Meester, waarom klikken wij? ‘Burgerplicht’ verdeelt bevolking in twee kampen

Blijven volhouden, dat is de harde maar noodzakelijke boodschap die het Overlegcomité vrijdag de wereld instuurt. Versoepelingen zitten er amper tot helemaal niet in, al zeker niet op het samenkomen met meer vrienden en familie. Maar hoe ga je om met mensen die de regels moedwillig breken en je dat hoort of ziet?

Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (SP.A) liep al vooruit op het Overlegcomité van vrijdag. Zijn boodschap: versoepelingen op vlak van de coronamaatregelen kunnen en mogen we op dit moment nog niet verwachten. En dus zit er weinig anders op dan vol te houden. Hoe moeilijk dat ook is en nog dreigt te worden.

De overgrote meerderheid van de West-Vlamingen hield en houdt vol, dat bevestigen ook onze politiediensten. Als ze de kerstvakantie op het vlak van controles op de coronamaatregelen moeten omschrijven, dan valt het woord rustig meer dan eens. Het aantal flagrante inbreuken en grote lockdownfeestjes lijken de jongste weken echt goed mee te vallen. En als die er zijn, worden die volgens de politiediensten vrij snel in de kiem gesmoord.

Tips van burgers

Opvallend is wel dat die grotere samenscholingen meestal na een tip of klacht van een burger worden stilgelegd. Bij de politiezone Grensleie stelt men zelfs dat maar liefst 80 procent van de inbreuken wordt vastgesteld na een telefoontje of melding.

“Maar”, zo oppert woordvoerder Stefaan Vannieuwenhuyse, “lang niet alle meldingen vertrekken vanuit een oprechte coronabezorgdheid. Soms merken we dat er ook iets helemaal anders speelt. Een lang aanslepende burenruzie bijvoorbeeld of een conflict tussen twee concurrerende handelaars. Mensen oordelen in deze tijden heel snel over een ander en vinden dat wij dan moeten schrijven . Blijkbaar zijn er velen in ijltempo advocaat en rechter geworden.”

“80 procent van de inbreuken komt binnen via een tip” – Stefaan Vannieuwenhuyse, politiezone Grensleie

In Oostende was er bijvoorbeeld Myassar Bachofner van kapsalon Nikae. Zij kreeg geen politie over de vloer, maar werd op sociale media wel verklikt met een foto die aantoonde dat ze aan het werk was . In realiteit nam de jonge kapster het haar van haar man onder handen. “Ik hoor intussen gelijkaardige verhalen van andere kappers die wél bezoek kregen van de politie, altijd na een telefoontje. In plaats van zo’n heksenjacht te openen, moeten we elkaar steunen. Dát is onze burgerplicht”, vindt Myassar.

Wantrouwen groeit

Crisissituaties zoals oorlogen en deze pandemie vormen volgens professor sociologie Walter Weyns van de Universiteit Antwerpen de ideale maatschappelijke omstandigheden om te klikken en verklikken. “De normen zijn in sneltempo veranderd en het is niet voor iedereen duidelijk hoe daarmee om te gaan. Simpel gesteld krijg je twee kampen: de preciezen die de regels volgen en de rekkelijken die de grenzen opzoeken of overschrijden. Het wantrouwen tussen beide kampen is groot en groeiende.”

Dat coronameldingen volgens politiediensten gebruikt worden om bestaande rekeningen te vereffenen, baart professor Ignace Glorieux (VUB) zorgen. “Als je al een turbulente geschiedenis hebt met pakweg je buurman en je ziet drie, vier mensen binnenwandelen bij hem thuis, dan kan je je kans schoon zien. Je gedraagt je zogezegd als een goede burger, maar het motief is eigenlijk niet correct.”

Conclusie? Er is geen pasklaar antwoord op de vraag of je corona-overtredingen wel of niet moet verklikken. Wél is het altijd beter om eerst zelf het gesprek aan te gaan. “In gemeentes met een rijk verenigingsleven en waar mensen elkaar goed kennen, zal dat sneller gebeuren”, stelt Ignace Glorieux. “Waar men al op wat gespannen voet leefde, zal je sneller dat klikgedrag krijgen. Corona helpt op dat vlak natuurlijk helemaal niet, het werkt zelfs tegen. Ik geloof wel dat, wanneer corona achter ons ligt, er zal gefeest worden. En dat er dan niet meer zal moeten geklikt worden over die feestjes.” (lacht)