Op 26 november wordt Serge Berten postuum gehuldigd als ereburger van Menen. Het ereburgerschap komt er 40 jaar nadat hij verdween in Guatemala. Hij werd geliquideerd omwille van zijn inzet voor de arme landarbeiders.
Boerenzoon Serge Berten werd op 13 juli 1952 geboren in Menen. Als scheutist in opleiding vertrok hij in 1975 naar Guatemala. In dat Centraal-Amerikaans land woedde decennialang een burgeroorlog, waarbij zo’n 200.000 mensen verdwenen. Vooral tussen 1980 en 1985 vond een ware genocide plaats. Ordediensten en paramilitaire groepen elimineerden toen talloze tegenstanders van het militair regime. Ook Serge Berten, die zich bekommerde om het lot van de gewone man en zich inzette voor de arme en uitgebuite landarbeiders, kwam in het vizier van de doodseskaders. Op 19 januari 1982 werd hij samen met drie metgezellen brutaal ontvoerd. Eén van hen kon nog ontsnappen, maar Serge en de twee anderen werden nooit meer teruggezien. Voordien werden reeds twee Vlaamse collega-scheutisten neergekogeld: Walter Voordeckers (12 mei 1980) en Ward Capiau (22 oktober 1981).
Dit is niet alleen een erkenning voor Serge zelf, maar ook voor alle slachtoffers
“Ik vernam het nieuws van zijn ontvoering toen ik op een vrijdagmiddag thuiskwam van mijn werk”, vertelt broer Stefaan Berten. “Mijn broer Luc had een telefoontje gekregen van de Orde van Scheut. Het nieuws van zijn ontvoering was een echt drama voor onze ouders. Ze hadden er altijd voor gevreesd maar nooit aan durven denken. De laatste keer dat Serge naar huis kwam, was voor het huwelijk van Luc. Moeder vroeg Serge om hier te blijven. ‘Zou je hier geen mensen helpen?’, vroeg ze. ‘Hier kan ik nooit hetzelfde doen als daar’, antwoordde hij. ‘Daar zijn zoveel mensen die me duizend keer meer nodig hebben dan hier.’ Hij had de armoede en de uitbuiting gezien, en dat sterkte hem in zijn overtuiging om terug te keren.”
Erkenning
40 jaar na zijn verdwijning huldigt de stad Menen nu Serge Berten als ereburger omwille van zijn inzet en offer. Een reglementswijziging was noodzakelijk om een postuum ereburgerschap mogelijk te maken. De huldiging op zaterdag 26 november in CC De Steiger begint om 16 uur met een documentaire over Serge, gemaakt door de leerlingen van Futura Menen. Voorts zijn er getuigenissen en komt ook de familie Berten aan het woord. Professor Stephan Parmentier kadert de zaak Berten in de strijd tegen de institutionele straffeloosheid.
“Moeder Agnes Parret overleed in 2021, maar ze heeft nog geweten dat haar vermiste zoon ereburger zou worden. Het is op alle vlakken een erkenning en een blijk van respect wegens de stad en de bevolking voor wat Serge gedaan heeft”, reageert broer Stefaan Berten.
“We zijn dankbaar om wat de stad allemaal ondernomen heeft om zijn geest te blijven herinneren“, vult broer Patrick aan. “Met het Serge Bertenpark en de gedenksteen hebben we een prachtige herinneringsplaats. Ook is er het Serge Bertenwandelpad. Met het ereburgerschap engageert de stad zich om zijn inzet, zijn geest en zijn ideeën levendig te houden. Dit is niet alleen een erkenning voor Serge zelf, maar ook voor alle slachtoffers.”
Martelaar
Dat Serge Berten na al die jaren nog niet vergeten is, is in belangrijke mate de verdienste van de familie en het Serge Bertencomité. Hun niet aflatende inzet en volharding bracht hen zelfs tot bij paus Franciscus, die het kerkelijk martelaarschap van Serge erkent.
“In het begin zetten verschillende mensen hun schouders onder fakkeltochten en petities. Onder impuls van Germain Wermersch werd het Serge Bertencomité opgericht. Hij reisde met mijn ouders mee naar Guatemala op zoek naar antwoorden, maar ze liepen er met hun kop tegen de muur. Er werd samengekomen met de families van de andere vermoorde scheutisten. De vzw Guatebelga werd opgericht om de families te ondersteunen, een proces aan te spannen en de zaak levendig te houden”, weet Stefaan.
Wereldprimeur
Hoop om ooit het graf van Serge terug te vinden is er 40 jaar na datum nauwelijks. De hoop om de verantwoordelijken voor zijn verdwijning voor de rechter te brengen, is daarentegen levendiger dan ooit. Zo besliste de Kamer van Inbeschuldigingstelling op 10 november laatstleden om vijf belangrijke regeringsleden van de toenmalige Guatemalteekse overheid door te verwijzen naar het Hof van Assisen in Vlaams-Brabant. Zij worden beschuldigd van de moord op en de verdwijning van drie Vlaamse scheutisten.
“Het gaat om een wereldprimeur” zegt voorzitter Raf Allaert van Guatebelga. “Zelfs in Spanje, waar al jaren getracht wordt om de situatie in Guatemala aan de kaak te stellen, slaagde men er nog niet in om de verantwoordelijken voor de rechtbank te brengen. De wereldwijde strijd tegen de straffeloosheid voor ernstige schendingen van de mensenrechten krijgt hiermee een belangrijk Belgisch hoofdstuk. Een hart onder de riem voor de vele duizenden Guatemalteken die nog dagelijks strijden voor waarheid en gerechtigheid.”
(Carlos Berghman)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
