Op 8 maart bestaat het West-Vlaams Zorgcentrum na Seksueel Geweld (ZSG) precies een jaar. Het West-Vlaams Zorgcentrum was het zesde ZSG in België en ondertussen opende ook in Leuven en in Genk een Zorgcentrum na Seksueel Geweld. We maakten een evaluatie met de West-Vlaamse partners binnen het Zorgcentrum: AZ Delta, de politie en het parket.
“Slachtoffers van seksueel geweld uit heel West-Vlaanderen kunnen al een jaar terecht in het Zorgcentrum na Seksueel Geweld in Roeselare”, opent Nathalie Courtens, coördinator van het West-Vlaams Zorgcentrum. “Dat kan voor de eerste begeleiding, maar evengoed voor nazorg. Het grote voordeel is dat alles van psychologische begeleiding, sporenonderzoek tot nazorg volgens dezelfde methode en op dezelfde locatie gebeurt. Na een jaar werking mogen we zeggen dat ons centrum een goede start heeft gekend met weinig problemen. De goede contacten met politie en parket spelen daar uiteraard een belangrijke rol in.”
“Ik mag zeker benadrukken dat het voor de politie een unieke samenwerking is”, neemt de RIHO-korpschef Curd Neyrinck over. “Ieder politiekorps van onze provincie is bij dit project betrokken en er is dagelijks een 24 urenpermanentie van een duo van gespecialiseerde zedeninspecteurs.”
“Dat is niet zo eenvoudig, maar ieder korps doet, volgens de mogelijkheden, zijn deel. Er wordt daar dagelijks aan gewerkt en bijgestuurd waar nodig, maar het is uniek dat wij meteen hebben gekozen om er met de politie een West-Vlaams verhaal van te maken. We hebben in onze provincie momenteel 76 zedeninspecteurs en tegen de zomervakantie vullen we dat kader aan met 25 inspecteurs zodat we een team hebben van om en bij de 100 mensen. We zijn heel dankbaar dat we kunnen rekenen op deze geëngageerde equipe die deze taak bovenop de gewone dagtaak opneemt.”
Niets forceren
“Natuurlijk blijft het slachtoffer de belangrijkste persoon in dit verhaal”, vervolgt politioneel coördinator Tineke Verduyn. “De grote verandering is dat slachtoffers van seksueel geweld onmiddellijk naar het ZSG kunnen komen voor een medisch en forensisch onderzoek, psychologische begeleiding, nazorg en het indienen van een klacht indien het slachtoffer dit wil.”
“Dat laatste is heel belangrijk”, verduidelijkt Nathalie Courtens. “Slachtoffers moeten geen klacht indienen als ze dat niet willen. Wel staan wij klaar om hen te begeleiden, te verzorgen en te helpen waar nodig. Maar dit gebeurt steeds volgens de wens van het slachtoffer, zij nemen de lead in dit verhaal. Wij forceren niets in deze. Slachtoffers hebben zelfs de kans om een klacht neer te leggen tot zes maanden na de feiten.”
“Wij merken wel duidelijk dat er een nood was aan een West-Vlaams Zorgcentrum na Seksueel Geweld, maar dat er toch een grote schroom blijft om klacht neer te leggen. Van de slachtoffers die zich aanbieden in ons centrum is er 30 procent dat geen klacht wenst in te dienen. En dan weten we ook al dat er een onderregistratie is, dat heel wat slachtoffers zelfs geen hulp zoeken.”
“Seksueel geweld beperkt zich niet alleen tot verkrachting” – Substituut Chris De Munster
“Tussen 8 maart en eind september hadden we in ons zorgcentrum te maken met 215 slachtoffers waarvan 90 procent vrouwen en 10 procent mannen. Dat is minstens één slachtoffer per dag dat hulp zoekt bij ons. Deze cijfers komen globaal gezien overeen met de andere Zorgcentra na Seksueel Geweld in België. De slachtoffers vinden we ook in alle leeftijdscategorieën. Onderzoek toont aan dat 64 procent van de inwoners van België tussen de 16 en 69 jaar ooit al een vorm van seksueel geweld meemaakte. Ook één op de twaalf 70-plussers wordt nog het slachtoffer van seksueel geweld.”
Enorme impact
“Seksueel geweld beperkt zich trouwens niet alleen tot verkrachting”, bedenkt substituut Chris De Munster van het parket Zuid-West-Vlaanderen. “Ook aantasting van de seksuele integriteit en poging tot verkrachting vallen onder de doelgroep van het Zorgcentrum na Seksueel Geweld.”
“Dit type geweld heeft een enorme impact op het slachtoffer én op de omgeving. Daarom zijn we vanuit het parket heel tevreden dat er met de ZSG’s gespecialiseerde medewerkers de toon zetten die vertrouwd zijn met alle procedures. Voor ons is dat een grote meerwaarde. Voor dergelijke strafzaken zijn gepaste sancties noodzakelijk. Uiteraard wordt onder meer rekening gehouden met de kwalificatie en de leeftijd van het slachtoffer, maar gevangenisstraffen tussen 10 en 30 jaar behoren in bepaalde zaken tot de mogelijkheden. Als de bewijslast niet voldoende is, kan er soms niets anders gebeuren dan de zaak te seponeren.”
“Wat er in de toekomst moet gebeuren? De Zorgcentra na Seksueel Geweld nog bekender maken bij het grote publiek”, zegt Nathalie Courtens. “Wij hebben al een campagne gevoerd op het festival van Dranouter en we hopen dat dit jaar opnieuw te doen.”
“En wellicht komen er ook nationale campagnes nu er in iedere provincie een Zorgcentrum is. De website www.seksueelgeweld.be is actief en wie in een zoekmachine de woorden ‘seksueel geweld’ intikt, ziet meteen deze website. Maar er is inderdaad nog werk aan de winkel om de ZSG’s even bekend te maken als bijvoorbeeld het antigifcentrum”, bedenkt Tineke Verduyn.
“Het feit dat slachtoffers terecht kunnen in één centrum maakt alles hopelijk toegankelijker en laagdrempelig”, aldus commissaris Jean-Marc Lefere. “Wij kunnen ook niet genoeg benadrukken dat het slachtoffer zelf bepaalt hoe ver hij of zij wil gaan in de begeleiding en dat hij of zij bepaalt of er een klacht wordt ingediend. De begeleiding en het herstel van het slachtoffer zijn voor ons primordiaal.”
“De sleutel tot een grotere bekendheid ligt mijns inziens ook bij het onderwijs”, besluit korpschef Curd Neyrinck. “Ik vind het hun plicht om de leerlingen mee te geven dat er Zorgcentra na Seksueel Geweld bestaan. Dat kan perfect ingepast worden in de lessen. Dat is voor mij essentieel.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
