Op vrijdag 14 februari is het precies 80 jaar geleden dat er bij een zware ontploffing in de haven nog tientallen Canadese en Britse militairen omkwamen. Oostende herdenkt die tragische oorlogsepisode in onze stad vrijdag om 12 uur bij het monument op de Visserskaai.
Oostende was al op 8 september 1944 bevrijd door de Canadese soldaten van het 18th Armoured Car Regiment of the XII Manitoba Dragoons. Maar pas op 8 mei 1945 was er de Wapenstilstand na vijf jaar oorlog. Dus ook vijf maanden na de bevrijding van Oostende eiste de Tweede Wereldoorlog nog tientallen slachtoffers in de Stad aan Zee. Op 14 februari 1945, nu 80 jaar geleden, deed zich in de haven een brand voor, gevolgd door een ontploffing. Wellicht omdat er benzine was overgeladen uit motortorpedoboten die in de haven waren aangemeerd. Over de juiste oorzaak tast men tot vandaag nog altijd in het duister. Een mogelijk scenario is dat een deel van de brandstof in het water terecht kwam, bleef drijven en om een of andere reden vuur vatte. De brand verspreidde zich razendsnel en vernielde vijf Canadese en zeven Britse motortorpedoboten. Ook het toenmalige staketsel van de ferrykaai liep zware schade op. De in steen gebeitelde tekst op het herdenkingsmonument vermeldt de namen van de 26 Canadezen en de 36 Britten die bij de ramp om het leven kwamen.
Monument
Op initiatief van de Royal Canadian Naval Assocoation en de Canadian Coastal Forces Veterans Association werd op de Visserskaai ter hoogte van de Mercatorsluis een herdenkingsmonument opgericht: een ongeveer twee meter hoge, naar boven versmallende gedenksteen op een sokkel van twee treden en geflankeerd door oorspronkelijk twee zitbanken en nu nog één. Het monument werd op 8 mei 2003 onthuld door delegaties van beide oud-strijdersverenigingen in aanwezigheid van toenmalig burgemeester Jean Vandecasteele en West-Vlaams gouverneur Olivier Vanneste. Op vrijdag 14 februari wordt de catastrofale ramp om 12 uur herdacht en brengt de stad Oostende hulde aan de vele Canadese en Britse slachtoffers bij dit dodelijk ongeval.
Ruiten gesneuveld
Jean-Pierre Falise (91), erevoorzitter van de Koninklijke Heem- en Historische Kring De Plate en korvetkapitein op rust bij de marine, was een broekje van twaalf jaar toen de ontploffing zich voordeed. “Ik herinner me nog dat ik in de lagere afdeling van het O. L. V.-college in de Aartshertoginnestraat zat en ik na de lessen nog een boodschap moest doen in het warenhuis L’Innovation in de Kapellestraat toen ik die zware ontploffing hoorde. Alle ruiten in de belendende straten achter de Visserskaai waren verbrijzeld en niemand mocht nog de kaai op. Zoals zovelen wist ik eerst niet wat er gebeurd was. Pas ‘s avonds vernam iedereen via de radio het relaas van de ramp. Vandaag zou dat via de sociale media binnen de minuut al gecommuniceerd zijn”, zo situeert Jean-Pierre nog even de berichtgeving over de ramp in de toenmalige schaarse media.
Oorlogsgeweld
Wie vandaag op de Visserkaai flaneert, vangt in de ruime omgeving zeker zes oorlogsmonumenten in het gezichtsveld: naast bovenvermeld monument en het ‘monument voor de oorlogsslachtoffers’ in de Jozef II-straat in een perkje naast de kerk is er ook het gedenkzuiltje naar aanleiding van het bezoek van de Britse veldmaarschalk Bernard Montgomery aan onze stad in 1948. Meteen werd hij ook gepromoveerd tot eerste ereburger van de stad. Verder zijn er het basreliëf ‘Raid op Walcheren’, de boeg van de oorlogsbodem uit W. O. I ‘Vindictive’ op de oostelijke dam en het Zeeliedenmonument, dat ook de gesneuvelden op zee uit alle oorlogen herdenkt. Weinig steden in ons land zijn zo zwaar geteisterd door conflicten, oorlogen, stormen en overstromingen als Oostende. (ML)
