“Het spijt me als ik bruuskeer, maar ik zoek de waarheid”
Dé remedie van de gecontesteerde, want niet altijd helemaal juist begrepen, theatermaker Chokri Ben Chikha tegen de verzuring en de polarisering die een groot deel van onze maatschappij in de greep houdt, heet: humor. “Wij waren ‘die bruine’ in Blankenberge, maar er waren ook ‘rostekoppen’. Ja, wat doe je daarmee? Eens goed om lachen zeker? Al is het maar als overlevingsstrategie.”
Afspraak aan het station in Blankenberge, waar een dame zich er hardop over verwondert ‘dat dat er hier toch hélemaal anders uitziet dan vroeger?‘. Het station staat in de steigers, Blankenberge vervelt met het oog op alweer een nieuw toeristisch seizoen. En dat het niet meer zoals vroeger is, merkt ook Chokri Ben Chikha op als we wat later door de Kapellestraat richting zeedijk wandelen. Zijn vroeger slaat op zijn jeugdjaren die hij in de badstad doorbracht, en waarvan hij een levendig beeld schetst in het onlangs verschenen boek Zoo Humain, De Blijde Terugkeer van de Barbaar. Want er valt blijkbaar heel wat te vertellen over de enige Tunesische familie autoritaire pa, volgzame ma en zeven kinderen die destijds de weg naar Blankenberge had gevonden. En van wie de weg vinden in de lokale ‘way of life’ nog minder vanzelfsprekend bleek. Al moeten we niet álles geloven wat hij daarin vertelt, zegt hij ook.
Zijn vroeger brengt hem naar het uitgaansleven in een Blankenberge dat toen samen met Oostende een reputatie had op dat vlak. Er waren heuse discotheken: The Beatles, La Scala… Mensen kwamen van ver om te fuiven aan zee. “En eindelijk werd ik 16 en mocht ik naar zo’n discotheek. In pak, mét das, ik had er zo hard naar verlangd. Maar ik mocht niet binnen, nergens, behalve in The Free. Een keer binnen werd duidelijk waarom: het meubilair was kapot, er werden drugs gedeald…” Mocht Chokri er nog aan getwijfeld hebben, het werd hem duidelijk waar zijn plaats was in het Blankenberge van toen. “Maar wees gerust, dit wordt geen ‘ocharme ik’-verhaal”, klinkt het opgewekt. Hij klopte opnieuw aan bij de Scala’s en Beatles, aan de arm van blanke vriendinnetjes, “want ik ben ook nogal een koppigaard”. De vriendinnetjes mochten erin, hij moest opnieuw buiten wachten. “En ze bleven maar dansen en vergaten dat ik buiten stond. Een belangrijke les over vriendschap en solidariteit”, grijnst hij. Maar toen ontmoette hij Adelheid. “Ze werd mijn vriendinnetje en introduceerde me in jeugdhuis De Knobbel. Daar vond ik mensen die anders, progressiever tegen de wereld aankeken. Ze namen me mee naar Dranouter dat toen nog een alternatief festivalletje was, leerden me organisaties als Amnesty International kennen… De Knobbel was een openbaring voor mij.”
Kiezen voor geschiedenis
“‘Gij unief? Kom drink er nog eentje!” Mijn vrienden lachten me uit toen ik zei dat ik naar Gent trok om geschiedenis te studeren. Maar ik was vastbesloten, want ik snapte geen bal van geschiedenis. Ik hoorde thuis verhalen over Tunesië, bij de familie van mijn vriendin ging het over de Vlaamse ontvoogdingsstrijd, in de straten van Blankenberge hoorde ik weer heel andere dingen, er was ook een Poolse vrouw die zich destijds over me ontfermde en me over de concentratiekampen vertelde… Ik zag het verband niet, het hield geen steek! Geschiedenis studeren heeft dat dus allemaal wat meer in perspectief gebracht.”
Broer Zouzou
Met broer Zouzou richtte Chokri in 2003 het theatergezelschap Union Suspecte op. Intussen is Zouzou bij een ruimer publiek bekend, met dank aan onder meer de rol van garagehouder Amar in de tv-reeks Bevergem. “Mijn broer is goed bezig!”, klinkt het enthousiast. “Zouzou speelt binnenkort in de Eén-serie De Twaalf, over een volksjury in een Belgisch assisenproces, en hij schrijft aan een eigen serie. Ik ben echt trots op hem.”
Chokri heeft voor theater gekozen, daar klopt zijn hart, en dan preek je soms voor eigen parochie. Dat weet hij goed genoeg. Zijn stukken worden bejubeld en zelfs bekroond, maar theaterprogrammatoren boeken ze mondjesmaat. Zijn boek Zoo Humain, De Blijde Terugkeer van de Barbaar, dat vorig najaar uitkwam, krijgt lovende recensies maar is geen bestseller. “Ik had er misschien toch wat meer thrillerelementen in moeten verwerken, zoals Aspe”, lacht hij.
Familieman
“Daar had ik vroeger schrik voor. Ik ben niet opgegroeid in een warme familie. Ik was bang om dezelfde fouten te maken. Met ouder worden kreeg ik meer vertrouwen en ben ik het belang van familie wel beginnen in te zien. Ik wil er zo veel mogelijk zijn voor de kinderen. Zij zijn ook een van de redenen waarom ik blijf geloven in mensen. Wat kan ik anders? Thuiskomen en hen zeggen ‘Hou er maar mee op jongens, er is toch geen hoop meer‘? Ik dacht het niet…”
Dit is het coverinterview van KW Weekend van vrijdag 8 februari. Verder in het magazine o.a. niet te missen volgens Luc Glorieux, een receptje voor moutabel, een biertip met een Italiaans smaakje, de favoriete restaurants van Paul Berlamont, het leven van Vanessa Depaepe, Nederlands best bewaarde geheimen, de moestuin heruitgevonden, Bert Huysentruyt over ‘Hells Bells’ en Kristel Verbeke over ‘Kinderkopjes’.
IN DE RAND
Kiezen voor geschiedenis
“‘Gij unief? Kom drink er nog eentje!” Mijn vrienden lachten me uit toen ik zei dat ik naar Gent trok om geschiedenis te studeren. Maar ik was vastbesloten, want ik snapte geen bal van geschiedenis. Ik hoorde thuis verhalen over Tunesië, bij de familie van mijn vriendin ging het over de Vlaamse ontvoogdingsstrijd, in de straten van Blankenberge hoorde ik weer heel andere dingen, er was ook een Poolse vrouw die zich destijds over me ontfermde en me over de concentratiekampen vertelde… Ik zag het verband niet, het hield geen steek! Geschiedenis studeren heeft dat dus allemaal wat meer in perspectief gebracht.”
Broer Zouzou
Met broer Zouzou richtte Chokri in 2003 het theatergezelschap Union Suspecte op. Intussen is Zouzou bij een ruimer publiek bekend, met dank aan onder meer de rol van garagehouder Amar in de tv-reeks Bevergem. “Mijn broer is goed bezig!”, klinkt het enthousiast. “Zouzou speelt binnenkort in de Eén-serie De Twaalf, over een volksjury in een Belgisch assisenproces, en hij schrijft aan een eigen serie. Ik ben echt trots op hem.”
Chokri heeft voor theater gekozen, daar klopt zijn hart, en dan preek je soms voor eigen parochie. Dat weet hij goed genoeg. Zijn stukken worden bejubeld en zelfs bekroond, maar theaterprogrammatoren boeken ze mondjesmaat. Zijn boek Zoo Humain, De Blijde Terugkeer van de Barbaar, dat vorig najaar uitkwam, krijgt lovende recensies maar is geen bestseller. “Ik had er misschien toch wat meer thrillerelementen in moeten verwerken, zoals Aspe”, lacht hij.
Familieman
“Daar had ik vroeger schrik voor. Ik ben niet opgegroeid in een warme familie. Ik was bang om dezelfde fouten te maken. Met ouder worden kreeg ik meer vertrouwen en ben ik het belang van familie wel beginnen in te zien. Ik wil er zo veel mogelijk zijn voor de kinderen. Zij zijn ook een van de redenen waarom ik blijf geloven in mensen. Wat kan ik anders? Thuiskomen en hen zeggen ‘Hou er maar mee op jongens, er is toch geen hoop meer‘? Ik dacht het niet…”
Dit is het coverinterview van KW Weekend van vrijdag 8 februari. Verder in het magazine o.a. niet te missen volgens Luc Glorieux, een receptje voor moutabel, een biertip met een Italiaans smaakje, de favoriete restaurants van Paul Berlamont, het leven van Vanessa Depaepe, Nederlands best bewaarde geheimen, de moestuin heruitgevonden, Bert Huysentruyt over ‘Hells Bells’ en Kristel Verbeke over ‘Kinderkopjes’.
IN DE RAND
Kiezen voor geschiedenis
“‘Gij unief? Kom drink er nog eentje!” Mijn vrienden lachten me uit toen ik zei dat ik naar Gent trok om geschiedenis te studeren. Maar ik was vastbesloten, want ik snapte geen bal van geschiedenis. Ik hoorde thuis verhalen over Tunesië, bij de familie van mijn vriendin ging het over de Vlaamse ontvoogdingsstrijd, in de straten van Blankenberge hoorde ik weer heel andere dingen, er was ook een Poolse vrouw die zich destijds over me ontfermde en me over de concentratiekampen vertelde… Ik zag het verband niet, het hield geen steek! Geschiedenis studeren heeft dat dus allemaal wat meer in perspectief gebracht.”
Broer Zouzou
Met broer Zouzou richtte Chokri in 2003 het theatergezelschap Union Suspecte op. Intussen is Zouzou bij een ruimer publiek bekend, met dank aan onder meer de rol van garagehouder Amar in de tv-reeks Bevergem. “Mijn broer is goed bezig!”, klinkt het enthousiast. “Zouzou speelt binnenkort in de Eén-serie De Twaalf, over een volksjury in een Belgisch assisenproces, en hij schrijft aan een eigen serie. Ik ben echt trots op hem.”
Chokri heeft voor theater gekozen, daar klopt zijn hart, en dan preek je soms voor eigen parochie. Dat weet hij goed genoeg. Zijn stukken worden bejubeld en zelfs bekroond, maar theaterprogrammatoren boeken ze mondjesmaat. Zijn boek Zoo Humain, De Blijde Terugkeer van de Barbaar, dat vorig najaar uitkwam, krijgt lovende recensies maar is geen bestseller. “Ik had er misschien toch wat meer thrillerelementen in moeten verwerken, zoals Aspe”, lacht hij.
Familieman
“Daar had ik vroeger schrik voor. Ik ben niet opgegroeid in een warme familie. Ik was bang om dezelfde fouten te maken. Met ouder worden kreeg ik meer vertrouwen en ben ik het belang van familie wel beginnen in te zien. Ik wil er zo veel mogelijk zijn voor de kinderen. Zij zijn ook een van de redenen waarom ik blijf geloven in mensen. Wat kan ik anders? Thuiskomen en hen zeggen ‘Hou er maar mee op jongens, er is toch geen hoop meer‘? Ik dacht het niet…”
Dit is het coverinterview van KW Weekend van vrijdag 8 februari. Verder in het magazine o.a. niet te missen volgens Luc Glorieux, een receptje voor moutabel, een biertip met een Italiaans smaakje, de favoriete restaurants van Paul Berlamont, het leven van Vanessa Depaepe, Nederlands best bewaarde geheimen, de moestuin heruitgevonden, Bert Huysentruyt over ‘Hells Bells’ en Kristel Verbeke over ‘Kinderkopjes’.
IN DE RAND
Kiezen voor geschiedenis
“‘Gij unief? Kom drink er nog eentje!” Mijn vrienden lachten me uit toen ik zei dat ik naar Gent trok om geschiedenis te studeren. Maar ik was vastbesloten, want ik snapte geen bal van geschiedenis. Ik hoorde thuis verhalen over Tunesië, bij de familie van mijn vriendin ging het over de Vlaamse ontvoogdingsstrijd, in de straten van Blankenberge hoorde ik weer heel andere dingen, er was ook een Poolse vrouw die zich destijds over me ontfermde en me over de concentratiekampen vertelde… Ik zag het verband niet, het hield geen steek! Geschiedenis studeren heeft dat dus allemaal wat meer in perspectief gebracht.”
Broer Zouzou
Met broer Zouzou richtte Chokri in 2003 het theatergezelschap Union Suspecte op. Intussen is Zouzou bij een ruimer publiek bekend, met dank aan onder meer de rol van garagehouder Amar in de tv-reeks Bevergem. “Mijn broer is goed bezig!”, klinkt het enthousiast. “Zouzou speelt binnenkort in de Eén-serie De Twaalf, over een volksjury in een Belgisch assisenproces, en hij schrijft aan een eigen serie. Ik ben echt trots op hem.”
Chokri heeft voor theater gekozen, daar klopt zijn hart, en dan preek je soms voor eigen parochie. Dat weet hij goed genoeg. Zijn stukken worden bejubeld en zelfs bekroond, maar theaterprogrammatoren boeken ze mondjesmaat. Zijn boek Zoo Humain, De Blijde Terugkeer van de Barbaar, dat vorig najaar uitkwam, krijgt lovende recensies maar is geen bestseller. “Ik had er misschien toch wat meer thrillerelementen in moeten verwerken, zoals Aspe”, lacht hij.
Familieman
“Daar had ik vroeger schrik voor. Ik ben niet opgegroeid in een warme familie. Ik was bang om dezelfde fouten te maken. Met ouder worden kreeg ik meer vertrouwen en ben ik het belang van familie wel beginnen in te zien. Ik wil er zo veel mogelijk zijn voor de kinderen. Zij zijn ook een van de redenen waarom ik blijf geloven in mensen. Wat kan ik anders? Thuiskomen en hen zeggen ‘Hou er maar mee op jongens, er is toch geen hoop meer‘? Ik dacht het niet…”
IN DE RAND
Kiezen voor geschiedenis
“‘Gij unief? Kom drink er nog eentje!” Mijn vrienden lachten me uit toen ik zei dat ik naar Gent trok om geschiedenis te studeren. Maar ik was vastbesloten, want ik snapte geen bal van geschiedenis. Ik hoorde thuis verhalen over Tunesië, bij de familie van mijn vriendin ging het over de Vlaamse ontvoogdingsstrijd, in de straten van Blankenberge hoorde ik weer heel andere dingen, er was ook een Poolse vrouw die zich destijds over me ontfermde en me over de concentratiekampen vertelde… Ik zag het verband niet, het hield geen steek! Geschiedenis studeren heeft dat dus allemaal wat meer in perspectief gebracht.”
Broer Zouzou
Met broer Zouzou richtte Chokri in 2003 het theatergezelschap Union Suspecte op. Intussen is Zouzou bij een ruimer publiek bekend, met dank aan onder meer de rol van garagehouder Amar in de tv-reeks Bevergem. “Mijn broer is goed bezig!”, klinkt het enthousiast. “Zouzou speelt binnenkort in de Eén-serie De Twaalf, over een volksjury in een Belgisch assisenproces, en hij schrijft aan een eigen serie. Ik ben echt trots op hem.”
Chokri heeft voor theater gekozen, daar klopt zijn hart, en dan preek je soms voor eigen parochie. Dat weet hij goed genoeg. Zijn stukken worden bejubeld en zelfs bekroond, maar theaterprogrammatoren boeken ze mondjesmaat. Zijn boek Zoo Humain, De Blijde Terugkeer van de Barbaar, dat vorig najaar uitkwam, krijgt lovende recensies maar is geen bestseller. “Ik had er misschien toch wat meer thrillerelementen in moeten verwerken, zoals Aspe”, lacht hij.
Familieman
“Daar had ik vroeger schrik voor. Ik ben niet opgegroeid in een warme familie. Ik was bang om dezelfde fouten te maken. Met ouder worden kreeg ik meer vertrouwen en ben ik het belang van familie wel beginnen in te zien. Ik wil er zo veel mogelijk zijn voor de kinderen. Zij zijn ook een van de redenen waarom ik blijf geloven in mensen. Wat kan ik anders? Thuiskomen en hen zeggen ‘Hou er maar mee op jongens, er is toch geen hoop meer‘? Ik dacht het niet…”
“West-Vlaanderen heeft nood aan verbeelding”
De performances die Chokri Ben Chikha met zijn gezelschap Action Zoo Humain maakt, worden bejubeld en zelfs bekroond. Maar theaterprogrammatoren in West-Vlaanderen laten het afweten: “Ik vind het jammer dat we hier zo zelden gevraagd worden. Er zitten nochtans genoeg linken naar de provincie in mijn werk. West-Vlaanderen is zo trots op zijn taal, minder op zijn theatermakers blijkbaar. Een beetje meer lef op cultureel vlak zou West-Vlaanderen niet misstaan. Ondernemen is belangrijk, maar verbeelding is dat ook. Doet een mens niet de beste zaken met wat verbeelding tenslotte?”
Hadden jouw maatschappelijke ideeën niet meer weerklank gekregen als politicus?
“Ik doe al heel mijn leven mijn best om niet in een vakje te passen. Theater is een ideaal medium om daarmee te spelen. Ik werd al gevraagd door politieke partijen, maar dan krijg ik onvermijdelijk een etiket opgekleefd en dat is nu net het laatste wat ik wil. Ik heb wel veel respect voor politici, want dat is op vandaag ronduit een rotjob. Veel politici werken zich wel degelijk uit de naad om goeie projecten uit te werken. Maar voor die paar politici die mensen tegen elkaar opzetten, heb ik dan weer geen greintje respect.”
Net daarom dat redelijke stemmen in de politiek broodnodig zijn?
“Misschien doe ik het ooit nog wel, en word ik burgemeester van Blankenberge! (lacht) Nee, ik moet het leven niet moeilijker maken voor mezelf dan het al is. Alles wat ik zeg of doe wordt al beoordeeld vanuit het oogpunt dat ik een moslim ben zelfs al ben ik dat niet. Bovendien ben ik een man in #metoo-tijden. Twéé keer pech dus. Maar alle gekheid op een stokje: ik ben optimistisch over de emancipatorische bewegingen die zich afspelen in de maatschappij. Het maakt zaken bespreekbaar, zet mentaliteitsveranderingen in gang. Dat is positief!”
“Wie op vandaag enige nuance in het debat aanbrengt, wordt als verdacht bestempeld”
Met een programma als ‘Taboe’ tot gevolg.
“Dat had ik zo graag zelf gemaakt! Maar dat komt misschien nog. Ik heb nooit aan carrièreplanning gedaan. Ik ging geschiedenis studeren, maar danste ook bij een dansschooltje in Brugge, dat van Huub Onzia. Die vond dat ik ‘speciaal’ danste en voor ik het wist, zat ik bij een dansgezelschap. Van daaruit rolde ik de theaterwereld in. Het was veelal kamikaze, ik gooi me overal in… Alleen dít zet ik wel degelijk op mijn carrièreplanning: ooit maak ik mijn eigen tv-programma!”
Maar eerst burgemeester van Blankenberge worden.
IN DE RAND
Kiezen voor geschiedenis
“‘Gij unief? Kom drink er nog eentje!” Mijn vrienden lachten me uit toen ik zei dat ik naar Gent trok om geschiedenis te studeren. Maar ik was vastbesloten, want ik snapte geen bal van geschiedenis. Ik hoorde thuis verhalen over Tunesië, bij de familie van mijn vriendin ging het over de Vlaamse ontvoogdingsstrijd, in de straten van Blankenberge hoorde ik weer heel andere dingen, er was ook een Poolse vrouw die zich destijds over me ontfermde en me over de concentratiekampen vertelde… Ik zag het verband niet, het hield geen steek! Geschiedenis studeren heeft dat dus allemaal wat meer in perspectief gebracht.”
Broer Zouzou
Met broer Zouzou richtte Chokri in 2003 het theatergezelschap Union Suspecte op. Intussen is Zouzou bij een ruimer publiek bekend, met dank aan onder meer de rol van garagehouder Amar in de tv-reeks Bevergem. “Mijn broer is goed bezig!”, klinkt het enthousiast. “Zouzou speelt binnenkort in de Eén-serie De Twaalf, over een volksjury in een Belgisch assisenproces, en hij schrijft aan een eigen serie. Ik ben echt trots op hem.”
Chokri heeft voor theater gekozen, daar klopt zijn hart, en dan preek je soms voor eigen parochie. Dat weet hij goed genoeg. Zijn stukken worden bejubeld en zelfs bekroond, maar theaterprogrammatoren boeken ze mondjesmaat. Zijn boek Zoo Humain, De Blijde Terugkeer van de Barbaar, dat vorig najaar uitkwam, krijgt lovende recensies maar is geen bestseller. “Ik had er misschien toch wat meer thrillerelementen in moeten verwerken, zoals Aspe”, lacht hij.
Familieman
“Daar had ik vroeger schrik voor. Ik ben niet opgegroeid in een warme familie. Ik was bang om dezelfde fouten te maken. Met ouder worden kreeg ik meer vertrouwen en ben ik het belang van familie wel beginnen in te zien. Ik wil er zo veel mogelijk zijn voor de kinderen. Zij zijn ook een van de redenen waarom ik blijf geloven in mensen. Wat kan ik anders? Thuiskomen en hen zeggen ‘Hou er maar mee op jongens, er is toch geen hoop meer‘? Ik dacht het niet…”
“West-Vlaanderen heeft nood aan verbeelding”
De performances die Chokri Ben Chikha met zijn gezelschap Action Zoo Humain maakt, worden bejubeld en zelfs bekroond. Maar theaterprogrammatoren in West-Vlaanderen laten het afweten: “Ik vind het jammer dat we hier zo zelden gevraagd worden. Er zitten nochtans genoeg linken naar de provincie in mijn werk. West-Vlaanderen is zo trots op zijn taal, minder op zijn theatermakers blijkbaar. Een beetje meer lef op cultureel vlak zou West-Vlaanderen niet misstaan. Ondernemen is belangrijk, maar verbeelding is dat ook. Doet een mens niet de beste zaken met wat verbeelding tenslotte?”
Avondje complimenten
“Je moet het beste uit jezelf halen. Ook al klinkt dat wreed neoliberaal”, lacht Chokri. “En wees trots op wat je bereikt. Het is een mentaliteit waar Vlamingen het wat moeilijk mee hebben. We moeten vooral niet te veel opscheppen. Bij de boekvoorstelling van Zoo Humain gaven enkele mensen er hun mening over, en dat klonk allemaal zo goed dat ik het gênant vond. Maar tegelijk: ik krijg genoeg bagger over me heen, een avondje complimenten krijgen mag ook eens.”
In een alsmaar complexere wereld worden de meningen zwart-witter?
“Toen ik jong was hadden veel mensen een beperkte kijk op de wereld, simpelweg omdat hun wereld kleiner was. Geleidelijk aan werd die wereld groter, er sijpelden nieuwe ideeën door, mensen werden meer ruimdenkend. Op vandaag hebben we het moeilijk met die complexiteit en is polarisering een manier om die onder controle te houden. Wie toch enige nuance probeert aan te brengen, wordt als verdacht bestempeld. Maar ik blijf dingen in vraag stellen. En wie niet gelooft dat ik een pleidooi voor dialoog en wederzijds begrip hou, moet mijn boek maar lezen of deze zomer komen kijken naar Amnes(t)ie op Theater aan Zee. Luister naar wat ik te zeggen heb en oordeel dan.”
“Het theaterfestival van Gerona vroeg me om een voorstelling te maken, daar ben ik echt wel trots op”
“Ik heb onlangs genoten van de film Three Billboards Outside Ebbing, Missouri. Die gaat over blijven geloven in je eigen idealen, en erop vertrouwen dat mensen vroeg of laat beseffen dat ze moeten samenwerken. En ook: nooit je gevoel voor humor verliezen, ook al kom je op voor zaken als mensenrechten en vrijheid van mening. Het zijn elementen waar ik ook mee speel.”
Je bent acteur, regisseur, docent, auteur… Wat primeert momenteel?
Ik geef vooral les aan de KASK in Gent. Met plezier, want ik vind het belangrijk om contact te houden met de jongere generatie. Soms confronterend, maar bijzonder inspirerend. En ik acteer in onze eigen stukken. Ik krijg weinig interessante aanbiedingen, dus moet ik mijn eigen rollen creëren. (lachje) Maar ik werd zopas ook gevraagd om een voorstelling te maken voor Institut del Teatre de Barcelona, we spelen dan op het gerenommeerde Festival Temporada Alta in Gerona. Daar gaan we op zoek naar de parallellen tussen de IS-strijders en de aanhangers van Franco destijds, nog altijd een bijzonder gevoelige en traumatische materie in Spanje, dus dat wordt spannend en inspirerend.”
Streelt zo’n vraag uit het buitenland je ijdelheid?
“Zeker! Af en toe valt me een project te beurt waar ik enorm trots op kan zijn. Zo was er ook de samenwerking met een klepper als Johan Simons tegen wie we ons vroeger afzetten nota bene met wie ik de teksten van Michel Houellebecq bewerkte. Van Simons heb ik veel geleerd. Alleen al zijn netwerkskills zijn fenomenaal. (lacht) Zonder die samenwerking hadden wij als gezelschap ook nooit de auteursrechten voor die tekst kunnen betalen. Of dat ik een paar jaar terug het aanbod kreeg om te doctoreren: dat was fantastisch! Ik heb er hard voor gewerkt, maar toch… Ik zie zulke projecten als cadeaus en ben er dankbaar voor.”
“West-Vlaanderen heeft nood aan verbeelding”
De performances die Chokri Ben Chikha met zijn gezelschap Action Zoo Humain maakt, worden bejubeld en zelfs bekroond. Maar theaterprogrammatoren in West-Vlaanderen laten het afweten: “Ik vind het jammer dat we hier zo zelden gevraagd worden. Er zitten nochtans genoeg linken naar de provincie in mijn werk. West-Vlaanderen is zo trots op zijn taal, minder op zijn theatermakers blijkbaar. Een beetje meer lef op cultureel vlak zou West-Vlaanderen niet misstaan. Ondernemen is belangrijk, maar verbeelding is dat ook. Doet een mens niet de beste zaken met wat verbeelding tenslotte?”
Hadden jouw maatschappelijke ideeën niet meer weerklank gekregen als politicus?
“Ik doe al heel mijn leven mijn best om niet in een vakje te passen. Theater is een ideaal medium om daarmee te spelen. Ik werd al gevraagd door politieke partijen, maar dan krijg ik onvermijdelijk een etiket opgekleefd en dat is nu net het laatste wat ik wil. Ik heb wel veel respect voor politici, want dat is op vandaag ronduit een rotjob. Veel politici werken zich wel degelijk uit de naad om goeie projecten uit te werken. Maar voor die paar politici die mensen tegen elkaar opzetten, heb ik dan weer geen greintje respect.”
Net daarom dat redelijke stemmen in de politiek broodnodig zijn?
“Misschien doe ik het ooit nog wel, en word ik burgemeester van Blankenberge! (lacht) Nee, ik moet het leven niet moeilijker maken voor mezelf dan het al is. Alles wat ik zeg of doe wordt al beoordeeld vanuit het oogpunt dat ik een moslim ben zelfs al ben ik dat niet. Bovendien ben ik een man in #metoo-tijden. Twéé keer pech dus. Maar alle gekheid op een stokje: ik ben optimistisch over de emancipatorische bewegingen die zich afspelen in de maatschappij. Het maakt zaken bespreekbaar, zet mentaliteitsveranderingen in gang. Dat is positief!”
“Wie op vandaag enige nuance in het debat aanbrengt, wordt als verdacht bestempeld”
Met een programma als ‘Taboe’ tot gevolg.
“Dat had ik zo graag zelf gemaakt! Maar dat komt misschien nog. Ik heb nooit aan carrièreplanning gedaan. Ik ging geschiedenis studeren, maar danste ook bij een dansschooltje in Brugge, dat van Huub Onzia. Die vond dat ik ‘speciaal’ danste en voor ik het wist, zat ik bij een dansgezelschap. Van daaruit rolde ik de theaterwereld in. Het was veelal kamikaze, ik gooi me overal in… Alleen dít zet ik wel degelijk op mijn carrièreplanning: ooit maak ik mijn eigen tv-programma!”
Maar eerst burgemeester van Blankenberge worden.
IN DE RAND
Kiezen voor geschiedenis
“‘Gij unief? Kom drink er nog eentje!” Mijn vrienden lachten me uit toen ik zei dat ik naar Gent trok om geschiedenis te studeren. Maar ik was vastbesloten, want ik snapte geen bal van geschiedenis. Ik hoorde thuis verhalen over Tunesië, bij de familie van mijn vriendin ging het over de Vlaamse ontvoogdingsstrijd, in de straten van Blankenberge hoorde ik weer heel andere dingen, er was ook een Poolse vrouw die zich destijds over me ontfermde en me over de concentratiekampen vertelde… Ik zag het verband niet, het hield geen steek! Geschiedenis studeren heeft dat dus allemaal wat meer in perspectief gebracht.”
Broer Zouzou
Met broer Zouzou richtte Chokri in 2003 het theatergezelschap Union Suspecte op. Intussen is Zouzou bij een ruimer publiek bekend, met dank aan onder meer de rol van garagehouder Amar in de tv-reeks Bevergem. “Mijn broer is goed bezig!”, klinkt het enthousiast. “Zouzou speelt binnenkort in de Eén-serie De Twaalf, over een volksjury in een Belgisch assisenproces, en hij schrijft aan een eigen serie. Ik ben echt trots op hem.”
Chokri heeft voor theater gekozen, daar klopt zijn hart, en dan preek je soms voor eigen parochie. Dat weet hij goed genoeg. Zijn stukken worden bejubeld en zelfs bekroond, maar theaterprogrammatoren boeken ze mondjesmaat. Zijn boek Zoo Humain, De Blijde Terugkeer van de Barbaar, dat vorig najaar uitkwam, krijgt lovende recensies maar is geen bestseller. “Ik had er misschien toch wat meer thrillerelementen in moeten verwerken, zoals Aspe”, lacht hij.
Familieman
“Daar had ik vroeger schrik voor. Ik ben niet opgegroeid in een warme familie. Ik was bang om dezelfde fouten te maken. Met ouder worden kreeg ik meer vertrouwen en ben ik het belang van familie wel beginnen in te zien. Ik wil er zo veel mogelijk zijn voor de kinderen. Zij zijn ook een van de redenen waarom ik blijf geloven in mensen. Wat kan ik anders? Thuiskomen en hen zeggen ‘Hou er maar mee op jongens, er is toch geen hoop meer‘? Ik dacht het niet…”
Avondje complimenten
“Je moet het beste uit jezelf halen. Ook al klinkt dat wreed neoliberaal”, lacht Chokri. “En wees trots op wat je bereikt. Het is een mentaliteit waar Vlamingen het wat moeilijk mee hebben. We moeten vooral niet te veel opscheppen. Bij de boekvoorstelling van Zoo Humain gaven enkele mensen er hun mening over, en dat klonk allemaal zo goed dat ik het gênant vond. Maar tegelijk: ik krijg genoeg bagger over me heen, een avondje complimenten krijgen mag ook eens.”
Wie is Chokri Ben Chikha?
Chokri Ben Chikha (48) groeide op in Blankenberge, waar zijn ouders vanuit Tunesië kwamen wonen. Hij heeft zes broers en een zus.
Hij woont in Gent, samen met zijn Brugse vriendin Eline Comer en de twee kinderen.
Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Gent en was tegelijk actief in de kunst als danser, choreograaf, acteur en theatermaker.
In 2003 richtte hij het gezelschap Union Suspecte op, op vandaag Action Zoo Humain waarvan hij artistiek leider is. Hij is ook docent en artistiek onderzoeker aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Gent.
In 2017 kwam zijn boek Action Humain uit bij Uitgeverij Lannoo.
Blankenberge heeft littekens achtergelaten, maar heeft hem naar eigen zeggen ook weerbaar gemaakt. “Zonder Blankenberge zou ik niet zijn wie ik nu ben. Op het atheneum zaten enkele goeie leraars, zoals Jaak Coudeville, Monique De Vischer en Frits Standaert om er maar enkelen te noemen die me motiveerden, en me boeken lieten lezen van Louis Paul Boon en anderen.” Maar als er een politiecombi de Luikstraat in reed, stopte hij ook steevast bij de Chikha’s. Dan was er weer iets voorgevallen en hadden omstanders gezien dat er ‘een bruine’ bij was. En dat kon dus alleen een Chikha zijn. “We waren inderdaad geen doetjes, nee”, lacht Chokri. “We revolteerden, tegen het leven buitenshuis waar we buitenstaanders waren, maar ook thuis waar mijn vader hardhandig de plak zwaaide. Maar we waren zeker niet slécht.”
“Ooit vroeg de juf zedenleer, Corine Van Hecke, in het tweede middelbaar ons om onze eigen muziek mee te brengen naar school. Ik nam een oude plaat van Michael Jackson mee, en mocht uitleggen wat me daarin zo aansprak. Zij gaf me daar een compliment voor, ze luisterde naar mij. Dat deed me zo goed. Tóén voelde ik niet de minste behoefte om smeerlapperij uit te halen.”
Geen wonder dat Blankenberge de voedingsbodem werd voor de performances die Chokri later maakte met zijn gezelschap Union Suspecte, op vandaag Action Zoo Humain, waarin hij maatschappelijke thema’s op de korrel neemt. “Op menselijk vlak heb ik het hier niet gemakkelijk gehad. Maar net dat kleinmenselijke waarmee ik geconfronteerd werd en de ook wel bekrompen mentaliteit, waren op artistiek vlak een geschenk. Het is me niet altijd in dank afgenomen en ik weet ook dat wat ik zeg soms hard is. Ik heb er spijt van als ik mensen daardoor gebruuskeerd heb, zonder zwanzen. Maar het is dan ook een zoektocht naar de waarheid.”
En die ga je niet uit de weg, ook niet in je nieuwste voorstelling ‘Amnes(t)ie’.
“Ik vergelijk daarin de situatie van de collaborateurs na WO II met die van de huidige Syriëstrijders. De parallellen tussen beide situaties zijn er wel degelijk, dat beaamt ook een historicus als Bruno De Wever. Ik stel in het stuk de vraag of Syriëstrijders terug mogen komen. Twitter en Facebook ontploften toen ik met die kwestie te gast was in De Afspraak. Hoe durfde ik het op te nemen voor die terroristen… Terwijl ik dat helemaal niet doe. Ik vind ook dat ze gestraft moeten worden. Maar moet dat zonder respect voor de mensenrechten? En moeten hun gezinnen, hun kinderen, mee gestraft worden? We hebben waarden, en laat ons die toch blijven respecteren. Ook als dat betekent dat een Dutroux een fair proces moet krijgen. En dat zeg ik met alle respect voor zijn slachtoffers. Maar ik geloof nu eenmaal niet dat die slachtoffers eisen dat de hele familie Dutroux in de vergeetput wordt gegooid.”
Avondje complimenten
“Je moet het beste uit jezelf halen. Ook al klinkt dat wreed neoliberaal”, lacht Chokri. “En wees trots op wat je bereikt. Het is een mentaliteit waar Vlamingen het wat moeilijk mee hebben. We moeten vooral niet te veel opscheppen. Bij de boekvoorstelling van Zoo Humain gaven enkele mensen er hun mening over, en dat klonk allemaal zo goed dat ik het gênant vond. Maar tegelijk: ik krijg genoeg bagger over me heen, een avondje complimenten krijgen mag ook eens.”
In een alsmaar complexere wereld worden de meningen zwart-witter?
“Toen ik jong was hadden veel mensen een beperkte kijk op de wereld, simpelweg omdat hun wereld kleiner was. Geleidelijk aan werd die wereld groter, er sijpelden nieuwe ideeën door, mensen werden meer ruimdenkend. Op vandaag hebben we het moeilijk met die complexiteit en is polarisering een manier om die onder controle te houden. Wie toch enige nuance probeert aan te brengen, wordt als verdacht bestempeld. Maar ik blijf dingen in vraag stellen. En wie niet gelooft dat ik een pleidooi voor dialoog en wederzijds begrip hou, moet mijn boek maar lezen of deze zomer komen kijken naar Amnes(t)ie op Theater aan Zee. Luister naar wat ik te zeggen heb en oordeel dan.”
“Het theaterfestival van Gerona vroeg me om een voorstelling te maken, daar ben ik echt wel trots op”
“Ik heb onlangs genoten van de film Three Billboards Outside Ebbing, Missouri. Die gaat over blijven geloven in je eigen idealen, en erop vertrouwen dat mensen vroeg of laat beseffen dat ze moeten samenwerken. En ook: nooit je gevoel voor humor verliezen, ook al kom je op voor zaken als mensenrechten en vrijheid van mening. Het zijn elementen waar ik ook mee speel.”
Je bent acteur, regisseur, docent, auteur… Wat primeert momenteel?
Ik geef vooral les aan de KASK in Gent. Met plezier, want ik vind het belangrijk om contact te houden met de jongere generatie. Soms confronterend, maar bijzonder inspirerend. En ik acteer in onze eigen stukken. Ik krijg weinig interessante aanbiedingen, dus moet ik mijn eigen rollen creëren. (lachje) Maar ik werd zopas ook gevraagd om een voorstelling te maken voor Institut del Teatre de Barcelona, we spelen dan op het gerenommeerde Festival Temporada Alta in Gerona. Daar gaan we op zoek naar de parallellen tussen de IS-strijders en de aanhangers van Franco destijds, nog altijd een bijzonder gevoelige en traumatische materie in Spanje, dus dat wordt spannend en inspirerend.”
Streelt zo’n vraag uit het buitenland je ijdelheid?
“Zeker! Af en toe valt me een project te beurt waar ik enorm trots op kan zijn. Zo was er ook de samenwerking met een klepper als Johan Simons tegen wie we ons vroeger afzetten nota bene met wie ik de teksten van Michel Houellebecq bewerkte. Van Simons heb ik veel geleerd. Alleen al zijn netwerkskills zijn fenomenaal. (lacht) Zonder die samenwerking hadden wij als gezelschap ook nooit de auteursrechten voor die tekst kunnen betalen. Of dat ik een paar jaar terug het aanbod kreeg om te doctoreren: dat was fantastisch! Ik heb er hard voor gewerkt, maar toch… Ik zie zulke projecten als cadeaus en ben er dankbaar voor.”
“West-Vlaanderen heeft nood aan verbeelding”
De performances die Chokri Ben Chikha met zijn gezelschap Action Zoo Humain maakt, worden bejubeld en zelfs bekroond. Maar theaterprogrammatoren in West-Vlaanderen laten het afweten: “Ik vind het jammer dat we hier zo zelden gevraagd worden. Er zitten nochtans genoeg linken naar de provincie in mijn werk. West-Vlaanderen is zo trots op zijn taal, minder op zijn theatermakers blijkbaar. Een beetje meer lef op cultureel vlak zou West-Vlaanderen niet misstaan. Ondernemen is belangrijk, maar verbeelding is dat ook. Doet een mens niet de beste zaken met wat verbeelding tenslotte?”
Hadden jouw maatschappelijke ideeën niet meer weerklank gekregen als politicus?
“Ik doe al heel mijn leven mijn best om niet in een vakje te passen. Theater is een ideaal medium om daarmee te spelen. Ik werd al gevraagd door politieke partijen, maar dan krijg ik onvermijdelijk een etiket opgekleefd en dat is nu net het laatste wat ik wil. Ik heb wel veel respect voor politici, want dat is op vandaag ronduit een rotjob. Veel politici werken zich wel degelijk uit de naad om goeie projecten uit te werken. Maar voor die paar politici die mensen tegen elkaar opzetten, heb ik dan weer geen greintje respect.”
Net daarom dat redelijke stemmen in de politiek broodnodig zijn?
“Misschien doe ik het ooit nog wel, en word ik burgemeester van Blankenberge! (lacht) Nee, ik moet het leven niet moeilijker maken voor mezelf dan het al is. Alles wat ik zeg of doe wordt al beoordeeld vanuit het oogpunt dat ik een moslim ben zelfs al ben ik dat niet. Bovendien ben ik een man in #metoo-tijden. Twéé keer pech dus. Maar alle gekheid op een stokje: ik ben optimistisch over de emancipatorische bewegingen die zich afspelen in de maatschappij. Het maakt zaken bespreekbaar, zet mentaliteitsveranderingen in gang. Dat is positief!”
“Wie op vandaag enige nuance in het debat aanbrengt, wordt als verdacht bestempeld”
Met een programma als ‘Taboe’ tot gevolg.
“Dat had ik zo graag zelf gemaakt! Maar dat komt misschien nog. Ik heb nooit aan carrièreplanning gedaan. Ik ging geschiedenis studeren, maar danste ook bij een dansschooltje in Brugge, dat van Huub Onzia. Die vond dat ik ‘speciaal’ danste en voor ik het wist, zat ik bij een dansgezelschap. Van daaruit rolde ik de theaterwereld in. Het was veelal kamikaze, ik gooi me overal in… Alleen dít zet ik wel degelijk op mijn carrièreplanning: ooit maak ik mijn eigen tv-programma!”
Maar eerst burgemeester van Blankenberge worden.
IN DE RAND
Kiezen voor geschiedenis
“‘Gij unief? Kom drink er nog eentje!” Mijn vrienden lachten me uit toen ik zei dat ik naar Gent trok om geschiedenis te studeren. Maar ik was vastbesloten, want ik snapte geen bal van geschiedenis. Ik hoorde thuis verhalen over Tunesië, bij de familie van mijn vriendin ging het over de Vlaamse ontvoogdingsstrijd, in de straten van Blankenberge hoorde ik weer heel andere dingen, er was ook een Poolse vrouw die zich destijds over me ontfermde en me over de concentratiekampen vertelde… Ik zag het verband niet, het hield geen steek! Geschiedenis studeren heeft dat dus allemaal wat meer in perspectief gebracht.”
Broer Zouzou
Met broer Zouzou richtte Chokri in 2003 het theatergezelschap Union Suspecte op. Intussen is Zouzou bij een ruimer publiek bekend, met dank aan onder meer de rol van garagehouder Amar in de tv-reeks Bevergem. “Mijn broer is goed bezig!”, klinkt het enthousiast. “Zouzou speelt binnenkort in de Eén-serie De Twaalf, over een volksjury in een Belgisch assisenproces, en hij schrijft aan een eigen serie. Ik ben echt trots op hem.”
Chokri heeft voor theater gekozen, daar klopt zijn hart, en dan preek je soms voor eigen parochie. Dat weet hij goed genoeg. Zijn stukken worden bejubeld en zelfs bekroond, maar theaterprogrammatoren boeken ze mondjesmaat. Zijn boek Zoo Humain, De Blijde Terugkeer van de Barbaar, dat vorig najaar uitkwam, krijgt lovende recensies maar is geen bestseller. “Ik had er misschien toch wat meer thrillerelementen in moeten verwerken, zoals Aspe”, lacht hij.
Familieman
“Daar had ik vroeger schrik voor. Ik ben niet opgegroeid in een warme familie. Ik was bang om dezelfde fouten te maken. Met ouder worden kreeg ik meer vertrouwen en ben ik het belang van familie wel beginnen in te zien. Ik wil er zo veel mogelijk zijn voor de kinderen. Zij zijn ook een van de redenen waarom ik blijf geloven in mensen. Wat kan ik anders? Thuiskomen en hen zeggen ‘Hou er maar mee op jongens, er is toch geen hoop meer‘? Ik dacht het niet…”
Wie is Chokri Ben Chikha?
Chokri Ben Chikha (48) groeide op in Blankenberge, waar zijn ouders vanuit Tunesië kwamen wonen. Hij heeft zes broers en een zus.
Hij woont in Gent, samen met zijn Brugse vriendin Eline Comer en de twee kinderen.
Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Gent en was tegelijk actief in de kunst als danser, choreograaf, acteur en theatermaker.
In 2003 richtte hij het gezelschap Union Suspecte op, op vandaag Action Zoo Humain waarvan hij artistiek leider is. Hij is ook docent en artistiek onderzoeker aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Gent.
In 2017 kwam zijn boek Action Humain uit bij Uitgeverij Lannoo.
Strandwandeling
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier