Begin juni 2023 legde Amber Vermaete (24) de problematiek bloot omtrent het volbouwen van de dorpskernen met appartementen. Met een reclamebord voor Castle Residence, een bouwproject waarin het beschermde Kasteel Verhaeghe plaats zou moeten ruimen voor 46 appartementen, veroorzaakte zij een schokgolf in Vichte. “We willen nu het debat opentrekken”, aldus de jonge architecte.
Het debat rond kernverdichting werd op gang getrokken door Achterland Collectief, waar Amber Vermaete deel van uitmaakt. We moeten dichter bij elkaar gaan wonen in onze Vlaamse dorpskernen en gemeenten om de schaarse open ruimte die Vlaanderen nog rest, zo goed mogelijk te bewaren. Dat is duidelijk. “In die hele omschakeling van ruimtelijke ordening die al volop aan de gang is liggen grote kansen om het tegelijk ook te hebben over mobiliteit, ontmoetingsplaatsen en groeninfrastructuur”, somt Amber op. “Als we ook die zaken ter harte nemen, gaat het niet alleen over kernverdichting, maar ook over kernversterking. Dat zou het uiteindelijke doel moeten zijn.”
Gebrek aan taal
Ontwikkelaars zien hun kans om de aangemoedigde verdichting naar voren te schuiven als een heilige reden om te pas en te onpas appartementen te bouwen en te verkopen. “Dit zonder de omgeving te onderzoeken en vast te stellen waar die nood aan heeft”, stelt Amber scherp. “De appartementen zijn niet gedurfd, klassiek van uitgangspunt en tegelijk heel opzichtig en niet zelden spierwit. Het doelpubliek lijkt ook altijd de investeerder of de kapitaalkrachtige oudere te zijn die kleiner wenst te wonen. Zeker niet het jonge gezin of de alleenstaande.”
Het ontbreekt in heel Vlaanderen aan een taal en duidelijke lokale ambities om resoluut voor een andere aanpak te gaan. “Hoe we dat zouden kunnen opvangen, is het uitgangspunt van ‘Te koop: achterland’ dat bestaat uit een lezing, een gesprek en een expo. Verschuivingen in het dorp zijn geen slechte zaak en bouwen in meer gestapelde en geschakelde woonunits is essentieel, maar als het tij niet keert, staan de dorpen straks vol stedelijke typologieën die gebouwd zijn zonder oog voor de dorpse context en manier van elkaar ontmoeten.”
Vier sprekers
Vier ervaren sprekers delen hun ervaring en visie. Artistiek coördinator bij AR-TUR Edith Wouters vertelt over de werking van AR-TUR en de invloed op de verblijfs- en architectuurkwaliteit in dorpen. Ze geeft een introductie bij de expo Toolbox Dorpse Architectuur die een aantal voorbeeldprojecten belicht en toont dat ‘dorpse figuren en tactieken’ kunnen leiden tot kwalitatieve verdichtingsprojecten. De tweede spreker is PhD researcher aan de KU Leuven en medezaakvoerder van Plusoffice Ward Verbakel. Hij benoemt de uitdagingen vandaag die hij vaststelt bij zijn onderzoek en zijn werk binnen Plusoffice. Als derde toont medezaakvoerder van ampe. trybou Frederiek Ampe inspirerende praktijkvoorbeelden. Ten slotte heeft medezaakvoerder van RE-ST architecten Tim Vekemans het over een andere aanpak, namelijk die van het niet-bouwen.
Om het evenement nog meer zichtbaarheid te geven, maakten architect/kunstenaars en vrienden van het collectief Simon Boulez en Hanne Deswert, een vlaggenmast die te zien zal zijn op Vichteplaats.
Ambities Anzegem
Daarna volgt wat Anzegem nu precies kan doen om ambities te stellen op het gebied van kernverdichting en -versterking. “We gaan in gesprek met enkele lokale partijen vanuit de intentie hoe we het samen kunnen doen. Welke rol kan het lokaal bestuur spelen in het creëren van meer architectuur- en woonkwaliteit in Anzegem? Hoe zorgen we ervoor dat kernverdichting niet wordt gebruikt als excuus voor generieke appartementsgebouwen, maar net zorgt voor meer ruimtelijke kwaliteit en collectiviteit? We mikken op de aanwezigheid van heel wat geïnteresseerde burgers, politici, ambtenaren, projectontwikkelaars en ontwerpers. Er is ook gelegenheid om vragen te stellen.”
Praktisch
Lezing en gesprek: maandag 27 mei 19u-22u in café Den Hert, Vichteplaats, gratis inkom – inschrijven via mail amber.vermaete@telenet.be.
Expo Toolbox Dorpse Architectuur: open van vrijdag 24 mei t.e.m. zaterdag 8 juni van 10u-13u en 16u-19u, uitzondering zondagvoormiddag.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
