Oud-navigator Walter Lelièvre (69): “Herinner je Wim Opbrouck in Windkracht 10? Dat was ik”

Walter Lelièvre (69) uit Ramskapelle – nickname: de Wally – was 18 jaar lang navigator op de Sea King. Hij was erbij in 1976 om de vijf nieuwe toestellen, na een opleiding in Groot-Brittannië, over te vliegen naar Koksijde. “De eerste reeks van Windkracht 10 is gebaseerd op mijn verhalen”, vertelt Wally. “En Wim Opbrouck speelde mij.”

We ontmoeten Walter in het stadhuis van Nieuwpoort, waar hij kort na zijn afscheid van de Sea King in 1994 deeltijds als archivaris aan de slag ging. Naast de Sea King is geschiedenis zijn grote passie. “Vroeger redde ik mensenlevens, vandaag red ik oude papieren”, vertelt Walter, het oudste personeelslid van de stad Nieuwpoort is en de oudste archivaris van België. “Ik ben afkomstig uit Diest en startte in 1966 mijn militaire opleiding. Ik vloog al voor ik mijn rijbewijs had. Ik vloog buiten als straaljagerpiloot, omdat ik soms een beetje te gevaarlijk was… Maar als geschrapte piloot kreeg ik in 1974-1975 de buitenkans om een opleiding tot navigator te volgen in Sacramento, Californië. Daarna kwam ik terecht op de transporttoestellen in Melsbroek.”

45 en met pensioen

“Eind 1975 moesten de zeven jongste navigators – daar was ik bij – verplicht naar de Britse Royal Navy-basis Culdrose om er drie maanden cursus te volgen op de toen nieuwe Sea Kings. Een heel zware opleiding. Wie daar slaagde, die wist wat hij deed. Ik was niet alleen, er waren wel 40 man van het 40ste Smaldeel in Koksijde. Piloten, mechaniekers,… We waren er allemaal door. Na de opleiding mochten wij de toestellen naar Koksijde brengen”, herinnert Walter zich. “Van 1976 tot 1994 was ik navigator op de Sea King, behalve tussen 1980 en 1982, toen ik de C130 in Melsbroek deed. Ik was bij de geprivilegieerden die op 45-jarige leeftijd op pensioen mochten. Vandaag gaan crewleden door tot hun 52ste. Eigenlijk een beetje onnozel,want velen vliegen dan nog tot hun 70ste in de burgerluchtvaart.”

Egypte

“Bij de start kende niemand de Sea King. En ze waren dan ook nog eens in camouflagekleuren geschilderd. Vreemd voor toestellen die overzee vliegen, maar eigenlijk waren de onze voor Egypte bestemd. Wij hadden ze dringend nodig, maar Egypte had er veel meer besteld en ging akkoord om er vijf aan België te laten. Wij hebben er wel de typische rode neus op gezet”, lacht Wally.

Een niet-verlicht cargoschip was voor de piloot een zwart gat, maar ik zag het op de radar

“De bemanning van de Sea King telde zes mensen”, vervolgt Walter. “Twee piloten, een mechanieker, een duiker, een navigator en een dokter. Aanvankelijk waren dat net afgestudeerde artsen die hun militaire dienstplicht vervulden, maar later, na de afschaffing van de dienstplicht, werden ze vervangen door een medic, een speciaal daartoe opgeleide verpleegkundige. En dat was zeker even goed.”

“De navigator, die is de ogen van de Sea King. Zeker ‘s nachts. Wij communiceren met de grond, volgen het vluchtplan, zeggen de piloten waar ze moeten vliegen en kijken op de radar. Een niet-verlicht cargoschip was voor de piloot een zwart gat, maar ik zag het op de radar. Nu hebben ze ook infraroodapparatuur, waardoor ze temperatuurverschillen en dus dode of levende lichamen kunnen zien. Maar dat heb ik nooit gekend”, zegt Walter.

Schotland

“De eerste reeks van Windkracht 10 – die zonder de vrouwen – is gebaseerd op verhalen van piloot Frank Phlippo en mezelf”, vertelt Walter trots. “Wim Opbrouck speelde mijn rol. Alleen mijn nickname de Wally hebben ze niet gebruikt. Ik was in een echtscheiding verwikkeld en mijn ex-vrouw zou dat niet geapprecieerd hebben. Daarom werd het Mercator. Maar Wim reageerde precies zoals ik. Dat vond ik geweldig. Frank en ik waren al met pensioen, toen de reeks op het scherm kwam. Bij ons afscheid in 1994 mochten we een hele week met de crew èn met onze dames naar Schotland. Het was traditie dat de dames mee gingen op de laatste vlucht, maar minder gebruikelijk was om naar Schotland te vliegen. Je moest in de internationale SAR-zone blijven, maar iedereen dacht dat dat tussen Oostende en Koksijde was. Het bleek de hele wereld te zijn. We voerden er zelfs missies uit voor onze Schotse collega’s, maar dan gingen de dames natuurlijk niet mee.”

Wij zaten op het bal van de officieren, toen de Herald of Free Enterprise zonk

Walter was er ook bij, toen op 6 maart 1987 de Herald of Free Enterprise kapseisde voor de kust van Zeebrugge. “In Koksijde vond net het bal van de officieren plaats”, herinnert hij zich. “Toen plots de bel voor een scramble weerklonk, dachten we eerst dat het een mop was. Iedereen die kon, is meteen vertrokken. We bleven aan het werk tot de volgende ochtend. We hebben toen heel veel mensen van het wrak gehaald en aan de kant gebracht. Die nacht ontstond bij de officiële instanties onze heldenstatus. Bij de bevolking was het al eerder.”

“De jaren bij de Sea King waren alles bijeen echt wel de mooiste van mijn leven. Ik ben heel trots dat ik dit heb mogen doen. De Wally was bekend bij de luchtmacht van toen. Ik was een rebel. Als ik recht in mijn schoenen stond, dan wou ik ook bekomen wat ik wou. Het was niet altijd makkelijk, maar het is fijn geweest. Ik mis het niet, maar ik was altijd blij als ik de Sea King zag vliegen”, besluit de Wally.