Vroeger reisde men om te leren, nu volstaat het om met de regelmaat van de klok eens naar KW.be te surfen. Naar de donderdagrubriek ‘Mezinke!’ bijvoorbeeld, die elke week één typisch West-Vlaams woord op je loslaat én er ook de nodige uitleg bij verschaft.
Oef. De Q hebben we gehad – we hebben welgeteld nul suggesties gekregen voor andere dialectwoorden dan ‘quitsoender’, beginnend met die letter – en de R brengt zo veel meer. Wat een luxe, in welke weelde mogen we hier baden! Een overzichtje.
>>RUTTELN
Betekenis: 1. Rammelen, 2. Iemand de les spellen, zagen
Voorbeeld: “Ge moet azwo nie vele rutteln wi, vromins. Kun ik doa nie an doen da mien karre ier veel gruchte makt in de Colruyt. ‘t Is ol oendern dat er etwa angt te rutteln mo kwete wok nie wuk.”
>>RAMULTE
Betekenis: Ophef, oproer, gerommel, onrust
Voorbeeld: “‘t Is doa zekers etwuk gebeurd toe Clinckemailles? Zukke ramulte dat dat doar is, en ‘k gelove dak d’ambulance wok ol oarn. Magriette goa zeker oardig gekomn zyn?”
Synoniem: astrabanche
>>NE RUUSKABUUS
Betekenis: Een man uit één stuk, potig iemand die voor niets of niemand wijkt, stevig uit de kluiten gewassen en van geen kleintje vervaard. Bij kinderen: een kind dat liever in de bomen klautert dan braafjes op een stoel te blijven zitten.
Voorbeeld: “Ken je Pedro, de joengstn van Poeblongsjes? J’is gistern thuusgekomn met een everzwyn datn oenderboane at tegengekomn. Jet ter plekke de kop ofgebeetn. Is da wok ne ruuskabuus ogliek!”
>>NE ROLKOL
Betekenis: Een rolkraag.
Voorbeeld: “Ne warme boai, ‘t is niet die geestiger is of dadde. Surtout dedee mè ne rolkol!”
>>NE RULDRE
Betekenis: Een bromvlieg
Voorbeeld: “k’En vannacht drie eurn wakker gelegen, ‘t zat ne ruldre up de slapkoamre. ‘k En em nog proberen dood te sloan mè me boai, mo ‘t was ginne mè ne rolkol.”
>>RIFTJERAFTJE
Betekenis: ‘het soortje’, eerder marginaal volk. Afgeleid van het Engelse ‘riff-raff’
Voorbeeld: “Ken je Pedro, de joengstn van Poeblongsjes? J’is gistern thuusgekomn mè nen Ollander datn oenderboane at tegengekomn. Jet em ter plekke de kop ofgebeetn, want jis nie an Ollanders. Is da wok riftjeraftje ogliek!”
>>RUUFFELN
Betekenis: Opruimen, grote kuis houden en tegelijk heel wat rommel weggooien
Voorbeeld: “Gistern ek e ki goe geruuffeld in men oede rapportn van vroeger up ‘t schole. Ol dedee mè buuzn ek in de stove gestookn. ‘k En meugn de deurn en de veisters open zetten, ‘t was veel te warme.”
>>RINNE
Betekenis: Regen, met het bijhorende werkwoord ‘rinn”.
Hét voorbeeld der voorbeelden: ‘t Is e ruut’uut’thuus en a’t rint, ‘t rint trin.’ (Er is een venster uit het huis en als het regent, regent het binnen)
*DISCLAIMER: De kans bestaat dat er ook streekgenoten zijn die het woord ‘mezinke’ niet kennen. Het gaat hier om een uitroep van lichte, positieve verbazing. In stripverhalen zou men al snel gewag maken van ‘warempel!’ in dit geval, of zelfs ‘nou breekt mijn klomp!’ ‘Mezinke!’ zeg je wanneer je plots iets opmerkt, waarover je al eerder je bedenkingen had gemaakt en waarvan nu blijkt dat het wel degelijk – tegen sommigen hun verwachtingen in – effectief zo is. “Goat-ie em nu woarlyk mè ze velo no Dardenn vertrokn zyn omdat-ie ‘t ontzag voe met den otto no de naftepoempe te ryn? Wacht, ‘k goan e kji kykn in ‘t kotje. Mezinke, ze velo is weg!”
In bepaalde regio’s van West-Vlaanderen heeft men het dan weer over ‘bezinke’ in plaats van ‘mezinke’. Hoe klein ons landje en hoe minuscuul onze provincie, dan nog blijft een dialect afhankelijk van streek tot streeks, soms zelfs van stad tot stad. Met deze rubriek willen we geenszins beweren alle wijsheid in pacht te hebben. Ken je een alternatief dialectwoord voor iets wat hier al aan bod kwam, laat het ons dan ook gerust weten via frederik.jaques@kw.be. Zo kwamen we intussen bijvoorbeeld al te weten dat aan de kust – zoals in Middelkerke – die uitroep van verwondering eerder klinkt als ‘me ziele (gods)’, wat ons mogelijk alweer een stapje dichter bij de oorsprong van het bizarre woord brengt!
(FJA)
Mezinke
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier