VIDEO – Onze journalist op spokenjacht in kasteel Mortagne in Bellegem

De moderne versie van Indiana Jones. Zo kan je onze journalist Christophe Lefebvre (38) het best omschrijven. Deze zomer trekt de stoere avonturier naar godvergeten plekken in West-Vlaanderen en ver daarbuiten. Deze week is Bellegem zijn bestemming. In die Kortrijkse deelgemeente staat het kasteel van Mortagne, het walhalla van het paranormale.

Neem een vervallen kasteel, een duister bos en heel wat geruchten over spoken, geesten en andere beesten en je krijgt al snel een verhaal dat de tand des tijds overleeft. Iedereen kent wel zo’n spookverhaal, maar de legende die in België hoog op de spokenjagers-bucketlist staat, is die van het kasteel van Mortagne. Jawel, Bellegem is de spookhoofdstad van België.

Het kasteel, in werkelijkheid een enorm herenhuis, ligt verscholen op het riante domein van de familie de Viron. Op de flanken van de Sint-Leonardusberg, die doorsneden wordt door de Kapelweg en de Walleweg, liet baron de Viron in 1913 zijn domein aanleggen. De adellijke familie, afkomstig uit Dilbeek, wilde zich in Bellegem vestigen in een woning die haar stand waardig was. Geen buitengewoon verhaal dus, een welstellende familie laat een kast van een huis bouwen. Het detail dat wel in het oog springt is het kleine kapelletje aan de ingang van het domein. Dat staat aan de bron van de legende…

Geesten

De familie de Viron was een erg katholieke familie. In Bellegem was ze graag gezien en ze stond erom bekend gulle schenkingen te doen aan zowel de gemeente als de kerk. De familie schonk onder andere een volledig glasraam voor de toenmalige kerk in opbouw en mevrouw de barones, Margueritte Vercruysse, gaf meerdere kunstwerken aan meneer pastoor. Die kunstwerken zijn nog altijd te bewonderen in de kerk van Bellegem, waar ook de leden van de familie hun laatste rustplaats hebben gevonden.

In de 18de eeuw lag in de buurt van het kasteel een veld waar de ter dood veroordeelden werden opgehangen

Toen de eerste stenen van hun domein werden gelegd, was het vooral mevrouw de barones die toezicht hield op de werf. De legende wil dat de barones tijdens de bouwwerken bizarre dingen begon op te merken. Bij het vallen van de avond of diep in de nacht hoorde ze allerlei vreemde, bijna demonische geluiden en met de regelmaat van de klok zag ze schaduwen van mensen die er helemaal niet waren. Tijdens de eerste maanden van die waarnemingen bleef ze hier verbazingwekkend nuchter onder, maar de feiten begonnen hun tol te eisen.

De barones wilde absoluut weten wat er aan de hand was en begon zich te verdiepen in de geschiedenis van Bellegem. Al snel kwam ze tot de ontdekking dat de Sint-Leonardusberg tijdens de Franse bezetting in de 18de eeuw werd gebruikt als galgenveld. Wie zich verzette tegen de Fransen, werd er opgehangen en aan iedereen tentoongesteld als duidelijke boodschap. Voor de uiterst gelovige barones was de zaak dan ook klinkklaar: de schaduwen en geluiden die haar maar bleven achtervolgen, waren de geesten van de ter dood veroordeelden.

De dame zocht raad bij enkele voorname geestelijken en gezamenlijk kwamen ze tot de conclusie dat de geesten een halt moesten worden toegeroepen. De enige manier om dat te bereiken, was door het bouwen van een kapel aan de ingang van het domein en die te laten zegenen. Een godvergeten, maar ronduit fascinerend verhaal, toch?

Horrorfilm

In de jaren 80 nam de jongste en enige ongetrouwde dochter, Isabelle de Viron, haar intrek in een nieuw appartement dat pal naast het domein stond. Het kasteel van Mortagne was te groot geworden voor haar alleen en ze trok dan ook de deur definitief dicht. Het kasteel werd nooit meer bewoond en raakte beetje per beetje in verval. Toen Isabelle in 2011 kwam te overlijden, was (en is nog altijd) het kasteel een spilfiguur in een erg complexe erfeniskwestie. Overgiet het geheel met het feit dat het gebouw ondertussen een beschermd monument is en het hek is helemaal van de dam. Het resultaat daarvan is vandaag nog altijd te bewonderen.

(Lees verder onder de video)

Het imposante terrein is volledig overwoekerd en nog erg moeilijk te betreden. Ook het kasteel zelf heeft nog weinig van zijn adellijke verleden. Vandalen, krakers en allerlei andere idioten hebben zich tegoed gedaan aan iedere vierkante centimeter van het domein. Wat ooit een toonbeeld van de adel in de regio was, heeft nu meer weg van een huis dat recht uit een horrorfilm lijkt te komen. Het enige wat onaangeroerd bleef, is het kapelletje aan de ingang. Het duurde dan ook niet lang vooraleer de verhalen aan het orakel werden gekoppeld en het kapelletje de naam ‘spookkapel’ kreeg.

Spokenjagers vanuit alle uithoeken van het land en ver daarbuiten trekken met de regelmaat van de klok naar het kasteel van Mortagne. Wie even op het internet surft, vindt al snel honderden verklaringen van mensen die schaduwen zien, geluiden horen en enkelen onder hen werden zelfs aangeraakt door onzichtbare entiteiten. Op meer dan een paranormaal forum wordt het kasteel omschreven als het walhalla van het paranormale. Meer dan voldoende redenen dus om zelf op onderzoek uit te trekken. Samen met een Avalasia thermische camera (volgens ervaren spokenjagers legt die camera ‘abnormaliteiten’ vast) trokken we richting Bellegem en al erg snel kwamen we erachter dat de urban legend heel wat raakvlakken met de realiteit heeft.

Vals gevoel

De tocht naar het kasteel zelf heeft heel wat weg van de betere zombiefilm. De overwoekering door de natuur geeft alles een erg mysterieuze sfeer, waardoor je niet echt veel moeite moet doen om in het verhaal meegezogen te worden. La pièce de résistance is en blijft echter het kasteel zelf. Wie zich een weg baant doorheen de struiken en het onkruid, krijgt beetje per beetje zicht op een gebouw in absoluut verval. Een zucht wind volstaat om de plaats te laten praten. Combineer dat met het donker van de nacht en je brein dat overuren draait en al snel gaat zelfs de meest nuchtere mens denken dat hier iets of iemand aanwezig is.

In het kasteel zelf schakelen de zintuigen nog een versnelling hoger. Iedere plank, deur, trap en zelfs het weinige behangpapier zorgen er voor geluiden. Meer dan eens hebben we de indruk dat we gevolgd worden, terwijl we eigenlijk de echo van onze eigen voetstappen horen. Als kers op de taart vinden we op de bovenverdieping nog een oude kinderkamer (met kinderkoets) en een klaslokaal terug. Later horen we aan een Bellegemse toog dat hier ooit een ongewenst kind is opgevoed. Een tuinman zou een dochter van de familie zwanger hebben gemaakt. Feit of fictie? Geen idee, maar het maakt het verhaal alleen maar sappiger…

Wie ooit griezelfilms heeft gezien, begrijpt meteen dat we hier te midden van een ideale mix staan. Mocht er plots een freak met hockeymasker en kettingzaag tevoorschijn springen, zou het niet eens abnormaal zijn. Gelukkig zorgt onze thermische camera al snel voor een rechtzetting van alle bokkensprongen van ons brein. De camera toont helemaal niets, ook niet op de plaatsen waar we allerlei geluiden horen. Het is de combinatie van locatie, natuur en de impact van de legende die zorgt voor een vals gevoel van realiteit.

Het kasteel van Mortagne en de bijhorende legende is een knap voorbeeld van hoe een bijna vergeten verhaal en geschiedenis, door middel van een gebouw en geloof, realistische proporties krijgt. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat mensen er voortdurend denken dat ze niet alleen zijn of bekeken worden. Bewijs van paranormale activiteit hebben we niet gevonden maar wie weet? Misschien zagen we wel iets over het hoofd.