Wie in het onderwijs werkt, bleef in 2023 gemiddeld 16,9 dagen thuis wegens ziekte. Tenminste, dat zijn de Vlaamse cijfers. In onze provincie ligt dat gemiddelde namelijk een stuk lager, met 14,5 dagen. Daarmee is West-Vlaanderen de beste leerling van de klas.
Elk jaar publiceert AGODI (het Agentschap voor Onderwijsdiensten van de Vlaamse overheid) een jaarverslag met allerlei data, waaronder cijfers over het ziekteverzuim bij onderwijspersoneel. Dat gaat dus niet enkel over leerkrachten, maar ook directeurs, paramedisch personeel, opvoeders, administratiemedewerkers… Uit het rapport dat slaat op kalenderjaar 2023 blijkt dat een mannelijke Vlaams onderwijspersoneelslid gemiddeld 13,6 ziektedagen opneemt, bij hun vrouwelijke collega’s is dat 18. Samen komt dat op een gemiddelde van 16,9 dagen. (lees verder onder de grafiek)
Over het algemeen telt de regel hoe ouder het personeelslid, hoe meer ziektedagen. Zo blijven de 56 tot 65-jarigen meer dan 5 keer zoveel dagen thuis als de -26-jarigen.
37 procent is nooit ziek
De provinciale verschillen zijn echter opvallend. In Limburg zitten leerkrachten en co het vaakst thuis, met gemiddeld 20,7 ziektedagen per personeelslid. In West-Vlaanderen is dan weer het minste ziekteverzuim binnen de onderwijswereld. Het mannelijk schoolpersoneel in onze provincie kwam in 2023 gemiddeld aan 12,5 ziektedagen, bij de vrouwen was dat 15,2. Samen goed voor een gemiddelde van 14,5 ziektedagen. Diezelfde trend is trouwens geen eenmalig fenomeen: in 2022 en 2021 hadden onze scholen ook al het laagste ziekteverzuim.
Daarnaast telt onze provincie ook het grootste aandeel personeelsleden in het onderwijs dat nooit afwezig is geweest wegens ziekte, het zogenaamde nulverzuimpercentage. Op Vlaams niveau ligt dat op 37,66 procent, in West-Vlaanderen is 44,33 procent van deze beroepsgroep geen enkele dag thuis gebleven wegens ziekte.
Beter mentaal welzijn
Een harde verklaring of causaal verband voor dit regionaal verschil is niet meteen voor handen. Wel zijn er enkele correlaties die hier mogelijk een rol in spelen, meent pedagoog en onderzoeker Pedro De Bruyckere. “Sowieso zijn de onderwijsprestaties bij de leerlingen altijd iets beter in West-Vlaanderen dan in de andere provincies. Dat hangt allemaal aan elkaar vast hé: als het vlotter gaat in de klas, hebben de leerkrachten minder stress en vallen ze minder uit. En vice versa”, legt De Bruyckere uit.
Die stressfactor blijkt een belangrijk element te zijn binnen het ziekteverzuimverhaal, want volgens AGODI zijn psychosociale problemen één van de grootste redenen voor leerkrachten om thuis te blijven. Meestal duurt een uitval om dergelijke redenen ook langer dan wie thuis blijft voor een griepje, waardoor het gemiddelde sterk omhoog wordt getrokken in provincies waar het mentaal welzijn van onderwijspersoneel minder goed is.
“West-Vlaamse leerlingen doen het statistisch gezien iets beter, waardoor leerkrachten ook minder stress hebben”
“Mogelijks heeft dit te maken met het feit dat er nog iets meer orde en structuur is in West-Vlaamse scholen. Niet enkel in de colleges, ook in technische scholen heerst er traditioneel een cultuur van consistentie en duidelijkheid. Dat kan zorgen voor minder mentale druk”, besluit de onderwijsexpert.
Tips en begeleiding
Wel is het zo dat er ook in onze provincie een negatieve trend zichtbaar is. Het gemiddelde aantal ziektedagen steeg de afgelopen drie jaar licht, en het nulverzuimpercentage is stevig gedaald: in 2021 liet nog meer dan de helft van de West-Vlaamse leerkrachten geen enkele ziektedag optekenen.
“De belangrijkste hefboom om de ziektedagen te bestrijden is een aangenaam klas- en schoolklimaat creëren. Dat vertaalt zich in rust, orde, tucht en discipline. Leerkrachten moeten kunnen lesgeven en moeten gerespecteerd worden. Net dat maakt hun job aantrekkelijker”, aldus minister Demir, die de vermoedens van Pedro De Bruyckere bevestigt. “We geven leerkrachten daarom hulp en tips om met moeilijke situaties om te gaan. De kwaliteit van de lerarenopleiding gaat omhoog. En beginnende leerkrachten krijgen aanvangsbegeleiding, zodat ze niet onmiddellijk voltijds voor de klas staan. Dat houdt hen langer aan boord, en vermindert hun kans op uitval.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
