Mgr. Lode Aerts tot nieuwe bisschop van Brugge gewijd

In de Sint-Salvatorskathedraal in Brugge wordt Lode Aerts zondagnamiddag tot bisschop gewijd. Je kan de plechtigheid live volgen op onderstaande video. Eerder deze week hadden we ook een interview met de Gentse deken en kanunnik, die straks onze bisschop is.

“Het zal je misschien verbazen, maar ik voel me hier al aardig thuis. De Gentenaars zullen het wellicht niet graag horen: ik heb nog maar zelden aan Gent moeten terugdenken“, zegt mgr. Lode Aerts terwijl hij ons van het wachtzaaltje in het bisschoppelijk paleis in Brugge naar zijn bureau leidt. “Verschiet niet, het is een groot kantoor,” waarschuwt hij ons nog. Begin oktober maakte aartsbisschop Jozef De Kesel bekend dat de Gentse deken en kanunnik Lode Aerts de nieuwe bisschop van Brugge wordt.

“Kostbaar in Zijn ogen”

Bisschoppen hebben een wapenspreuk – al klinkt die term in het decor van het bisschopshuis er niet meteen op zijn plaats. Een leuze, een slogan. Marketeers zouden het een ‘baseline’ noemen. Bij de voorstelling had mgr. Lode Aerts het over een zin van Jezus uit het Johannes-evangelie: ‘Ik ben gekomen opdat ze zouden leven en wel in overvloed’. Maar achteraf bleek het vers te lang voor wat gebruikelijk is als wapenspreuk.

“Ik moest dus op zoek naar een geschikte slogan en zoals Jezus zegt ‘wie zoekt, die vindt’, en ineens schoot mij een passende zin te binnen. Een heel eenvoudige zin wordt het: “Kostbaar in Zijn ogen”. Iedereen, gelovig of niet-gelovig, voorbeeldig of niet-voorbeeldig, iedereen is in de ogen van God kostbaar. Het komt uit Jesaja, een passage over een volk in ballingschap. Een beetje vergelijkbaar met de situatie op vandaag. Een crisistijd, er heerst angst en onzekerheid. En ze zijn ook met niet zo veel meer. En net dan zegt God, zo verhaalt de profeet, dat ze kostbaar zijn in Zijn ogen. Een woord van vertrouwen in tijden van verwarring.”

Missionair verleden

Een vergelijkbare context met die van vandaag. De Kerk heeft de voorbije decennia fors ingeleverd op haar getalsterkte. Het bisdom Brugge heeft een rijk missionair verleden – volgens wijlen Omer Tanghe telde ons bisdom verhoudingsgewijs het grootste aantal missionarissen ter wereld – maar daar blijft op vandaag niet zo veel meer van over. “En toch ontmoet ik nog heel geregeld heel gedreven mensen in onze Kerk”, weet mgr. Lode Aerts.

Ik ontmoet nog heel geregeld heel gedreven mensen in onze Kerk

“Maar – en dat geldt niet alleen hier bij ons, maar in heel West-Europa – als het geloof er niet is voor zichzelf, om zijn eigen gelijk of om zijn getalsterkte op peil te houden, maar als het wat meer ontspannen kan zijn, naar buiten gericht, wat meer opgetogen en hoopvol, dan is dat vooral voor de gelovigen deugddoend en dan doen we eigenlijk ons werk. Dat is onze zending: er zijn voor de anderen.”

De bisschop verwijst nog eens naar mgr. Gaillot, de bisschop van Evreux, die indertijd stelde: “Als de Kerk niet dient, dient Ze tot niets.” Haar dienst – in het Grieks ‘diakonia’ – dat is de Blijde Boodschap brengen, hoop geven, perspectief bieden en dat is in deze tijden van onzekerheid belangrijk.”

Vakantie met jonge gezinnen

In Gent heeft mgr. Aerts heel wat inspanningen geleverd om met kleine groepen – onder andere gezinsgroepen – het geloof te verdiepen. “Van de zomer zijn we met jonge gezinnen, zo’n 125 mensen, op vakantie geweest naar Zwitserland. Elke dag konden we samen bidden en zingen, ik gaf er elke dag een inleiding met teksten uit de bijbel met linken naar de actualiteit – God en geweld, bidden in de drukte, over verzoening en bijleggen van conflicten bij voorbeeld – en daarover konden we achteraf wat uitwisselen en er was natuurlijk ook vakantie met de bergtochten. En het mooie van zoiets is dat je ervaart hoe geloof een hand aan het leven geeft.”

Een geloofsbeleving die bindend werkt, die mensen samenbrengt. “Dat is religie hé, verbinden, denk bij ‘re-ligie’ aan ligamenten…” vult de bisschop aan. “Dat is belangrijk in een cultuur waar veel weefsels losser worden of wegvallen. Hier kan de Kerk iets bijdragen zonder opdringerigheid.” Ook in West-Vlaanderen zijn kerkgroepen op die manier aan het werk en mgr. Aerts hoopt die te kunnen steunen en te stimuleren.

Zowel kernkerk als brede Kerk

Maar dat zijn kleine groepen, die niet altijd zichtbaar aan het werk zijn. Gelooft mgr. Aerts dan meer in een soort van kernkerk dan in de brede Kerk die we tot op vandaag kennen?

“Om het eenvoudig te stellen: de twee zijn nodig. Natuurlijk is er een kern nodig van mensen die veel kracht halen uit het geloof en zich daar dan ook voor inzetten. Maar zo’n kern heeft geen zin als die zich afsluit voor de rest. Dan wordt dat sectair. En aan de andere kant is er nog steeds die brede werking van de Kerk, die steunt op een breed middenveld – wat zeker geldt in West-Vlaanderen – en er zijn overal nog wel wat christelijke waarden terug te vinden. Maar als die waarden loskomen van hun bron, waarin verschillen zij dan van louter humane waarden. Die humane waarden – van verdraagzaamheid, respect – zijn belangrijk maar worden nog veel intenser als daarin een persoon herkenbaar is die het zuivere respect is, die liefde zelf is. Die ‘Persoon’ het verschil…”

Koppels die voor de Kerk willen trouwen, hebben mij geloviger gemaakt

“Het is vergelijkbaar met discussies over vrije scholen. Moeten we die afschaffen want, zo wordt dan gezegd, ze verschillen niet veel van de andere. Of moeten we die ‘heroveren’, een revival onder druk? Die tegenstelling heeft toch geen enkele zin. Iedereen heeft het over de noodzaak aan vernieuwing in de Kerk.

Maar als die er komt, zal die niet uit de lucht komen vallen. Ze zal in de feitelijkheid van de volkskerk wortel moeten schieten en in kleine kernen… Nee, ik ben er vast van overtuigd dat we nood hebben aan zowel kernen als aan de volkskerk.”

Wakker schudden

“Kijk, neem mensen die in de Kerk willen trouwen. Ook hierover hoor je discussies. Sommigen vragen: moeten wij dat als Kerk blijven verzorgen, zo’n huwelijk van mensen die we anders zelden of nooit in de kerk zien? En anderen leggen het koppel zulke voorwaarden op dat ze die mensen een last op de schouders leggen die hun kracht te boven gaat. Kijk, uit ervaring in Gent, waar we jaarlijks met zo’n 15 koppels samenwerkten naar hun huwelijk toe, met heel bescheiden initiatieven, zonder plichtplegingen, kan ik zeggen: eigenlijk hebben zij mij geloviger gemaakt.”

“Nu de relaties zo broos zijn, verwachten ze iets van de Kerk. Ze verwachten dat de Kerk gelooft in wat zij zelf ten diepste verhopen, namelijk dat het mogelijk is om elkaar duurzaam graag te zien. Die koppels hopen dat de Kerk gelooft in wat zij echt verlangen. We kunnen hen een dienst bewijzen door hun de schat van het evangelie aan te bieden. Die schat handelt immers over Gods liefde, te midden van “alle broosheid.”

Jonge trouwers roepen ons op om zelf nog sterker te geloven in die schat en ernaar te leven

“Jonge trouwers roepen ons op om zelf nog sterker te geloven in die schat en ernaar te leven. Het is die nieuwe situatie van onbevangen tijdgenoten die ons uitdaagt tot een verdieping in het geloof. Zo raken wij in de juiste gesteldheid om gastvrij de ander te ontvangen. Kortom: mensen die interesse tonen voor ons geloof kunnen de wat ingeslapen, verburgerlijkte Kerk wakker schudden, ik ben daarvan overtuigd.”

Het West-Vlaanderen van Lode Aerts

De voorbije weken was de ‘uitgeweken’ Gentenaar al druk bezig met Brugge te verkennen en West-Vlamingen te ontmoeten. We vroegen de bisschop naar West-Vlaamse plekken die hij al goed kent en waar hij in het verleden al graag naar toe trok. “De abdijen van Zevenkerken en van Westvleteren”, zegt de nieuwe bisschop meteen. In Zevenkerken kwam hij geregeld in zijn jeugdjaren op bezoek bij een neef van zijn moeder. En in Westvleteren bewondert hij vooral de gastvrijheid en broederlijkheid van de paters-trappisten.

“Mensen die zo verschillend zijn van mekaar, ik bewonder dat zij op die manier met elkaar het leven delen, daarover content zijn en dat ook uitstralen. Dat zijn voorbeelden voor mij,” zegt mgr. Aerts. West-Vlaanderen heeft, volgens de bisschop, trouwens meer van dat soort plaatsen dan Oost-Vlaanderen.

Uitwaaien in Het Zwin

“En wandelen en uitwaaien: daarvoor kies ik dan weleens Het Zwin. Dat is ook niet zover van mijn familie vandaan,” zegt mgr. Aerts. Maar net zo gemakkelijk vindt hij rust en ontspanning als hij musea bezoekt. In Oostende woonde lange tijd een groottante van de bisschop, in de Spilliaertstraat en die naam bracht hem naar Mu.ZEE in Oostende. “Ik kom er graag, het is een kostbare plek. Ik hou vanEnsor, van Permeke en van Spilliaert.”

“En het kan misschien bizar overkomen,” waarschuwt de bisschop, “maar de voorbije jaren heb ik -als ik onderweg was voor of op terugweg van een voordracht- geregeld eens gestopt in de streek van Ieper langs de oorlogskerkhoven van het Gemenebest. Dat raakt enorm, al die jonge mensen die op een of andere manier hun leven hebben gegeven, dat is behoorlijk confronterend.”

De bisschop is van plan om te ‘toeren’ in het bisdom. “Ik zou graag, zonder me op te dringen, geregeld naar scholen of instellingen trekken om die mensen die er werken of wonen een hart onder riem te steken en om van hen te leren.”