“Gie waart toch wel echt geiren gezien, hé?”, vraagt Maaike Cafmeyer ergens halverwege de gemoedelijke ontmoeting met Jeanny Muys (80), bij wie ze een jaar lang op de schoolbanken zat in haar geboortestad Torhout. “Eigenlijk wel”, glimlacht Jeanny. Valse bescheidenheid is aan haar niet besteed, ze weet wat ze waard was en is. Ze inspireerde Maaike destijds op dezelfde positieve manier met haar levendige verhalen, van de capriolen van de spin Sebastiaan tot het belang van emancipatie en weerbaarheid.
Het hele zesde leerjaar aan het Sint-Vincentius-Instituut in Torhout koesterde Maaike Cafmeyer zich in de moederlijke warmte waarmee schooljuf Jeanny Muys haar klas vulde. Jeanny is intussen 80 en vecht momenteel al voor de derde keer tegen borstkanker. Maar fysiek mag ze dan niet meer de vrouw zijn die Maaike zich het liefst blijft herinneren, wat positieve ingesteldheid betreft haalt Jeanny nog altijd al haar punten. “Nooit bang zijn, dat is stief belangrijk in het leven.”
Indelijkse snelle
Het is nog altijd met dezelfde warmte dat Jeanny Maaike vandaag ontvangt. Ze hebben allebei uitgekeken naar de ontmoeting, het is geleden van de opnames voor het VRT-programma De Klas in 2017 dat ze elkaar zagen. Maar ze pikken meteen de draad weer op. Over waar Maaikes moeder nu woont, over haar grootmoeder, een in de regio destijds bekende vroedvrouw, en grootvader Guido Cafmeyer, banketbakker én toneelregisseur – “die by the way élf jaar jonger was dan zijn vrouw, maar zij was dan ook een indelijkse snelle”, lacht Maaike –, lotjes verkopen van deur tot deur en hoe dat nu juist zat met die blauwe geit…
“Ik deed heel hard mijn best in de klas, gewoon omdat ik juf Jeanny niet wilde teleurstellen”
Jeanny heeft generaties Torhoutenaartjes in haar klas zien passeren. Waarvan ze zich de meesten nog altijd met naam en toenaam voor de geest kan halen. Maaike zal niet de enige zijn die haar onomwonden haar lievelingsjuf noemt. “Ik heb ongelooflijk mooie herinneringen aan haar”, schetst Maaike. “Ze was gewoon een heel goeie lerares, maar ook een enorm humoristische vrouw.” Die met een knipoog wist aan te geven dat ze zelf verantwoordelijk was voor het windje dat plots door de muisstille klas klonk. De klas lag in een deuk die keer. En Jeanny en Maaike nu opnieuw. “We hebben echt veel gelachen.”
Emmer water
Maar ook veel geleerd, herpakt de voormalige juf zich meteen. Vooral Jeanny’s talent om haar klas te entertainen met gedichtjes, liedjes, verhalen voorlezen en voordrachten geven, sloeg aan bij de piepjonge Maaike. “Het was een belevenis als juf zelf iets voorlas, we keken daar zo naar uit. Op vrijdagavonden was dat een stukje uit het boek Moriaantje. Dan moesten we eerst ons lesmateriaal opbergen, gingen we rechtop in onze banken zitten en dan volgde een heuse performance van de juf.” Die daar zelf zo in opging dat ze ooit haar voet neerzette… in een emmer water. “De spin Sebastiaan?”, gooit Jeanny olijk richting Maaike. “Het is niet goed met hem gegaan”, vult die zonder verpinken aan. (De spin Sebastiaan is een kindergedicht van Annie M.G. Schmidt, red.)
Jeanny straalde een natuurlijk gezag uit als lerares. Kwaad werd ze nooit, in straffen uitdelen geloofde ze niet. Maar als ze plots heel stil werd en haar klas overschouwde, wist iedereen dat het tijd was om in te binden. Ze moedigde haar leerlingen aan, gaf hen het gevoel dat ze meer in hun mars hadden dan ze zelf vaak dachten, en toonde zich trots op hun inzet. “Ik deed heel hard mijn best, gewoon omdat ik haar niet wilde teleurstellen”, vertelt Maaike.
Ontwikkeling
“Ze had ook aandacht voor élke leerling”, weet Maaike nog. “Zo hadden we eens een stagiair te gast, die ons vroeg om een Franse wijn te noemen en een Franse kaas. Omdat wij met ons gezin elk jaar naar Frankrijk reisden, stak ik telkens mijn vinger op om te antwoorden, maar de stagiair leek mij niet op te merken. Dan greep Jeanny in en kwam ik alsnog aan het woord. Dat lijken details, maar voor mij als kind was dat belangrijk. Leraars kunnen echt een rol spelen in hoe iemand zich ontwikkelt, ze leggen een fond voor de toekomst.” Want Maaike was een verlegen kind, zeker geen haantje-de-voorste. Bij Jeanny kon ze zich ontplooien, al had de juf nooit verwacht daar een actrice uit zou groeien.
“Ik was toen wel al graag met taal bezig”, gaat Maaike verder. “Wiskunde ging me minder goed af. Toch haalde ik ook daarvoor vrij goeie punten, gewoon omdat Jeanny het zo goed kon uitleggen. Van een vraagstuk maakte ze opnieuw een verhaal en ik dacht met haar mee. Ze wakkerde onze interesse aan: geschiedenis bijvoorbeeld wist ze ook alweer op zo’n manier te verpakken dat we aan haar lippen hingen. Het bewogen leven van Maria van Bourgondië en noem maar op, die verhalen triggerden mij enorm.”
Al putte Jeanny ook graag inspiratie uit haar eigen leven voor de klas. Maaike herinnert zich Jeanny’s verontwaardiging over het principe destijds dat leraressen aan katholieke scholen ontslag moesten nemen van zodra ze trouwden. Laat staan dat ze zwanger op school mochten verschijnen. Jeanny was de eerste aan de Torhoutse school die zich daartegen verzette, gesteund door haar man Frans Crevits die er toen directeur was. En ze bleef les geven, ook nadat ze getrouwd was. “Ze vertelde ons over onrechtvaardigheid en dat we ons daar niet zomaar bij moesten neerleggen. Dat ik tot vandaag graag opkom voor vrouwen: ook dat is een zaadje dat Jeanny bij mij geplant heeft.” Ze sneed thema’s als armoede aan in de klas, maakte die concreet door de helft van de klas kruimels te serveren voor ontbijt, de andere helft pistoleetjes, en bracht kleren waar haar dochter uitgroeide mee voor leerlingen die het minder breed hadden thuis.
Samen op de spoed
Die dochter, vandaag Vlaams minister Hilde Crevits, kwam overigens regelmatig ter sprake in de les. “Jeanny was toen al hoorbaar trots op haar dochter, die zes jaar ouder was dan wij. Ze hield ons op de hoogte van wat Hilde zo allemaal verwezenlijkte. Tegen de muur achter haar bureau hing een portret van Hildeke met twee staartjes in haar haar”, lacht Maaike.
Het mag duidelijk zijn dat er een mooie band groeide tussen Jeanny en Maaike. Ooit belandde het duo zelfs samen op de spoedafdeling van het lokale ziekenhuis. “Ik had me gekwetst”, herinnert Maaike zich. “De juf nam mijn handje en liep met mij naar de EHBO-post op school, om me te verzorgen. Maar we struikelden samen en Jeanny liep een enkelfractuur op, waardoor ze een hele tijd out was. Toen beseften we pas echt goed wat we misten.”
Slechts een jaar uit haar jonge leven, maar op de schoolbanken zitten bij juf Jeanny heeft Maaike heel wat bijgebracht. Ze leerde er zelfs haken, ook al begon ze daaraan met frisse tegenzin. “En het toppunt is: ik doe het nog altijd!”
Jeanny hoort het met plezier aan, les geven deed ze graag en goed. Toen Maaike in de kijker begon te lopen als actrice, volgde Jeanny ook haar carrière. Ze haalde haar hart op aan Eigen Kweek – “Komt daar nog een vervolg op? Neen? Jammer!” – en aan Chantal. Waarvan er dus een nieuwe reeks op komst is. Jeanny kijkt er nu al naar uit.
De Krant van Maaike
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
