Dit jaar is het 80 jaar geleden dat één van de schokkendste gebeurtenissen in Lichtervelde plaatsvond. De komst en de ondergang van twee verzetsgroepen tijdens de Tweede Wereldoorlog. In juni wordt het verhaal van Wolfenbüttel opnieuw verteld, onder andere met een tentoonstelling in De Biekorf.
“Geen dorp in West-Vlaanderen is toen harder getroffen. Tot op heden zijn mythes moeilijk te scheiden van de werkelijkheid. Er blijven veel vragen open. Verhalen over verraad, heldendom, eendracht en tweedracht. De terugblik ligt niet voor de hand”, zegt Benedict Wydooghe, geschiedenisdocent aan VIVES. “We doen dit sereen. Iedereen beleeft dit op zijn of haar manier. Vooral op haar manier: weduwes van verzetsstrijders kwamen nauwelijks in de kijker. Dat moet anders. Of we daarin slagen? Neen. Geschiedenis heeft weinig aandacht voor vrouwen. Jammer genoeg. We willen hun stem laten klinken.”
Onthoofd
Benedict Wydooghe vindt het belangrijk dat het verhaal van de onthoofdingen blijft verteld worden. “Nieuwkomers in Lichtervelde horen het verhaal van de onthoofdingen zonder er belang aan te hechten. Wie er geboren is, raakte ermee vertrouwd. Voor nabestaanden blijft het verwerken van de rouw nog doorgaan. Tot op heden is er soms sprake van onbegrip en krijgen de verzetslui de schuld. Wetenschappelijk heet dat ‘secundaire victimisatie.’ Ze zijn twee keer slachtoffer. Ze moesten beter weten, ze namen risico’s, ze hebben de bezetter fout ingeschat’ klinkt het. ‘Stoerheid van sommigen speelde een rol. Zeker. Recent onderzoek wijst uit dat het niet zo zwart-wit is.”
Benedict Wydooghe reisde meermaals met studenten en nabestaanden naar hun executieoord in Wolfenbüttel. “Archieven laten interpretatie toe, het Duits, het Frans en het Nederlands zijn niet altijd helder en getuigen op de eerste rij dunnen uit. Waarom Lichtervelde een verzetsoord is, is wel duidelijk. Het dorp ligt strategisch als een knooppunt van steen- en spoorwegen met in het zuiden Kortrijk, met een rangeerterrein richting Normandië. Noordwaarts is er de haven van Zeebrugge. West- en oostwaarts gaat het naar de Atlanticwall of naar het marteloord in Gent. Voeg hier individuele frustraties uit de Eerste Wereldoorlog bij en je hebt een explosieve mix.”
Tentoonstelling
De familie Callewaert is de bekendste familie die getroffen werd. “Callewaert verloor in 1914-18 de helft van zijn familie. Om de voorlopige onderzoeksresultaten kenbaar te maken, is er van 15 tot 23 juni een tentoonstelling”, vertelt Benedict. “Op 15 juni 2024 is het tachtig jaar geleden dat de grootste groep is onthoofd. Voor een publicatie is het te vroeg: het onderzoek loopt.” De studenten van Vives hopen bij te leren uit de tentoonstelling. “We staan paraat om de gebeurtenissen te registreren. Onze reizen naar Wolfenbüttel, Potsdam, Berlijn, Bochum en Dortmund documenteren de expo.”
“Zelfs nu nog is er soms sprake van onbegrip en krijgen de verzetslui de schuld”
De expo loopt tien dagen in twee huizen die toen en nu het straatbeeld domineren. Huis De Biekorf, met dank aan Tordale, toveren studenten en museummedewerkers om tot ‘Huis van verzet’. In een interieur uit de jaren dertig beleeft de bezoeker de wurggreep van de nieuwe orde, maakt kennis met de slachtoffers en er is een onderduikadres zoals in het Anne Frankhuis. In de accordeonfabriek komt de duivenspionage van Jozef Raskin en de familie Debaillie aan bod. Op zondag 16 juni zijn er tussen de beide locaties oldtimers te zien. En wie wil kan met de erfgoedapp een wandeling downloaden die naar de concrete plaatsen voert, te voet of per fiets. Mediafragmenten en foto’s tonen hoe het er toen aan toeging.”
Op zaterdag 15 juni openen de burgemeester en de directrice van het museum in Wolfenbüttel de expo, met unieke stukken die naar hier worden gebracht vanuit het museum in Wolfenbüttel. Op zondag 16 juni getuigen betrokkenen over hun ervaringen in Cultuurhuis De Keizer om 18 uur, woensdag 26 juni is daar een nocturne met woord en muziek. Alles is te volgen op de Facebookpagina ‘80 jaar later’.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
