Vrij CLB Westhoek krijgt drie kwart meer oproepen binnen: “Kloof tussen kansarm en kansrijk wordt groter”

Verschillende scholen uit onze regio moesten de voorbije weken de deuren sluiten na een uitbraak van het coronavirus. Is het dan zo slecht gesteld met de coronacijfers bij onze jeugd? Hans Vandelannoote (47), directeur van vrij CLB Westhoek, nuanceert maar wijst ook op de gevaren van deze crisis op lange termijn. “We krijgen signalen van leerlingen die afhaken en zonder diploma de school dreigen te verlaten.”

De gemeentelijke basisschool in Koksijde was deze week de voorlopig laatste in een rij scholen in onze regio die tijdelijk de deuren moeten sluiten door een corona-uitbraak. Eerder gingen ook al de scholen in onder andere Westouter, Jonkershove, Vladslo, Langemark en Nieuwpoort tijdelijk dicht. Telkens met grote gevolgen voor de ouders, die opvang moesten zoeken voor hun kinderen, én voor de leerlingen, die zich plots moesten behelpen met afstandsonderwijs of zelf in quarantaine moesten nadat een klasgenootje besmet bleek te zijn.

De krokusvakantie komt dus geen dag te vroeg?

“Virologisch gezien is het natuurlijk zeer goed dat er af en toe een schoolvakantie is. Maar om viruscirculatie te stoppen is één week heel weinig. Dat is ook de reden waarom er voor het middelbaar voor die afkoelingsweek gekozen werd. Alhoewel we momenteel in het middelbaar veel minder besmettingen zien dan in het lager of het kleuter. Daar zijn de maatregelen natuurlijk van een heel ander kaliber: alternerend naar school, mondmaskerplicht… Dat kan je niet zomaar overzetten naar het kleuter of het lager. Het virus duikt op waar het de weg van de minste weerstand kent.”

Moeten we ons zorgen maken over die almaar langer wordende lijst van scholen met een corona-uitbraak?

“We moeten dat toch ook wat relativeren. Je kan om twee redenen een school sluiten. Dat kan gebeuren omwille van een absolute noodzaak, wanneer er te veel virus aanwezig is en het niet meer onder controle gehouden kan worden. Wat er ook al een paar gebeurd is, is dat de school even preventief dicht gaat, iedereen getest wordt en er nadien gekeken wordt wat de resultaten zijn. Dan kan de school nadien eventueel terug open. In Langemark was dat bijvoorbeeld niet het geval, omdat uit die testen bleek dat het virus op verschillende fronten tegelijk bezig was. Testen en daar nadien naar handelen, lijkt me een goede aanpak. Maar soms worden er ook scholen gesloten puur uit voorzorg en dat is dan wat mij betreft overshooting . Je moet sluiten als er een medische noodzaak is. Het is belangrijk om verschillende zaken in evenwicht te houden.”

“We hebben een aantal voorbeelden van leerlingen die door corona vervroegd zijn uitgestapt uit het onderwijs”

Hebben die hogere coronacijfers bij kinderen ook niet gewoon te maken met het feit dat er nu meer getest wordt?

“Dat zal zeker een rol spelen. Maar er zijn ook nog andere factoren. Nóg bijkomende voorzorgsmaatregelen nemen in het kleuter en lager is bijna niet mogelijk. En je mag ook niet vergeten dat we nu in het hoogseizoen van de virusverspreiding zitten. Het is logisch dat kinderen – die heel fysiek met elkaar omgaan en dat ook nodig hebben – het virus voor een stukje doorgeven. Als je dat op de totale Vlaamse schaal bekijkt, dan is dat nog altijd vrij beperkt. Maar een ouder die geconfronteerd wordt met een gesloten school heeft daar natuurlijk geen boodschap aan.”

Deze week was er dus de zogenaamde afkoelingsweek voor de leerlingen in het middelbaar onderwijs. Vond je dat een goed idee?

“Zeker, we hebben dat effect ook gezien na de kerstvakantie. Maar na vier à vijf weken gingen die cijfers dan toch weer de hoogte in en dan is zo’n afkoelingsweek zeker een goed idee. Ook omdat het geen vakantie is. Thuisonderwijs voorkomt dat leerlingen zich gaan vervelen en elkaar gaan opzoeken. Want als een vakantie betekent dat er meer sociale contacten zijn, dan is je maatregel niet de juiste.”

Had je dan ook graag zo’n afkoelingsweek gezien in het lager?

“Nee, omdat afstandsonderwijs voor jonge kinderen al helemaal problematisch is. En ik wil toch ook altijd blijven pleiten voor het behoud van de normaliteit. Het is al moeilijk genoeg. Als je jonge kinderen in een weemoedige bui aan hun ouders hoort vragen hoe lang die corona nog zal blijven duren, dan weet je dat dat ook op hen al aan het wegen is. Ook zij hebben hun grootouders al lang niet meer mogen knuffelen.”

Krijgen jullie nu meer meldingen binnen van leerlingen die in de problemen zitten?

“Op onze CLB chat krijgen we drie kwart meer oproepen binnen in vergelijking met vorig jaar. Wat de leerachterstand betreft, maak ik me zorgen om twee redenen. Ten eerste hoop ik dat we geen leerlingen verloren zijn, leerlingen die afgehaakt zijn of het niet meer gebolwerkt krijgen. We krijgen daar wel signalen van, zeker uit de praktijkopleidingen. Die jongeren willen een vak leren, maar dat komt in het gedrang, terwijl er vanop de arbeidsmarkt gesmeekt wordt om werkkrachten. Het zijn er niet veel, maar we hebben wel een aantal voorbeelden van leerlingen die rechtstreeks gerelateerd aan corona vervroegd zijn uitgestapt uit het onderwijs. Uiteraard proberen we dat te voorkomen door met die jongeren in gesprek te gaan, maar het probleem vandaag is dat je hen weinig perspectief kan bieden om hen gemotiveerd te houden.”

“Daarnaast maak ik me ook zorgen over die groep die thuis misschien minder ondersteund wordt, omwille van het eenvoudige feit dat niet alle ouders van thuis uit kunnen werken. Voor sommige jongeren is thuisonderwijs ook echt wel lastig. Je zal maar twee broers en zussen hebben die ook online les moeten volgen, waarbij de wifi hapert of waarbij je een laptop moet delen. Dat zijn factoren die het voor leerlingen heel zwaar maken om op dat schoolse vlak bij te blijven. De kwetsbare groepen zijn ook hier alweer het zwaarst getroffen. Door deze crisis dreig je een nog groter verschil te krijgen tussen kansrijke en kansarme kinderen.”

Ook het mentale zal ondertussen wel een rol beginnen spelen?

“Daar maak ik me ook heel ernstige zorgen om, ook op middellange termijn. Al bijna een jaar doorkruisen we nu eigenlijk de ontwikkelingsopdrachten die onze tieners hebben: leren zelfstandig worden, opkomen voor je eigen mening, jezelf ontdekken, relaties aangaan… Dat valt allemaal weg. Voor sommige leerlingen doet dat echt heel veel pijn, vertaalt zich dat in een gemis en een soort neerslachtigheid. Ik denk ook aan de eerstejaarsstudenten hoger onderwijs. Dat is dé drempel naar volwassenheid: een nieuw netwerk opbouwen, op eigen benen staan… Maar dat is nu allemaal niet aan de orde. Ik vrees dat we daar ook op lange termijn de schade van zullen ondervinden. De versoepelingen die recent werden doorgevoerd voor 12- tot 18-jarigen geven gelukkig wel weer wat ademruimte en een stukje voeding aan die sociale contacten.”