“Laat deze laatste reis naar eeuwig mooie, artistieke oorden een creatieve en inspirerende bron van bevrijding zijn.” Met die woorden neemt de familie afscheid van Jan Vanderbeken (75), in de kunstwereld beter gekend als Jean Duruisseau – Créateur de Matières. Hij werd geboren in Avelgem op 21 februari 1950 en overleed onverwacht in Brugge op 30 november 2025.
Voor zijn dochter Sigrid Vanderbeken (50) was zijn kunstenaarsnaam geen detail, maar een identiteit. “Voor velen was hij Jan, maar voor mij was hij altijd Jean Duruisseau. Het paste bij zijn leven: creatief, inspirerend én rebels”, klinkt ze kernachtig.
Zijn werken – vervaardigd met natuurlijke pigmenten, kalk, marmer en aarde – werden geëxposeerd in Brussel, Parijs en zelfs New York. In zijn atelier in Doornik, liep een stroom jonge kunstenaars binnen en buiten. “Onder de naam ‘Atelier des Nomades’ liet hij talent groeien. Hij strooide vertrouwen, net zoals hij dat deed met pigment over het doek”, vertelt Sigrid. “En dat was zijn groot talent: mensen samenbrengen.”
Was het nu bij Tennisclub (TC) Avelgem, jeugdhuis Krak of in zijn artistieke omgeving: zijn gedachten stonden nooit stil, hij was een visionair die nadacht over de dingen, er vorm aan wilde geven en anderen meenemen op zijn kunstenaarspad – niet altijd even goed te volgen, maar op zijn minst inspirerend.”
Foundation Jean Duruisseau
Vanderbeken was meer dan kunstenaar: medestichter van jeugdhuis Krak (1973) en mee-oprichter van Tennisclub Avelgem (1981). “Jan was van bij de start een drijvende kracht. Zijn passie tekende mee onze gemeenschap.” Ook TC Avelgem bevestigt: “Zonder hem was onze club niet wat ze nu is.”
Het sportieve was slechts een begin. “Het ging hem vooral om mensen samenbrengen”, vertelt Sigrid. Hij was bon vivant, levensgenieter en verbinder. Tot zes weken geleden, toen een behandelbare leukemie werd vastgesteld. “De behandeling leek te werken, tot zijn lichaam plots blokkeerde. Op 24 uur waren we hem kwijt. We waren niet klaar.”
“Laag na laag, met lef, imperfect, vol kleur. Hij heeft veel mensen geraakt. En dat zal niet stoppen”
Hij woonde boven zijn atelier, tussen kunst, chaos, papieren en ideeën. Hij droomde van een Foundation Jean Duruisseau, zodat zijn werk zou blijven reizen. “Jij moet het verderzetten”, fluisterde hij me toe. “En ik wil die belofte waarmaken. Achter de schermen draaide ik al volop mee onder zijn vleugels.” Sigrid is de enige dochter. Jan kreeg ook drie kleinkinderen: Raffe (20), Loa (12) en Sarou (4) die graag in zijn energie vertoefden. “Ik ben blij dat papa mijn trouw met Niki (Vanderhaeghe, red.) nog meegemaakt heeft op 15 augustus dit jaar. Het was een prachtige tweedaagse in La Petite Fabriek. Goed dat hij daar getuige van was.”
Vrije vogel
Het atelier ademt herinneringen aan een vrije vogel: notities, materialen, en zijn verrassendste passie – een verzameling van meer dan tweeduizend pinguïns, keramiek en kitsch, humor en kunst in één kamer verenigd. “Kerstsfeer was heilig voor hem. Jaarlijks schonk hij aan zijn beste vrienden een kerstboom.”
Ter voorbereiding van zijn afscheidsdienst, zette Sigrid met Niki en zijn twee trouwe medewerkers Joost en Pol, een grote kerstboom op om haar vader en de traditie te eren. “Het is onlosmakelijk met hem verbonden. Die boom moet er staan.”
Laatste vernissage
Jan Vanderbeken woonde zijn laatste vernissage in oktober nog bij. De behandeling voor acute leukemie kluisterde hem vervolgens aan zijn bed. De familie hield hem voor dat de behandeling zou aanslaan. “Dat was ook zo, maar ‘het woord met de grote K’ had hem afgeschrikt. Zijn lichaam hield het niet vol en mentaal slokte het hem op. Een shock, ook voor ons.”
De uitvaartplechtigheid rond de urne vindt plaats in aula Memoria in Zwevegem op vrijdag 5 december om 15 uur. Nadien krijgt de urne een plek in zijn vertrouwde artistieke omgeving La Résidence des Artistes. “We willen van dit moment gebruik maken om hem zijn hervernissage te geven als eerbetoon. Vanuit zijn spirit”, zegt Sigrid zacht. “Hij hield niet van tristesse, maar zijn hart brak toen hij zich eind november realiseerde dat hij er niet bij zou kunnen zijn omwille van zijn behandeling. Alleszins heeft hij geleefd, zoals zijn abstracte kunstwerken vorm kregen”, vertelt Sigrid. “Laag na laag, met lef, imperfect en vol kleur. Jean Duruisseau heeft veel mensen geraakt. En dat zal niet stoppen.”
