Almaar meer vrouwen kiezen om bewust alleenstaande moeder te worden, dat blijkt uit cijfers van de Belgische fertiliteitsklinieken. Ook Kimberly De Frene uit Waregem. Op haar 25ste stond haar besluit vast: ze zou mama worden. Met of zonder partner. “Twijfels zijn er altijd. Maar die zijn er ook als je als koppel voor een kind gaat”, vertelt ze.
Overal waar je kijkt, ligt speelgoed. En op de achtergrond wisselen de liedjes van Prinsessia, Samson & Gert en K3 elkaar af. Toch is de kleine Lize (bijna 2) tijdens ons gesprek vooral in de ban van twee papieren zakdoekjes. Lize is het dochtertje van Kimberly De Frene (30) uit Desselgem bij Waregem. Enkel van Kimberly, op wie Lize als twee druppels water lijkt. Wie de papa is, weet ze niet. Heel bewust.
Zoals Kimberly zijn er almaar meer vrouwen in ons land. Dat blijkt vandaag, op de Internationale Dag van de Alleenstaande Ouder, uit cijfers van de Belgische fertiliteitsklinieken. “Wij kregen vorig jaar 145 aanvragen, terwijl dat er in 2017 nog maar 94 waren”, zegt professor Dominic Stoop, diensthoofd van de afdeling reproductieve geneeskunde van de vrouwenkliniek in het UZ Gent. Eenzelfde verhaal weerklinkt in het UZ Brussel. “Onze dienst was in 2020 drie maanden dicht door corona en toch hebben we hetzelfde aantal aanvragen behandeld: 253 in totaal”, zegt professor Herman Tournaye.
Niet evident
Kimberly raakte in september 2018 bij de derde inseminatie effectief zwanger, minder dan een jaar nadat ze voor het eerst op gesprek ging in het Gentse Jan Palfijnziekenhuis. “Mijn besluit stond eigenlijk al langer vast”, vertelt ze. “Op mijn 16de wist ik dat ik mama wilde worden, op mijn 25ste maakte ik voor mezelf uit dat ik er zou voor gaan. Of het nu met iemand anders zou zijn, of alleen. Ik was 100 procent zeker. Eens ik vast werk had en financieel op mijn eigen benen kon staan, zette ik de stap.”
Evident was dat niet, geeft ze eerlijk toe. Want op haar ouders en een heel dichte vriendin na, kon ze met haar verhaal nergens terecht. “Dat is niet meteen iets dat je op Facebook gooit, hé. (lacht) Op mijn vorig werk kon ik het bijvoorbeeld helemaal niet kwijt. Ik kon niemand vertellen dat ik het traject om alleenstaande mama te worden, doorliep”, vertelt ze. “En toen Lize er was, kreeg ik er meermaals het verwijt een kind te hebben ‘om zelf vaker thuis te zijn’. Dat hakt er wel in en was voor mij de druppel. Daarom ben ik er vertrokken.”
“Ik kreeg heel veel positieve reacties, maar heb plots ook veel minder vrienden” – Kimberly De Frene, mama van Lize
Ook vrienden en kennissen stelden zich luidop vragen bij de keuze van Kimberly. “Het pijnlijkste was toen iemand zei dat ik egoïstisch was… Let op, ik heb heel veel positieve reacties gekregen, ook van mensen van wie ik het niet verwachtte. Maar anderzijds… Mijn vriendenkring is met drie vierde gekrompen. En waarom? Ik weet het niet. De meesten hebben gewoon niets meer van zich laten horen.”
Alleen redt niemand het
“Schaamte heb ik nooit gevoeld, dat is ook nergens voor nodig, toch? Je hebt intussen zoveel types gezinnen… Dat zou toch niet mogen uitmaken? Zelf vond ik wel steun bij andere alleenstaande mama’s. Dat was voor mij wel een belangrijke”, zegt Kimberly nog. “Natuurlijk zijn er altijd twijfels. Maar die zijn er ook als je als koppel voor een kind gaat. Voor mij weegt al het mooie aan Lize en onze band op tegen de opmerkingen, de vragen en de ‘tegenstand’. Als alleenstaande mama heb je misschien wel nog net iets meer een sterke, dichte kring rond je nodig. Gelukkig heb ik die. (glimlacht) Helemaal alleen redt niemand het. Dat heb ik het voorbije jaar des te meer beseft, door corona en de lockdown.”
Vragen over de papa
Wie de biologische papa van Lize is, weet Kimberly dus niet. Zij werkte met een anonieme donor, zoals negen op de tien bewust alleenstaande moeders. “En neen, ik heb niet kunnen kiezen hoe hij eruit zag. (lacht luid) Ik krijg wel nu en dan vragen over ‘de papa’, maar die beantwoord ik zo open als ik kan. Meestal met een knipoogje. Trouwens, ik ben al bezig om alles aan Lize te vertellen, nu nog door middel van een voorleesboekje. Ik wil haar daar bewust op voorbereiden, ja. Ik wil niet dat ze binnen tien jaar plots met duizend-en-één vragen zit of dat het op school of bij vriendjes ‘een probleem’ kan worden. Ik wil haar daar een beetje tegen wapenen misschien.”
Soms denkt Kimberly na over een tweede kindje. “Maar niet alleen”, voegt ze er snel glimlachend aan toe. “Het is toch nog iets anders. Chapeau voor mensen die er alleen voor staan, met twee of meer kinderen. Ik kan Lize nu liefde voor twee geven, ik ben mama én papa voor haar. Ergens speelt de ‘angst’ in mijn achterhoofd dat ik dat bij een tweede kindje niet meer zou kunnen. Je moet hen allebei evenveel aandacht en liefde kunnen geven. Ik ben nooit bewust op zoek geweest naar een partner. Nog altijd niet. Als hij op mijn pad komt, dan gebeurt het. Hij is absoluut welkom, maar hij zal Lize er altijd bij moeten nemen. Altijd. En komt hij niet, dan is het ook goed.” (lacht)
Eén op de tien bewust alleenstaande moeders kiest voor donor die ze kennen
De beweegredenen om bewust te kiezen voor het alleenstaande moederschap zijn uiteenlopend, zo geven de fertiliteitsklinieken aan. “Het is een misvatting dat die dames altijd voorrang hebben gegeven aan hun carrière”, aldus professor Tournaye van het UZ Brussel. “De meesten hebben hun prins op het witte paard gewoonweg nog niet gevonden, hoewel hun biologische klok wel tikt. Zodra ze een bepaalde leeftijd hebben, wachten ze niet langer en gaan ze resoluut voor hun kinderwens.”
Toch begint niet iedereen die een eerste aanvraag doet ook effectief aan de behandeling. “In het UZ Brussel stapt ongeveer de helft in het traject”, zegt Tournaye. “Sommige vrouwen besluiten zelf om het niet te doen, anderen worden geweigerd. Zo kwam er bij ons een dame langs die bij de Special Forces werkt en enkele maanden per jaar op missie in het buitenland vertoeft. Zo iemand wensen wij niet verder te helpen. We denken altijd in het belang van het kind.”
Nieuwe tendensen
Er zijn de jongste jaren bovendien heel wat nieuwe tendensen op te merken. “Steeds meer vrouwen kiezen ervoor om hun eicellen te laten invriezen, om later nog een goede kans te maken op kinderen. Er wordt dus veel rationeler omgegaan met een kinderwens. Jonge mensen storten zich niet meer zomaar in dat avontuur”, zegt Tournaye.
Nog relatief nieuw is de keuze van de donor. Veelal is dat iemand anoniem uit de spermabank van het ziekenhuis of uit het buitenland, al duiken ook almaar meer bekenden op. “Zo’n 10% kiest voor een donor die ze kennen”, zegt Isabelle Stuyver, psycholoog in de fertiliteitsafdeling in UZ Gent. “Dat kan de vriend des huizes zijn of iemand die wat verderaf staat. Op wettelijk vlak heeft die persoon geen rechten en plichten, maar we zien wel dat er onderling afspraken worden gemaakt en dat de donor soms wordt betrokken bij het ouderschap, bv. door te fungeren als nonkelfiguur. Er duiken ook steeds meer nieuwe gezinsvormen op. Zo kregen we vorig jaar ook twee aanvragen voor co-ouderschap met een homokoppel. Wij proberen onze patiënten daarover zo goed mogelijk te adviseren.”
(Olaf Verhaeghe & Nikita Vindevogel)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
