De rechtbank van eerste aanleg in Brugge heeft een gynaecoloog verplicht om een vergelijkend DNA-onderzoek te laten uitvoeren. Het onderzoek werd gevorderd door een man die sterke vermoedens heeft dat de gynaecoloog eigen zaad gebruikte bij de inseminatie van zijn moeder. Als de gynaecoloog niet meewerkt, moet hij een dwangsom van 1.500 euro per dag betalen.
De eiser werd geboren na een kunstmatige inseminatie die zijn ouders lieten uitvoeren door de gynaecoloog in kwestie. Op basis van onder andere vergelijkingen in online DNA-databanken kon de man op een wetenschappelijk onderbouwde manier aantonen dat de gynaecoloog vermoedelijk zijn vader is. In plaats van het zaad van een anonieme spermadonor zou de gynaecoloog indertijd dus zijn eigen zaad gebruikt hebben. In die omstandigheden werd aan de Brugse afdeling van de rechtbank van eerste aanleg West-Vlaanderen gevraagd om een vergelijkend DNA-onderzoek op te leggen.
Overeenkomst met kliniek
Bij het beoordelen van het dossier hield de rechtbank rekening met verschillende elementen. Zo werd de afweging gemaakt tussen enerzijds het recht op zekerheid over de biologische afstamming en anderzijds het recht van een spermadonor op privacy en anonimiteit. Daarnaast werd opgemerkt dat de spermadonor wist dat het zou kunnen leiden tot een biologische afstammeling. Bovendien hadden de ouders van de eiser weliswaar een overeenkomst met de fertiliteitskliniek, maar was hun zoon uiteraard niet betrokken bij die afspraken. Genetische anonimiteit is volgens de rechter door de komst van DNA-databanken ook een illusie geworden.
De rechter noemt het frappant dat de gynaecoloog zich zo vastklampt aan de anonimiteit van donoren
Vervolgens werd vastgesteld dat de anonimiteit in principe van twee kanten komt, aangezien de spermadonor en de wensouders elkaar normaal gezien niet kennen. In dit concrete geval heeft de gynaeocloog dit principe echter mogelijk doorbroken door zijn patiënte met zijn eigen zaad te insemineren. Zelf weet hij dus wel of hij al dan niet de biologische vader is, terwijl de eiser in de onzekerheid blijft. De rechter noemt het dan ook frappant dat de gynaecoloog zich zo vastklampt aan de anonimiteit van donoren.
“Nu uit het onderzoek van de eiser een sterk vermoeden kan worden afgeleid dat de gynaecoloog net zelf destijds, bij de inseminatie van de moeder van de eiser, deze anonimiteit schond”, klinkt het. “De door hem ingeroepen rechtmatige verwachting om anoniem te blijven kan niet primeren aangezien hij door zijn eigen handelen schijnbaar de rechtmatige verwachting van de moeder van eiser dat zij zou worden geïnsemineerd met sperma van een anonieme donor met de voeten heeft getreden.”
1.500 euro per dag
De rechter oordeelde echter dat in dit specifieke dossier het recht op zekerheid over de biologische afstamming voorrang heeft op het recht van de gynaecoloog om zijn biologisch vaderschap verborgen te houden. Daarom werd een deskundige aangesteld die het vergelijkend DNA-onderzoek zal moeten uitvoeren om te achterhalen of de gynaecoloog de biologische vader is. Als de gynaecoloog niet meewerkt, hangt hem per dag vertraging een dwangsom van 1.500 euro boven het hoofd. De gynaecoloog kan wel nog beroep aantekenen tegen het vonnis. In afwachting daarvan kan het vonnis voorlopig nog niet uitgevoerd worden.
“De eiser dient de rechten van andere donorkinderen te respecteren. Kinderen die niet weten donorkind te zijn, hoeven niet per se te weten dat ze donorkind zijn.”
Daarnaast stelt de rechtbank uitdrukkelijk dat het DNA-profiel van de gynaecoloog voor geen enkel ander doel mag gebruikt worden. Het mag dus niet aan andere mensen doorgespeeld worden of in databanken worden opgenomen. “De eiser dient de rechten van andere donorkinderen te respecteren. Kinderen die niet weten donorkind te zijn, hoeven niet per se te weten dat ze donorkind zijn.”
Kinderen die wel weten dat ze een donorkind zijn, hoeven dan weer niet per se te weten van wie ze afstammen. Elk donorkind moet volgens de rechter zelf kunnen kiezen of ze hun afstamming willen onderzoeken. “De eiser dient die keuze niet voor hen te maken door matches te verzamelen en desgevallend betrokkeneninformatie mee te delen die ze mogelijks niet willen weten.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier