Hoe Hugo Broos, de nieuwe bondscoach van Zuid-Afrika, weet te aarden in Afrika: “Je moet het af en toe kunnen loslaten”

De oefenmatch van 10 juni tegen Oeganda neemt T2 Cedor Janevski nog even over – de T1 krijgt net in die dagen zijn tweede vaccin – maar dan begint Hugo Broos op zijn 69ste zowaar, na zijn stunt met Kameroen op de Afrika Cup, aan een nieuwe buitenlandse uitdaging in Zuid-Afrika. Sven Vandenbroeck, zijn rechterhand bij ‘De Ontembare Leeuwen’ destijds, legt uit hoe de viervoudige Trainer van het Jaar van de Jupiler Pro League ook weet te aarden in het Afrikaanse voetbal. “Toen hij boven kwam, zei hij: ‘Er zit niemand op die vlieger!’

Eind 2016 waren we er zelf getuige van wat het betekent om coach te zijn in Afrika, toen we in Limbe Hugo Broos opzochten naar aanleiding van de WK-kwalificatiewedstrijd Kameroen-Zambia. De spelersbus was in panne gevallen en na de laatste training wou ook de vervangbus niet meer starten, waarna de bondscoach en zijn staf met een politiecombi naar hun hotel werden teruggebracht. “Je moet alles eens meemaken in het leven”, zei Broos toen met een veelbetekenende glimlach over zijn belevenissen in het Centraal-Afrikaanse land. Zo maakte hij het ook mee dat er na een uitwedstrijd meteen teruggevlogen zou worden, maar dat er over het hoofd was gezien dat de luchthaven om 1 uur ‘s nachts gesloten was. In de plaatselijke pers werd Broos vanaf dag 1 afgemaakt. Na het 1-1-gelijkspel tegen Zambia werd hem zelfs gevraagd of hij niet tegen in plaats van voor Kameroen aan het werken was. Maar hij haalde zijn gram: een jaar na zijn aanstelling won hij met De Ontembare Leeuwen de Afrika Cup.

Het succes van Broos wekte ook in België verwondering, omdat we er hem kennen als een man die zich ergert aan wat niet correct en niet professioneel is. Al was het in Kameroen niet zijn eerste Afrikaanse avontuur: als coach van het Algerijnse JS Kabylie maakte hij het zelfs mee dat een van zijn spelers tijdens een wedstrijd stierf nadat hij door een steen vanuit de tribunes aan het hoofd werd geraakt.

Probleemland Kameroen

Bij Zuid-Afrika zal Broos het zonder zijn toenmalige rechterhand Sven Vandenbroeck (41) moeten doen, want na Kameroen ging die zijn eigen weg als T1: eerst bij Zambia, dan bij Simba in Tanzania en nu bij Rabat in Marokko.

“Ik maakte Hugo niet mee in België, maar ik vond dat hij in Kameroen vrij goed omging met al die problemen”, zegt hij. “Na onze eerste reis, naar Zuid-Afrika trouwens, begrepen we snel wat we konden verwachten. We hadden het zo geregeld dat eerst de sponsors, de bondsmensen, de pers et cetera op het vliegtuig zouden stappen. Eens die er allemaal op zaten, zouden wij instappen. Nadat we gebeld werden dat het onze beurt was, stapte Hugo als eerste de trap op, maar wanneer hij boven kwam, draaide hij zich om en zei: Er zit niemand op die vlieger. ( lacht ) Bleek dat er in plaats van 60 man 85 waren opgedaagd en dat er een discussie was ontstaan tussen de bond en het ministerie over wie die extra vliegtickets moest betalen. We hebben in dat vliegtuig twee uur moeten zitten wachten op de rest.”

“Ik vond Hugo in Kameroen vrij rechtlijnig, maar ook begripvol en menselijk. Toen op stage in Guinee-Bissau onze spits enkele dagen voor de afreis naar de Afrika Cup kwam zeggen dat hij nog snel over en weer naar Kameroen moest, om daar zijn maraboe te ontmoeten, zijn spirituele dokter, maakte Hugo hem wijs dat het visum one entry was en dat hij het land niet meer in zou geraken. Soms verdraaide hij de dingen een beetje, doelbewust, om iemand te kunnen laten begrijpen: kijk, we willen wel, maar het is niet mogelijk .”

Spuigaten

“Op een van onze eerste stages had een van onze centrale verdedigers de datum op zijn vliegticket veranderd om later te kunnen aankomen. Hugo stuurde hem meteen weer weg. Zeker in het begin moet je dat in die landen doen, zodat ze weten: we moeten niet te veel buiten de lijnen lopen, want anders zijn we er niet bij. Zoniet loopt het de spuigaten uit. Maar hij stond wel toe dat de spelers de eerste avond hun familie in het hotel konden ontmoeten, omdat hij aanvoelde dat dat nodig was.”

In Algerije maakte Broos het zelfs mee dat een van zijn spelers stierf nadat hij door een steen werd geraakt

“Hugo is best wel veeleisend, maar kan inschatten wat echt belangrijk is en wat niet. In Kameroen zijn er zoveel problemen dat je ook echt wel leert loslaten. Je leert shiften wat je aandacht moet geven en wat je moet vergeten. De generatiekloof tussen ons werkte daar ook wel goed. Hij met zijn ervaring en tactische kennis op het hoogste niveau en ik die mij bezighield met de moderne analysetechnologie. Ik met mijn jongere mindset om met die gasten om te gaan en af en toe te lachen, hij die meer zorgde dat alles naar wens verliep in de omkadering.”

Sportland Zuid-Afrika

In Zuid-Afrika zijn de werkomstandigheden beter dan in Kameroen, weet Vandenbroeck. “Ik ben er vaak op stage geweest met Zambia en het is een vrij stabiel sportland waar veel meer kennis zit. Alles is er beter geregeld, er is een trainingscomplex met ook een videoanalysezaal en een hele grote staf. Om je een idee te geven: Orlando Pirates, een club uit Johannesburg, heeft een staf van achttien man met drie analisten.”

Broos tekende in Zuid-Afrika een contract van vijf jaar. Het eerste doel is het land te kwalificeren voor het WK 2022. In groep G is het ingedeeld met Zimbabwe, Ethiopië en Ghana. “Zimbabwe is een derby die altijd op het randje wordt gespeeld, dat kon ik als scout zelf al vaststellen. Ethiopië lijkt mij de zwakste en Ghana de sterkste. De groep winnen is niet evident, maar wel haalbaar. Maar daarna moeten de tien groepswinnaars nog een finale spelen om er vijf over te houden. Dat is best een moeilijke opdracht. Hugo kennende gaat hij er wat jong bloed ingooien om de motivatie en de energie te boosten en dan is er, zoals in Kameroen, in de eerste matchen een beetje geluk met de resultaten nodig. Maar ik denk dat hij in Zuid-Afrika meer tijd zal krijgen om een nieuwe ploeg te bouwen. Ik zie het wel goed komen.”