Marie-Hélène Defever uit Gistel kreeg woensdag hoog bezoek op haar kamer in woonzorgcentrum Sint-Anna in de Westkerkestraat in de Ichtegemse deelgemeente Eernegem: de Mexicaanse ambassadeur Rogelio Granguillhome kwam haar persoonlijk bedanken omdat zij gratis afstand deed van drie kostbare precolumbiaanse beeldjes.
Marie-Hélène Defever werd in Blankenberge geboren, maar is net als haar broer Egide, een gepensioneerd arts bij wie ze doktersassistente was, ereburger van Gistel. Vorig jaar schonk zij nog de riante som van 516.000 euro aan de gemeente Gistel voor de aanleg van een stadspark. Dezer dagen verblijft deze hoogbejaarde vrouw in woonzorgcentrum Sint-Anna in Eernegem.
Verzamelaar
“Ik heb jarenlang kunst verzameld: Japanse prenten, ivoor, oosterse kunst en ook Mexicaanse beeldjes”, vertelt de gulle schenkster. “In 1991 kocht ik bij twee galeries drie precolumbiaanse beelden. Ik herinner het mij niet meer zo goed, ik vermoed in Beveren en in Tilburg. Die galeries bestaan al lang niet meer. Nu wou ik ze laten veilen bij Carlo Bonte in Brugge.”
Carlo Bonte
De internationale online veiling kreeg belangstelling tot in Mexico, waar een medewerker van Beatriz Gutiérrez Müller, de echtgenote van president Andrés Manuel Lopez Obrador opmerkte dat precolumbiaans erfgoed in Brugge verkocht werd.
“Onze presidentsvrouw ijvert voor de terugkeer van dit erfgoed naar Mexico. Ze zijn immers eigendom van het Mexicaanse volk en zijn wellicht indertijd uit ons land gesmokkeld”, vertelt Miriam Rubinstein van de Mexicaanse ambassade.
De Mexicaanse overheid nam bijgevolg contact op met de lokale politie in Brugge en vervolgens met de federale Belgische politie. “We kregen inderdaad de vraag om drie precolumbiaanse beelden uit de veiling te halen en ze in beslag te nemen”, vertelt hoofdinspecteur Philip Vandenbussche.
Bescherming erfgoed
“Marie-Hélène Defever treft geen blaam, zij heeft die beelden indertijd ter goeder trouw gekocht in 1991. De wet die erfgoed beter beschermt en Mexico toelaat om oude kunst terug te eisen, dateert pas van 1996. Gezien de galeries al lang opgedoekt zijn, is het nagenoeg onmogelijk om te traceren hoe die beelden in België geraakt zijn. Bijgevolg is het onderzoek afgesloten”, aldus de hoofdinspecteur, die belast is met georganiseerde eigendomsdelicten
Marie-Hélène Defever deed met een glimlach afstand van de beelden. Zonder een vergoeding te vragen, ze eiste enkel een officieel document waarin de Mexicaanse overheid haar waardering uitspreekt voor dit edelmoedig gebaar. Ambassadeur Rogellio Granguillhome was in zijn nopjes en dankte de hoogbejaarde vrouw uit Gistel persoonlijk: “Muchas Gracias!”
Onschatbaar
Hoeveel zijn die beelden nu waard? Miriam Rubinstein tast in het duister: “Ze zijn afkomstig van de provincie Colima en dateren vermoedelijk uit de periode tussen 300 voor en 300 na Christus. Ze stellen honden voor. Een ervan bevat een kaarsenhouder. Hoogstwaarschijnlijk zijn het funeraire beelden, die bij graven geplaatst werden om de doden in het hiernamaals te beschermen. Voor het Mexicaanse volk zijn ze onschatbaar, want ze maken deel uit van onze geschiedenis, lang voor de Spanjaarden in Mexico arriveerden.”
Na het drinken van een glaasje cava in woonzorgcentrum Sint-Anna pakte het ambassade de drie beelden zorgvuldig in, voor transport naar de ambassade in Brussel, in afwachting van de verscheping naar Mexico, waar kunsthistorici ze aan en nader onderzoek zullen onderwerpen. Eind goed, al goed?
