Op de fiets door de Leiestreek met kunstschilder Emile Claus

Dit jaar is het precies een eeuw geleden dat de impressionist Emile Claus overleed. De ‘meester van het licht’, die 175 jaar geleden geboren werd in Sint-Eloois-Vijve (nu deelgemeente van Waregem), leefde het leven van drie mensen tegelijk. Dat wordt met de route ‘Op de fiets met Emile’ extra in de verf gezet.

De route wijkt op verschillende plekken af van het fietsnetwerk. Een routefolder is daarom best handig, ook om de werken van Claus en zijn leerlingen te vergelijken met het landschap zoals het er nu uitziet.

We volgen de lus vanuit Deinze naar Sint-Martens-Latem. Claus schilderde het Sas van Astene in 1903 vanop een bootje. De omgeving is nog steeds even betoverend. Het terras aan de overkant van de Leie zit vol fietsers. Via de Maaigemdijk trappen we naar het Kasteel van Ooidonk. Het park rondom de eeuwenoude waterburcht inspireerde de meester. In het Goed te Réables loopt tot 30 juni het Ooidonk Art Festival met een veertigtal hedendaagse kunstenaars.

Anonieme akker

Deurle is een kunstenaarsdorp. Het is verrassend hoe in zo’n vlak landschap we hier plots een beklimming voor de kiezen krijgen. Dat komt omdat de vele villa’s in Deurle gebouwd zijn op rivierduinen die hier lang geleden werden afgezet door de Leie. Claus schilderde in 1920 zijn ‘Zicht op Deurle’ bovenop de Molenberg. Zijn 26 jaar jongere maîtresse Jenny Montigny schilderde de ‘kleuterschool te Deurle’.

In het Museum van Deinze en de Leiestreek, kortweg Mudel, hangt met ‘De Bietenoogst’ het bekendste werk van Claus. In het kader van dit jubileumjaar was het leuk geweest een replica naast de bewuste akker te plaatsen op de grens tussen Astene en Deurle.

Bloemen op het graf

Iets verderop, Emiel Clauslaan 101, staat zijn graf in de voortuin van zijn Villa Zonneschijn. Hij lag eerst op het kerkhof begraven. De ontroostbare Jenny bleef maar zijn graf vol bloemen leggen. Voor de vrouw van Claus was de vernedering ver genoeg gegaan. Zij liet het lichaam herbegraven in haar voortuin, een sierlijk grafzerk van goede vriend George Minne erbovenop. Vanaf dan smeet Jenny elke dag een ruiker bloemen over het ijzeren hekken …

We leren tijdens het fietsen niet alleen Claus kennen, maar ook zijn leerlingen zoals Hubert Malfait die van Claus de raad kreeg rond de natuur te werken. Via het stadsbos Goed te Parijs en de fietssnelweg zetten we koers naar Machelen-aan-de-Leie, het dorp van die andere bekende Leiemeester Roger Raveel. Hij drukte zijn kunstzinnige stempel op het dorp. Het naar hem genoemde museum werd nog tijdens zijn leven geopend. Machelen is het centrale snijpunt tussen de twee Emile-fietslussen.

In een kerkwegel bij de Leihoekstraat lijkt er sinds 1893 nog niets veranderd. Claus schilderde er zijn petekind Eva toen die samen met andere communicanten de kerk verliet. De schaduwen vallen op de muur naast de wegel. We zoeken de Leie op en trappen stroomafwaarts terug richting Deinze.

‘Het Hanengevecht’ komt tot leven

De tweede fietslus trekt van Waregem naar Machelen-aan-de-Leie. Ook hier valt heel wat beleving te rapen. Eén van de hoogtepunten is de digitale expo rond Het Hanengevecht in de kerk van Sint-Eloois-Vijve. Dit werk uit 1882 lag jarenlang verborgen in de kelder van het Kasteel van Potegem bij Waregem. Het was in de Tweede Wereldoorlog verstopt voor de Duitsers en daarna ingewerkt in de lambrisering van het salon.

Dertig bekende Waregemnaars kijken naar een hanengevecht. We danken het aan Hans Bourlon van Studio 100 die het werk op de kop kon tikken en laten restaureren. Toegang kost 6 euro. Met een tablet in de hand duik je in de leefwereld van de verschillende personages, zoals cafébazen, vlashandelaars, een pijlenraper, spoorwerkers, … De expo loopt tot en met zondag 22 september.

Alle activiteiten van het Clausjaar via www.toerisme-leiestreek.be/kunst, www.emile-claus.be, http://www.waregem.be/emileclausjaar