Gabriel Devolder, een bakker op rust uit Hooglede, krijgt op z’n 93ste een levensgroot portret in een reizende expo over mensen die vandaag nog geraakt worden door de Eerste Wereldoorlog. “Een hele eer.”
Gabriel Devolder stond woensdag wat onwennig bij ‘zijn’ expopaneel in het kasteelpark van Zonnebeke. Plots prijkt hij in de schijnwerpers door de opening van de pop-up expo ‘GERAAKT’, over mensen die tot op vandaag geraakt worden door de Eerste Wereldoorlog. “Ik ben op de negentiende van de negende maand van het jaar 1931 geboren, dus ik word 93”, vertelt de man. “Mijn vader vocht mee in Stuivekenskerke aan de IJzer en heeft de oorlog overleefd. Een kozen van mijn vader werd bij hem doodgeschoten door een verloren kogel.”
Ontploft horloge
Expomaker Jelle Vermeersch nam Gabriel mee naar de musea van de Westhoek. “Daar moesten de geportretteerde deelnemers een object selecteren, waar ze een connectie mee voelden.” Gabriel koos voor een zakhorloge uit de collectie van het Museum Aan De IJzer in Diksmuide. Het was eigendom van de Belgische soldaat Petrus Chaffaert, die er vier jaar in slaagde om de oorlog te overleven. Tot een kogel zijn horloge trof en deed ontploffen. Stukken van het binnenwerk drongen zijn lichaam en hart binnen, wat Petrus uiteindelijk fataal werd.
Ook een andere “kozen” van Gabriel streed mee en had gezondheidsproblemen door de oorlog. “Hij zat aan de kant van Ieper en wist van de goaze. Bij mijn stuk front in Stuivekenskerke was de IJzer niet breed en hebben ze veel gevochten om erover te geraken. Je moest veel geluk hebben om niet geraakt te worden.”
Stille vader
Zijn vader had geluk. “Maar veel heeft hij er nooit over verteld. Wat ik wel weet, is dat ze eens zijn afgelost door een peloton en toen zijn velen gesneuveld. Als je nu ziet dat ze in Oekraïne in de slijk en loopgraven zitten, dan is er eigenlijk niet zoveel veranderd.” Een ander expopaneel is gewijd aan twee verliefde jongeren uit Oekraïne, die van elkaar gescheiden werden door de oorlog maar nu herenigd zijn in Nieuwpoort.
Hele eer
“De expopanelen zijn in boekvorm opgesteld in het landschap, als deuren die aan mekaar hangen”, aldus Jelle. In het kader van het WO I-themajaar ‘LANDSCAPES | Feel Flanders Fields’ van Westtoer reist zijn expo reist de komende maanden vanuit Zonnebeke naar Ieper, Poperinge, Diksmuide, Vleteren, Mesen, Langemark-Poelkapelle en Hooglede, de gemeente van Gabriel. Hij werkte er tijdens zijn bakkerscarrière dag en nacht, en geniet nu onder meer van fietstochtjes met de OKRA. “Het is de eerste keer in mijn leven dat ik zo in de belangstelling sta. Het is eens iets anders en een hele eer”, vindt hij. “Er komt nu al zoveel volk kijken bij de opening. Ze zijn content. Ook de joenges, maar ze wonen ver: een zoon in Brussel, een dochter in Leuven en één in Brugge. Met dat studeren, ze blijven allemaal achter hé.” (TP)
