Vroeger reisde men om te leren, nu volstaat het om met de regelmaat van de klok eens naar KW.be te surfen. Naar de donderdagrubriek ‘Mezinke!’ bijvoorbeeld, die elke week één typisch West-Vlaams woord op je loslaat én er ook de nodige uitleg bij verschaft.
De realiteit heeft de inhoud van onze standaardinleiding eigenlijk al wat ingehaald, want één typisch West-Vlaams woord per aflevering? Nou nee, meneer, we betrappen er ons keer op keer op dat we veel meer willen weggeven. Vandaag is dat niet anders, want de ‘k’ is een leukerd als het op dialectwoorden die ermee beginnen aankomt.
‘Remember’ de emmer en de schommel, die in West-Vlaanderen meerdere dialectversies kennen? Wel, kruiwagen is er ook zo eentje. Een ‘bakwoagen’ in de ene regio, een ‘korrewoagn’ of een ‘kortwoagn’ in de andere.
Wij laten de kruiwagen voorts onaangeroerd – we hebben hem al genoeg van doen in onze door de herfst aangetaste achtertuin – maar hebben nog meer lekkers in het kuipje liggen.
>>KIESSAK(ERIE) / KIEZIG(OARD)
Betekenis:
1. Kiessak: een onrein persoon, door zijn boertige gedragingen of vunzige opmerkingen of door zijn schrijnend gebrek aan hygiëne. Of beide. Kan ook ‘ne kiezigoard’ genoemd worden.
2. Kiessakerie: rotzooi, smeerboel.
3. Kiezig: smerig, vuil.
Voorbeeld: “Der zyn kiessakken en der zyn kiessakken. Ofwel ej der die in under eigen kiessakerie sloapn en leevn en der gin erg in en, ofwel ej der die t boeltje heel kiezig moakn en derachter under schup’ ofkuusn en ‘t antertn, dat een ander ‘t mag upkuusn. Emelste wroed zoej doa van komn é! Tén zelfs!”
>>KLUNTN
Betekenis: oelewapper.
Variant: ‘kluntn oliebol’
Voorbeeld: “Mo wukne kluntn et er ier nu ne kortwoagn vul me keiremelk in da kalut gekieperd?! ‘t Moeste gedroogd sesamzoad zyn!”
>>KALUT
Betekenis: toestel, doch met een eerder pejoratieve ondertoon.
Voorbeeld: “How wi, da kalut marcheert ier ol gin kantn. Ken poeier in die koave gedoan, waoter in de kanne, en ‘t komt gin kafje uut. Kent pertangs azwo gezien in ‘Koomn Eetn’.”
>>KILLIG
Betekenis: wordt gebruikt bij het vallen van de avond en de bijhorende dauw. Kenji Minogue zou zeggen ‘t begunt zjirre te koeln nji’, wij antwoorden met ‘joat, ‘t begunt killig te komn.’
>>KADUL
Betekenis: schots en scheef, uit de haak.
Voorbeeld: “Dien kaffiezet kàn nie mi goan nji, den derme voe t woater angt hjil kadul.”
>>KEPPE
Betekenis: Schatje.
Afgeleide: ‘keppe doen’, een knuffel geven.
>>KEIREMELK
Betekenis: karnemelk.
En tot slot…
>>KLAKKOARS
Betekenis: Wentelteefjes, verloren brood. Het water komt ons al in mond.
*DISCLAIMER: De kans bestaat dat er ook streekgenoten zijn die het woord ‘mezinke’ niet kennen. Het gaat hier om een uitroep van lichte, positieve verbazing. In stripverhalen zou men al snel gewag maken van ‘warempel!’ in dit geval, of zelfs ‘nou breekt mijn klomp!’ ‘Mezinke!’ zeg je wanneer je plots iets opmerkt, waarover je al eerder je bedenkingen had gemaakt en waarvan nu blijkt dat het wel degelijk – tegen sommigen hun verwachtingen in – effectief zo is. “Goat-ie em nu woarlyk mè ze velo no Dardenn vertrokn zyn omdat-ie ‘t ontzag voe met den otto no de naftepoempe te ryn? Wacht, ‘k goan e kji kykn in ‘t kotje. Mezinke, ze velo is weg!”
In bepaalde regio’s van West-Vlaanderen heeft men het dan weer over ‘bezinke’ in plaats van ‘mezinke’. Hoe klein ons landje en hoe minuscuul onze provincie, dan nog blijft een dialect afhankelijk van streek tot streeks, soms zelfs van stad tot stad. Met deze rubriek willen we geenszins beweren alle wijsheid in pacht te hebben. Ken je een alternatief dialectwoord voor iets wat hier al aan bod kwam, laat het ons dan ook gerust weten via frederik.jaques@kw.be. Zo kwamen we intussen bijvoorbeeld al te weten dat aan de kust – zoals in Middelkerke – die uitroep van verwondering eerder klinkt als ‘me ziele (gods)’, wat ons mogelijk alweer een stapje dichter bij de oorsprong van het bizarre woord brengt!
(FJA)
Mezinke
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier