Er gaat geen dag voorbij zonder dat er ergens in Oekraïne een bom valt. Onze fotograaf Christophe De Muynck (54) trotseerde de bommenwerpers en drones voor een reportage aan het front. Hij verbleef er zelfs vijf dagen onder de grond, aan de zijde van Wit-Russische soldaten. “Er was enkel zonlicht als ze de camouflagenetten wegnamen om mortiergranaten af te schieten.”
Zowel in Oekraïne als tijdens zijn eerste foto-opdracht terug op Belgische bodem, stelde fotograaf Christophe De Muynck zich dezelfde vraag: ‘wat doe ik hier eigenlijk?’. Christophe, die als geboren Gentenaar jarenlang in Nieuwpoort woonde en al meer dan vijf jaar prachtige portretten en foto’s levert aan onder meer deze krant en ons zusterblad De Zondag, trok op eigen initiatief naar het Oekraïense front. “Ik weet niet zo goed waarom, maar het heeft me altijd gefascineerd vanuit menselijk standpunt”, weet Christophe. “Ik ben gevoelig aan sociaal onrecht en wilde vooral weten wat de oorlog daar doet met de mensen, van wie leven helemaal overhoop is gegooid. Eigenlijk wilde ik al in het begin van de oorlog vertrekken, maar het kwam er niet van.”
Mee met ziekenwagen
Toen hij voor De Zondag foto’s moest nemen van dokter Ihor Vitenko, diende zich een unieke kans aan. Vitenko is een bekende wondzorgexpert in het AZ Jan Palfijn in Gent die na het uitbreken van de oorlog in zijn geboorteland iets wilde ondernemen en regelmatig naar Oekraïne trekt met medisch materiaal. “In mei kon ik mee met de ambulance”, vertelt Christophe. “Vitenko heeft er veel connecties, maar toch heb ik veel tijd verloren met het regelen van mijn papieren. Ik wilde daarom absoluut teruggaan.”
Bij Wit-Russische soldaten
Kort nadien is hij opnieuw drie weken naar daar getrokken. “De tweede keer slaagde ik in mijn opzet om het front te bereiken. Omdat de situatie door de drones zo onvoorspelbaar is, kan je daar niet zomaar even naartoe voor een paar uur. Als ik wilde fotograferen, moest ik daar vijf dagen onder de grond verblijven bij de soldaten. Ik heb meteen ‘ja’ gezegd. Ik kwam er terecht bij de Wit-Russen, die nochtans niet meteen met de oorlog te maken hebben, maar wel elke dag hun leven riskeren. Een van hen vertelde dat hij van de eerste dag vertrokken was naar het front. Hij had genoeg van de dictatuur in zijn land en wilde niet dat zijn dochter zou opgroeien in een wereld waar ze niet zichzelf mocht zijn en kon doen wat ze wilde. Die mannen strijden mee met Oekraïne, als verzet tegen hun eigen regering.”
Vijf dagen onder de grond was een bevreemdende ervaring. “Er was enkel zonlicht als ze de camouflagenetten wegnamen om mortiergranaten af te schieten. Op die plek zat ik dan ’s morgens mijn koffie te drinken. Boven ons hoorde je heel vaak drones zoemen. Onder de grond konden we enkel onze tanden poetsen en eten uit zakjes. We konden ons niet wassen en slapen deden we in onze kleren, voor het geval we zouden moeten vluchten. Er was niet veel, maar de sfeer was best gezellig. Schrik? Ik dacht de hele tijd: zolang die gasten niet panikeren, moet ik ook niet panikeren. Nadien heb ik nog een foto gekregen met de melding dat de plek ontdekt was en aangevallen door een vijftal drones.”
Eenmaal thuis moest Christophe wennen. “Je vraagt je de hele tijd af: wat als dat bij ons gebeurt? Wat zouden wij dan doen? Ik nam foto’s van mensen die bezig waren over pietluttigheden, en ik kon alleen maar aan die gasten in Oekraïne denken. Maar dat gevoel ebt ook weer weg. Ik heb nog geregeld contact met de soldaten ginder. Ze zijn blij dat de foto’s hier gepubliceerd raken, want ze voelen zich vaak vergeten door wat er gebeurt in Israël en Iran. Toch is de oorlog veel dichterbij dan we denken. En nee, ik zie het ook niet meteen goedkomen daar. Ik hoop ooit wel terug te kunnen gaan als de oorlog gedaan is, en om te zien wat voor impact het daar heeft op het leven van die mensen. Het is niet veel, maar ik heb toch het gevoel dat ik iéts doe.”
