Schoentjes aan de schoorsteen, verlanglijstjes maken, kilo’s chocolade eten, urenlang luisteren of er geen getrippel op het dak hoorbaar is… Voor duizenden kinderen breken er spannende weken aan, want binnenkort komen de Sinten op bezoek. Sinten – meervoud – inderdaad, want niet overal komt dezelfde heilige man ter plaatse. Op 11 november gaat Sint-Maarten op pad, terwijl Sinterklaas pas op 6 december zijn verjaardag viert. Hoe zit het in jouw (deel)gemeente?
Een beetje geschiedenis…
Sint-Maarten en Sint-Nicolaas (Sinterklaas dus) zijn twee heel verschillende figuren. Beide heren leefden in de vierde eeuw en waren bisschop. Sint-Maarten in Frankrijk, Sint-Nicolaas in het huidige Turkije. Sint-Maarten staat bekend als de bisschop die zijn zijn mantel doormidden sneed voor een bedelaar, Sint-Nicolaas was dan weer degene die volgens de legende drie vermoordde kinderen in een wastobbe terugvond en hen weer tot leven wekte. “Sint-Maarten is al in de vroege Middeleeuwen erg populair. Sint-Nicolaas wordt dat pas in de volle middeleeuwen, als zeelui uit het Italiaanse Bari in 1087 zijn lichaam gaan roven uit Myra in Turkije”, legt volkskundige Antoon Naert uit. “Sinterklaas, die het sterkst staat in de steden, wordt in de 19e eeuw verburgerlijkt. Maar ook in de landelijke regio’s, waar meer Sint-Maarten gevierd wordt, gaan de hogere sociale klassen zich spiegelen aan de steden en Sinterklaas vieren. Zo verdwijnt Sint-Maarten meer en meer van de kaart, behalve op die plaatsen waar hij echt van belang is als heilige. Net in de periode van de verburgerlijking van het Sintfeest, bestaat het bisdom Ieper waarvan Sint-Maarten de patroonheilige is. Vandaar dat hij populair blijft in de Westhoek, het vroegere bisdom Ieper.” In de jaren 60 en 70 van de 20ste eeuw geven de massamedia Sinterklaas de wind in de zeilen, maar er ontstaat een volkse tegenbeweging van mensen die identiteit en heemkunde belangrijk vinden en die heel fanatiek trouw blijven aan Sint-Maarten. (HH)
Sint-Maarten heeft doorheen de jaren terrein verloren, maar toch zijn er in onze provincie nog 23 gemeenten die trouw blijven aan de van oorsprong Franse patroonheilige. Vooral in de Westhoek is hij nog bijzonder populair. Toch is de taakverdeling tussen beide kindervrienden allesbehalve eenduidig. Eerst en vooral is er een tiental steden en gemeenten waar je exacte woonlocatie beslist welke Sint er langskomt. In Diksmuide bijvoorbeeld wordt in zes deelgemeenten Sinterklaas gevierd, in de andere deelgemeenten geloven de kinderen in Sint-Maarten.
Blije kinderharten
Daarnaast zijn er ook nog plekken waar beide figuren een bepaalde rol opnemen. In die gemeenten is het vaak zo dat Sinterklaas degene is die op 6 december de schoentjes vult met speelgoed en andere cadeautjes, en wordt Sint-Maarten in de periode rond 11 november op een andere manier gevierd. Dat kan bijvoorbeeld aan de hand van een traditionele (bieten)stoet, een bedeltocht… soms zelfs zonder dat Sint-Maarten zelf aanwezig is. Op andere locaties is hij er wel in fysieke vorm om de kinderen te begroeten om kleine of praktische cadeautjes uit te delen en komt Sinterklaas enkele weken later langs met het échte speelgoed. Enkel in de deelgemeente Veurne-Centrum hebben beide Sinten exact dezelfde taak. Tot slot zijn er zeven gemeenten waar enkel Sint-Maarten instaat voor het blij maken van de kinderen met snoep- en speelgoed.
Het beste van KW
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
