Van het schouderklopje van Herygers tot de laatste van Nys: de vijf meest beklijvende edities van de Duinencross in Koksijde

Volgende week donderdag vindt in het Koksijdse zand de 55ste Duinencross plaats. Wij haalden de vijf meest beklijvende edities sinds 1969 vanonder het stof.

Koksijde 1994: de werkman die wereldkampioen werd

Zondag 30 januari 1994 staat in het geheugen van Paul Herygers gegrift als de dag waarop hij zich in Koksijde tot wereldkampioen veldrijden kroonde en de Herygers-duin naar hem genoemd werd. “Op een wonderbaarlijke manier”, zou tv-commentator Michel Wuyts jaren later blijven vertellen. Een symbolisch schouderklopje aan zijn grote concurrent Richard Groenendaal, op en over zijn fiets springen, zijn rits opentrekken, zijn borstkas laten zien… Het publiek in Koksijde werd nog uitzinniger dan het al was. “Er was zoveel volk, dat had ik nog nooit meegemaakt”, vertelde Herygers later.

“Maar blijkbaar kon ik nog helder nadenken en Groenendaal niet meer. Het publiek werd gek, maar ik wist er wel raad mee. Hij niet. Er waren snoodaards en stouteriken die zand gooiden en bier morsten. Ik kreeg er een kick van. Ja, ik denk dat ik die dag heel gelukkig was. Ik was zo blij dat ik gekke dingen heb gedaan. Een werkman die wereldkampioen wordt, dat is als een sprookje.” Michel Wuyts, aan wiens zijde Herygers later jarenlang commentator op de openbare omroep gaf, verwoordde het als volgt: “De 30ste januari van het jaar 1994 was de memorabele dag waarop Vlaanderen zijn hart voor de cross opende. Het gebeurde in Koksijde en voltrok zich in zand dat speelser dan ooit opstoof en kinderen, ouders, grootouders, maagden en eenzaten blijmoedig stemde. We hadden gewonnen en deden dat op een manier die ons volkomen vreemd was. De nieuwe wereldkampioen had ondernemingszin, branie, stoutmoedigheid en acteertalent getoond.”

Uitslag (1994): 1. Paul Herygers, 2. Richard Groenendaal (op 0’08”), 3. Erwin Vervecken (op 0’39”), 4. Daniele Pontoni (op 0’50”), 5. Adrie van der Poel (op 1’12”).

Koksijde 2012: eerste duel tussen Van Aert en Van der Poel

Zaterdag 28 januari 2012, het WK veldrijden voor junioren. Eén topfavoriet staat aan de start: eerstejaars Mathieu van der Poel, die dat seizoen 19 van zijn 21 crossen heeft gewonnen. De concurrentie komt uit het Belgische kamp van boezemvrienden Daan Soete en Wout van Aert, beiden tweedejaars.

Van der Poel is rotnerveus en maakt de ene na de andere fout in het Koksijdse zand. Van Aert lijkt op weg naar WK-goud, maar de Nederlander, duidelijk al een groeischeut of twee extra in de benen dan zijn Belgische rivaal, vindt zijn tweede adem en verovert in extremis dan toch zijn eerste regenboogtrui. Koksijde 2012 gaat, zo blijkt later, de geschiedenis in als het eerste duel van enige betekenis tussen de jonge Van Aert en Van der Poel.

Uitslag (2012): 1. Mathieu van der Poel, 2. Wout van Aert (op 0’08”), 3. Quentin Jauregui (0’21”), 4. Quinten Hermans, 5. Daan Soete.

Koksijde 2012: 61.901 toeschouwers voor Koning Albert

Daags nadien wint Niels Albert in Koksijde, onder het oog van Koning Albert en 61.901 uitzinnige toeschouwers, het WK bij de profs voor zes landgenoten, nadat hij iedereen de adem had afgesneden met een verschroeiende openingsronde. Het levert hem de regenboogtrui én de naar hem genoemde Albert-duin op.

Topfavoriet en man-in-vorm Sven Nys wordt op zijn 35ste ontgoocheld zevende en vertelt na afloop in de Sporza-studio bij Karl Vannieuwkerke dat het allicht zijn laatste WK is geweest. Twaalf maanden later verovert Nys in Louisville prompt zijn tweede (en meteen ook allerlaatste) regenboogtrui.

Uitslag (wereldkampioenschap 2012): 1. Niels Albert, 2. Rob Peeters (op 0’24”), 3. Kevin Pauwels (op 0’30”), 4. Tom Meeusen (op 0’34”), 5. Bart Aernouts (op 0’35”).

Koksijde 2014: de eerste grote triomf van Wout van Aert

22 november 2014, de eerste Wereldbekercross ooit bij de elite waar Wout van Aert op 20-jarige leeftijd aan deelneemt. Het resultaat: Kevin Pauwels tweede op 41 seconden, Mathieu van der Poel derde op 53 seconden. Bijna drie jaar na het WK-zilver wint Van Aert dan toch in Koksijde.

Nog eens drie winters later behaalt hij er ook zijn derde Belgische titel na een spannend duel met Laurens Sweeck. “Dit is een omloop waarop ik me thuisvoel”, laat hij zich in januari 2018 ontvallen. “Fysiek is Koksijde enorm zwaar en dat betekent dat degene met overschot makkelijker het verschil kan maken.” Van Aert draagt zijn zege op aan ploegleider Niels Albert, die eerder dat jaar door hartritmestoornissen een punt achter zijn carrière heeft moeten zetten.

Uitslag (2014): 1. Wout van Aert, 2. Kevin Pauwels (op 0’41”), 3. Mathieu van der Poel (op 0’53”), 4. Tom Meeusen (op 0’55”), 5. Klaas Vantornout (op 0’57”).

Koksijde 2015: de allerlaatste van recordhouder Nys

22 november 2015, de allerlaatste zege van Sven Nys, zo blijkt later. In zijn Koksijde dan nog, daar waar hij met zeven overwinningen (1999, 2005, 2006, 2007, 2011, 2012, 2015) recordhouder is. En wat voor een zege! Na een beklijvend duel in barre weersomstandigheden laat de Kannibaal van Baal met een ultieme versnelling in de laatste honderden meters niemand minder dan de 18 jaar jongere (!) Wout van Aert achter zich. De wederoptredende Mathieu van der Poel, die na knieproblemen zijn eerste cross van het seizoen rijdt, maakt het droompodium compleet. “Dit geeft me een geweldig gevoel, want ik win hier van de beste crosser ter wereld op dit moment”, is Nys na afloop uitbundig. “Ik heb veel respect voor hem, voor vandaag en voor zijn hele carrière”, voegt Van Aert eraan toe. Nys: “Koksijde is een orgelpunt op mijn carrière.”

Het was niet de enige keer dat Nys in Koksijde na een episch duel de bovenhand haalt. In november 2011 laat hij na een omstreden sprint Wereldbekerleider Kevin Pauwels achter zich. Die laatste was misnoegd, want volgens hem blokkeerde Nys zijn sprint. Een klacht van Pauwels’ ploeg volgde, maar die werd verworpen. “Ik deed reglementair de deur dicht. Als hij naast mij had gereden, zou ik het nooit gedaan hebben”, aldus Nys na afloop.

Uitslag (2015): 1. Sven Nys, 2. Wout van Aert (op 0’04”), 3. Mathieu van der Poel (op 1’06”), 4. Lars van der Haar (op 1’12”), 5. Laurens Sweeck (op 1’19”).