Internationale vrouwenstaking: “Als vrouwen staken, valt de wereld stil”

Zonder vrouwen werkt het niet. Het Collecti. e. f 8 maars roept alle vrouwen op om nu vrijdag, op internationale vrouwendag, collectief het werk neer te leggen om dat statement te staven. De Kortrijkse spoedarts Natalie Eggermont (29) schaart zich volledig achter het initiatief. Ook Jennie Vanlerberghe (73) uit Ieper, journaliste en activiste die al decennialang opkomt voor de vrouwenrechten blijft overtuigd van het nut van dergelijke acties. Twee generaties sterke vrouwen over hun strijd, hier en in de rest van de wereld.

Leggen jullie vrijdag het werk neer?

Natalie Eggermont: “Eigenlijk heb ik zelfs een drukke vrijdag. Overdag doe ik mee aan een debat op de VRT. En in de namiddag organiseren we een actie in Kortrijk: gooi je schort in de strijd. Schorten symboliseren het huishoudelijk werk waarvan nog steeds het grootste deel door vrouwen wordt verricht. Vrouwen zullen vrijdag hun eisen op een schort kunnen schrijven en die gooien we dan op een hoop. Zelf zal ik vrijdag sowieso geen huishoudelijke taakjes doen. Op het werk word ik niet verwacht, want ik heb geen dienst. Maar anders had ik wel gestaakt. Het idee: als vrouwen staken, valt de wereld stil.”

Jennie Vanlerberghe: “Ik vind het fantastisch dat er een nieuwe generatie weerbare vrouwen opstaat. We hebben hier al een hele weg afgelegd als het gaat om vrouwenrechten. Vooral opleiding is daarbij cruciaal. Zodra vrouwen naar universiteiten beginnen te gaan, maken we als maatschappij grote sprongen. Bij ons is ondertussen 50 procent van de studerende mensen vrouw. Geweldig! Maar kijk nu eens naar de bestuursorganen in bedrijven of naar de politieke partijen, dan lijken we het nog steeds normaal te vinden dat we in een mannenwereld leven. We zijn er nog niet. Ik doe vrijdag mee aan de Vrouwenstraat in Roeselare. Maar ik vind die Vrouwenstaking absoluut een goed idee. Het doet de wereld weer even stilstaan bij vrouwenrechten.”

(Lees verder onder de video)

Zit de winst in vrouwenrechten niet gewoon in meer rechten voor mannen? Mannen mogen na een bevalling minder lang thuis blijven, van mannen wordt het minder aanvaard als ze deeltijds willen gaan werken.

Natalie: “Absoluut. De strijd voor vrouwenrechten is geen strijd voor vrouwen alleen. Dat is een strijd voor een betere wereld. Zoals ook niet alleen kinderen voor kinderrechten horen te ijveren. Als het voor mannen aanvaard wordt om minder uren te werken, komt er voor hen ook meer tijd vrij om er te zijn voor de kinderen. Om het huishouden beter te verdelen.”

Jennie: “Zowel mannen als vrouwen zijn zich in onze westerse wereld stilaan bewust van wat hoort en niet hoort in een maatschappij. De eindmeet is in zicht.”

Natalie: “Ik vind dat moeilijk. We mogen echt niet denken dat we er bijna zijn. Er blijft een loonkloof tussen mannen en vrouwen van 20 procent, voor pensioenen is dat zelfs 30 procent. Veel vrouwelijke gepensioneerden zitten onder de armoedegrens. Vrouwen werken vaker in deeltijdse jobs, in sectoren waar minder betaald wordt… En nemen nog vooral het huishouden en de zorg voor kinderen op zich. En daarnaast blijft er de problematiek van seksuele discriminatie en geweld tegen vrouwen.”

Jennie: “Absoluut! We zijn er nog niet. Jullie, de jongeren, moeten nu doorduwen en opkomen voor jullie rechten.”

(Lees verder onder de poll)

We zijn ondertussen al even over vrouwen en vrouwenrechten aan het praten, maar het woord feminisme is nog niet gevallen. Heeft het woord een te negatieve bijklank gekregen?

Jennie: “Inderdaad. Terwijl ik mezelf nog altijd feminist noem. Dat is niet negatief. Dat is iemand die zich inzet voor de vrouwenrechten. De feministen worden geassocieerd met relschoppers, mannenhaters die met hun beha’s zwaaien. Maar dat zijn ze niet.”

Vrouwen moeten weerbaar zijn. Me Too? Dat zou mij nooit overkomen zijn

Natalie: “Ik zie mezelf ook als feministe. Toch is het een polariserende term. Het debat over vrouwenrechten gaat over mensenrechten in het algemeen. Als je het woord feminisme bovenhaalt, lijkt het soms te veel op een wij-zij strijd. Terwijl het over gelijkheid in het algemeen zou moeten gaan. We moeten die strijd niet tegen de mannen, maar samen met hen voeren.”

Jennie, jij gaat binnenkort voor de 45ste keer naar Afghanistan waar vrouwenrechten absoluut niet op het niveau van hier staan. Gaat het bij ons niet louter om details?

Jennie: “Ik heb in Somalië zelf vrouwenbesnijdenissen meegemaakt. De mama ging met haar benen openstaan en het meisje, amper 5 jaar, werd met de benen aan de benen van haar mama vastgemaakt. Een oudere vrouw paste dan de ingreep toe. Het kind weende hartverscheurend. Maar toch blijven ze dat daar doen. Ik vind dat wij daar veel te weinig tegenop komen. We kijken te weinig over de grenzen.”

Natalie: “We moeten soms ook durven in de spiegel kijken. Oké, die vrouwenbesnijdenissen gebeuren soms in verschrikkelijke omstandigheden. Dat is medisch niet verantwoord. Het gaat om een cultureel kuisheidsideaal. Maar waar zijn wij mee bezig als we hier naar het schoonheidsideaal kijken? Jonge meisjes gaan soms naar de plastische chirurg om een correctie van hun binnenste schaamlippen op basis van wat ze zien op internet en in de porno-industrie. Doen zij dat dan alleen uit zichzelf? Of is dat schoonheidsideaal ook maatschappelijk opgedrongen? Ik zie persoonlijk weinig verschil met Somalische meisjes die naar hier komen om hun besnijdenis in correcte medische omstandigheden te laten uitvoeren in plaats van met een scheermesje.”

Jennie: “Doen meisjes bij ons dat echt? Daar schrik ik nu van. Leer hen toch dat dat niet nodig is! Zoals ik al gezegd heb. Studeren is de sleutel. In Afghanistan geven we ook meisjes les. Als ik zie hoe ze soms hun vuist in de lucht steken en zeggen: We don’t accept this anymore. We will change the world. Dan ben ik echt ontroerd. Ik geloof in een betere toekomst. Het gaat heel traag, maar het gaat de goede richting uit. Ze leren Engels, leren op computers werken en ontdekken zo hoe het er elders aan toegaat. Vroeger mocht onze mannelijke medewerker niet in de buurt van de vrouwen komen, hen niet aankijken. Die afstand was enorm. Nu nemen de meisjes in de les selfies met hem.”

“Wij leiden hier in België ook Afghaanse vrouwelijke gynaecologen op. Toen ik een van hen vroeg wat haar het meest was bijgebleven, ging dat helemaal niet om de moderne medische apparatuur of om de technieken die ze hier gebruiken. Weet je wat ze zei? Hoe mannen hun vrouw en hun baby na de bevalling liefdevol aanraken, hoe ze dicht bij elkaar zijn en zeggen dat ze elkaar graag zien. Daar denk ik nog elke dag aan. Als daar een vrouw bevallen is, is ze vuil. Daar wordt ze genegeerd, afgezonderd… Dan mogen wij blij zijn met de wereld waarin wij leven. Hier bij ons ligt het in onze eigen handen. We kunnen zelf opkomen voor onze rechten. We moeten dat gewoon meer doen.”

Natalie: “De MeToo-beweging heeft aangetoond dat er nog heel veel zaken verdoken zaten in onze maatschappij. Er gebeuren naar schatting dagelijks 100 verkrachtingen in België. Maar 11 procent van de slachtoffers dient een klacht in. Dat is toch nog altijd schrijnend. Te veel vrouwen slikken nog altijd dingen die absoluut niet oké zijn omdat de maatschappij te vaak oordeelt: ze zal het zelf wel gezocht hebben. Er is nog veel te doen.”

West-Vlaanderen staat bekend als een hele traditionele provincie. Is hier nog meer werk aan de winkel dan elders in Vlaanderen?

Natalie: “Ja en nee. Als ik hier in Roeselare met een mannelijke verpleger bij een patiënt de kamer binnenkom, dan word ik steevast aangesproken als verpleegster en hij als dokter. Oudere patiënten gaan mij ook sneller aanspreken als ‘juffrouwke’. In Brussel was dat niet zo. Maar ik denk daarom niet dat dat slecht bedoeld is. Aan de andere kant: in Kortrijk ga ik als vrouw op mijn gemak een toertje lopen. In Brussel voel ik mij dan veel minder veilig.”

Doen we het onszelf niet aan? Veel vrouwen kiezen toch zelf om er meer te zijn voor hun kinderen en deeltijds te gaan werken of een makkelijkere nine-to-five-job te kiezen.

Natalie: “Ik weet niet of het een persoonlijke of een maatschappelijke keuze is. Voel je jezelf een slechte moeder? Of ziet de maatschappij je als een slechte moeder wanneer je voor je carrière gaat. Ik hoop dat ik later een goede moeder kan zijn en een mooie carrière kan uitbouwen én mijn engagement voor het klimaat en de maatschappij kan blijven behouden. Ik werk nu al halftijds omwille van mijn maatschappelijk engagement.”

Jennie : “Ik heb twee kinderen, een zoon en een dochter. En af en toe heb ik inderdaad het gevoel gehad dat ik er te weinig voor hen was. Mama zat in het buitenland, was bezig met haar werk, haar persoonlijke doelen… Maar als ik zie hoe mijn kinderen nu in het leven staan: vrijgevochten, onafhankelijk en vooral weerbaar. Dan denk ik toch dat ik de juiste keuze heb gemaakt. Carrière en moederschap hoeft geen of-of-keuze te zijn. We moeten onze kinderen weerbaar maken. Leer jonge meisjes opkomen voor zichzelf. Maak de jeugd strijdvaardig. In die MeToo-beweging heeft dat mij enorm getroffen. Begrijp me niet verkeerd: het is goed dat plots zoveel verhalen naar buiten kwamen. Maar die vrouwen hebben dat wel jarenlang ondergaan. Dat zou mij nooit overkomen zijn. Ik heb jaren met mannen gewerkt, maar er heeft nooit iemand een vinger naar mij uitgestoken. Mijn houding gaf waarschijnlijk aan dat ze dat niet moesten proberen.”

We moeten de strijd niet tegen de mannen, maar samen met hen voeren

Natalie: “Niet iedereen heeft die luxepositie om er tegenop te komen. In de sector van de dienstencheques is seksuele intimidatie schering en inslag. Die vrouwen die in die sector werken, hebben het meestal niet breed. Ze zijn bang om ontslagen te worden en nog meer in de problemen terecht te komen. Hebben zij wel de keuze? Er zijn te veel structurele barrières voor vrouwen.”

Engageren vrouwen zich genoeg in de politiek? Het is weer karig gesteld met de vrouwelijke lijsttrekkers bij de komende verkiezingen.

Natalie: “Ik ben voor het Vlaams Parlement lijsttrekker voor PVDA in West-Vlaanderen. Wij zijn de enige partij met twee vrouwelijke lijsttrekkers. Een bewust statement.”

Jennie: “Ik ben niet politiek geëngageerd, maar ik vind het ontzettend belangrijk dat er vrouwen in de politiek zitten. Het is daar waar de beslissingen genomen worden. Hoeveel oorlogen zijn door vrouwen gestart? In hoeveel conflicten liggen vrouwen aan de basis? Vrouwen discussiëren, maar zijn genuanceerder. We stellen onszelf te vaak aan de zijlijn. De wereld zou er beter aan toe zijn met meer vrouwen aan de macht.”