Bart Kaëll: “Wij dansen aan het eind van het feest niet op tafel”

Mensen laten genieten, op een podium of aan tafel: dat noemt Bart Kaëll zijn twee grootste troeven. De op het podium altijd enthousiaste zanger en – wat minder bekend is – in de keuken gepassioneerde hobbykok blijft naast dat podium nog het liefst onder de radar. “Wat ik een feestje noem, zullen andere mensen heel saai vinden, vrees ik.”

Als iemand graag een feestneus opzet, dan moet dat Bart Kaëll zijn. Of dat dacht ik tenminste van de zanger die al 35 jaar om het even welke zaal of tent in Vlaanderen in lichterlaaie zet. Niet dus. Bart spreekt zelfs bewust liever af in de stek aan zee die hij samen met zijn man Luc Appermont deelt, want daar zitten we rustig. “Omdat ik – als we afspreken op een plaats waar veel mensen komen – niet goed als eerste naar binnen durf. Dan zou ik je eerst moeten opbellen om te vragen of jij al binnen bent, en waar je zit, zodat ik meteen daar naartoe kan komen. In mijn eentje op café gaan zitten wachten: ik moet er niet aan denken.”

Het zijn hits als De Marie Louise en Zeil je voor het eerst die hem dat hardnekkige imago van fuifnummer bezorgden. “Nummers die instant een gevoel van happiness oproepen, waardoor mensen denken dat ik constant plezier loop te maken.”

Niet dus?

(lacht) “Echt niet. Als kind voelde ik me ongemakkelijk in grote groepen mensen, die maakten me eerder bang. Neen, dat heb ik inderdaad niet als ik op een podium sta. Dan kan de massa volk die naar me komt kijken en luisteren zelfs niet groot genoeg zijn. Deze zomer nog op Camping Kitsch in Kortrijk: als dan duizenden mensen De Marie Louise roeien op de festivalweide, dan vind ik dat fantastisch. Maar zet mij dus niet tussen die massa roeiend volk, want dat vind ik niet leuk. Het is iets wat ik van wel meer podiumartiesten hoor, ik ben dus niet de enige.”

“Misschien heeft het te maken met hoe ik als jongetje was: erg verlegen. Ik herinner me een vakantiekamp naar Heer-sur-Meuse, mijn kleren in een kartonnen doos, waar mijn naam met viltstift op geschreven werd… De leiders spoorden me voortdurend aan om vriendjes te maken. En toen ik eindelijk een kameraadje te pakken had, klampte ik me aan die jongen vast en dat was dan ook weer niet goed, want dat was geen sociaal gedrag… Maar het was nu eenmaal hoe ik in elkaar zat, en nog altijd voor een stuk ben. En daar stond vreemd genoeg tegenover dat als er mensen bij ons thuis op bezoek kwamen, dat ik die dan wel graag entertainde, zelfgemaakte snorren en pruiken incluis.”

“Het podium heeft op de een of andere manier altijd aan me getrokken. Als kleuter bij de nonnetjes staan wachten op Sinterklaas, en hoe dan dat zware, rode gordijn openschoof: dat moment blijft magisch voor mij. Ik dacht toen echt dat elk kind dat zo aanvoelde.”

Je ging ook zelf op het podium staan maar koos voor het populaire Vlaamse lied op een moment dat dat niet bepaald hip was. Of ging het toevallig zo?

“Thuis keken we naar de Franse televisie, en ik luisterde graag naar de chansons van Gilbert Bécaud, Joe Dassin en al die groten. In Vlaanderen vond ik het gevoel dat ik in hun muziek hoorde terug bij onder meer Louis Neefs. De mooie melodieën maar ook de verhalende teksten waardoor de inhoud ervan zich als een film in je hoofd afspeelt: zulke muziek wilde ik ook maken. Zelfs een uitgesproken ambiancenummer als De Marie Louise vind ik waardevol. Het is in se een zeemanslied, het gaat over het harde leven op zee en de bekommernissen van de vissers over hun familie aan wal.”

“Maar het klopt: toen ik begon was zingen in het Vlaams niet cool. Ik heb het zelfs even in het Engels geprobeerd, zoekend naar wat mijn muzikale weg was, maar het klopte gewoon niet. Ik heb altijd gevonden dat je authentiek moet zijn, eerlijk met jezelf en wie je bent: en voor mij betekent dat dat ik mijn verhalen moet kunnen zingen, in het Vlaams.”

Die eerlijkheid kreeg je van thuis uit mee?

“Ik denk inderdaad dat iemands opvoeding bepalend is voor wie hij of zij wordt. Wij werden vrij streng opgevoed, al wil mijn moeder dat niet gehoord hebben. (lacht) Tijdens de zomervakantie moesten wij elke voormiddag klusjes uitvoeren: onkruid wieden, dweilen, schoenen poetsen… Mijn vrienden moesten dat niet doen, dus hun ouders vond ik toen stukken toffer dan de mijne, maar achteraf gezien heb ik uit dingen als discipline en grenzen trekken alleen maar voordeel gehaald. Zeker in een wereld als de showbizz. Want er is glamour en vertier, maar je moet er als zanger wel telkens weer staan.”

Nu je het zegt: BV-feestjes! Premières! Rode lopers!

“Luc en ik worden heel vaak uitgenodigd inderdaad. Maar daar gaan we maar zelden op in. We lopen geen van beiden graag in de kijker op zulke gelegenheden. Als ik zing, ben ik van de mensen. Maar naast het podium voel ik me geen performer meer en dan kan ik dus ook niet doen alsof dat wel zo is. Het gebeurt dat ik wel zo’n uitnodiging aanneem, als vriendendienst bijvoorbeeld, maar dan kan ik niet gauw genoeg aan het tafeltje van mijn vrienden gaan staan, om het feest vanop een afstandje gade te slaan.”

En wat gebeurt er dan als er echt iets te vieren valt?

“Dan zullen anderen dat heel saai vinden! (lacht) Een geslaagd feestje kan voor mij bijvoorbeeld een barbecue onder vrienden zijn. En dan amuseer ik me zeker. Als ik louter onder vrienden of familie ben, durf ik me meer te laten gaan. Dan ben ik inderdaad een andere Bart dan deze die het publiek kent. Zelfs een die moppen vertelt! Maar dus enkel en alleen als ik de mensen rond me volledig vertrouw. Zet daar twee mensen bij die ik niet ken, en ik kruip alweer in mijn schulp.”

“Maar op zulke feestjes ben ik mezelf. En dan wordt het soms laat. En drink ik soms al eens een glas te veel.”

Maar dat moet kunnen?

“Ik kom uit een familie van bourgondiërs. Dus ja, ik hou van een goed glas. En Luc tikt me dan wel eens op de vingers als het er een te veel is. Maar ook op dat vlak heb ik zelf best genoeg discipline intussen. De hele maand november raak ik geen druppel alcohol aan omdat we nog tien optredens te gaan hebben. Ik wil er ten volle staan.”

Is er een feest uit de 58 jaar die je intussen telt, dat je is bijgebleven?

“Communies en zo werden altijd bij ons thuis gevierd, dan kookte mijn ma voor twintig man en die feesten herinner ik me als heel gezellig. Allicht ook weer omdat die bijeenkomsten een soort veilige cocon vormden, met mensen die ik kende.”

“Later heb ik nogal wat familiefeesten gemist doordat ik veelal optreed in het weekend. Dat was en is nu eenmaal zo, en dat begrijpt mijn familie ook wel. Onlangs hebben we de 85ste verjaardag van mijn moeder gevierd, op mijn verzoek in een afzonderlijk zaaltje in plaats van in een restaurant. Alweer om rustig te zitten, en niet om de haverklap door mensen – hoe goedbedoeld ook – om een selfie gevraagd te worden. En zoiets verloopt dan gewoon heel gemoedelijk bij ons. Wij staan aan het eind van een feest nooit op tafel te dansen, neen.”

Drie jaar geleden zijn Luc en jij wel getrouwd. Maar alweer en bewust allicht níét met toeters en bellen?

“We zijn al 40 jaar samen en hadden het eerder al gehad over al of niet trouwen. Met een notaris hadden we het over de voordelen daarvan, want Luc is tenslotte tien jaar ouder dan ik en bovendien verblijven we vaak in het buitenland waar onze band niet altijd erkend wordt. Wat als een van ons in het ziekenhuis belandt en we elkaar niet mogen zien omdat we zogenaamd geen familie zijn? Dat soort vragen begon ik me te stellen, en daarom wilde ik trouwen.”

Houdt ouder worden je erg bezig dan?

“Het is in elk geval iets wat ik niet graag doe. (lacht) We worden allemaal geboren en sterven, maar daartussen worden we op verschillende manieren ouder, afhankelijk van wat je meemaakt en waar je energie naartoe gaat. Maar ik geloof ook dat je dat althans voor een stukje kan beïnvloeden door de manier waarop je leeft: door zo gezond en evenwichtig mogelijk te leven. Wij gaan elke dag zwemmen en hoewel ik er een hekel aan heb, ga ik ook af en toe lopen.”

“Ik lees ook graag boeken over hoe je geluk kunt nastreven, zoals die van Deepak Chopra. In navolging van Luc eigenlijk, die dat soort schrijvers al lang leest. En ik ben geen zwever hé, maar in wat Chopra schrijft vind ik altijd wel iets wat me weer bij de les brengt: niet te gauw oordelen, leren geven maar net zo goed leren krijgen… Het zijn richtlijnen die me doen beseffen waar het echt om draait, waardoor ik gelukkiger in het leven sta. Die materie boeit me erg.”

Het leven is een feest: roep jij dan luid ‘ja!’?

“Het zou overdreven zijn om dat te beweren. Maar ik sta in elk geval wel positief in het leven. Het glas is eerder half vol dan half leeg. Maar dat heb ik dus ook wel moeten leren: dat er in het leven altijd twee benaderingen mogelijk zijn, en dat het beter is om de positieve benadering te kiezen.”

“Het leven kan een ‘feest’ zijn, ja, en ik zet het bewust tussen aanhalingstekens: als je mag zijn wie je bent, en mag doen wat je graag doet. Of dat nu zingen is, of slager worden, of fotograaf. Als je gepassioneerd bezig bent met wat je doet, dan is je leven de moeite van het leven waard.”

Ik las ergens dat je een gepassioneerd moestuinier bent. Dat past in elk geval in het plaatje van een man die nog het meest van rust houdt?

“Ik kweek vooral groenten en kruiden omdat ik erg graag kook. En in de keuken begint alles met goeie basisingrediënten. De beste groenten kweek je zelf, vind ik. Daarin proef ik dan ook de smaken uit mijn kindertijd. Je merkt het: veel gaat terug op vroeger voor mij. Ik stond heel graag naast mijn moeder in de keuken terwijl ze kookte, en maar zagen hoe ze het allemaal deed, tot ze me de keuken uit joeg.” (lacht)

“Ik kan helemaal naar zo’n moment toeleven: vooraf lezen over wat ik ga klaarmaken, alles bijeen zoeken, met een glaasje wijn op het aanrecht alles beginnen klaar te maken… En daar dan ten slotte mensen een plezier mee doen. Feest!”