ik daar bij wijze van spreken diep gaan.”

Favoriete badplaats?

“Zeebrugge, Oostende of Blankenberge. In Zeebrugge vind je rust, maar in Blankenberge komen we ook vaak. Ik heb de halve wereld gezien, maar eigenlijk moet de Belgische Kust niet onderdoen. Natuurlijk zit het weer niet altijd mee, maar op het vlak van accommodatie en beleving is onze Kust zelfs wat miskend.”

Favoriete vakantiebestemming?

“Wat denk je nu zelf? (lacht) Vorig jaar heb ik van de eerste elf maanden van het jaar zo’n vijf maanden in het buitenland doorgebracht. Ik heb veel te danken aan mijn vrouw. Schrijf dat alsjeblieft in het artikel, in grote letters. Zij steunt me en gaat me nog eerder stimuleren dan afremmen. Maar nog langer van huis zie ik niet zitten. Na een Ronde van Italië arriveer je thuis en voel je dat je op je tandvlees zit. Maar dan ga je net als een topsporter alweer denken aan de voorbereiding voor de volgende wedstrijd.”

Droom(bestemming)?

“Als je het over dromen hebt, dan wil ik heel graag eens die nieuwe koers doen in China: de Ronde van Guangxi. Die wordt voor de eerste keer georganiseerd door een van de rijkste Chinezen in de wereld, dus hoef ik er geen tekeningetje bij te maken. Zelfs Patrick Lefevere is ervan overtuigd dat een van de volgende hoofdstukken van de koers geschreven zal worden in China. Ik ben heel benieuwd welke richting het uitgaat. Die wedstrijd zal nooit de koersen bij ons vervangen, maar hij is wel een belangrijke stap in de veelbesproken mondialisering van de koers.”