Canada bouwde een metershoog beeld aan de hoofdweg van het dorp Sint-Juliaan na hun opofferingen tijdens WO I. Voor de Canadese slachtoffers maakten ook de dorpelingen een monument: kleiner en meer afgelegen maar op een historisch slagveld van 110 jaar geleden. Canada huldigt nu de lokale vrijwilligers voor decennia van onderhoud en herdenking aan dit monument.
Met The Sovereign’s Medal for Volunteers lauwert Canada mensen voor significante, duurzame en vrijwillige bijdrages. Deze hoge onderscheiding krijgen Ignace Bentein (68) en Robert Missinne (65) uit Sint-Juliaan, een dorpje in het West-Vlaamse Langemark-Poelkapelle. Ze werden donderdag op de Canadese ambassade in Brussel ontvangen voor de uitreiking. “We zijn vereerd, maar ontvangen deze medailles voor alle tientallen vrijwilligers die de voorbije 35 jaar de Slag om Kitchener’s Wood hielpen herdenken.”
Eerste gasaanval
Kitchener’s Wood is de naam voor een eikenbosje, dat tijdens de Eerste Wereldoorlog platgebombardeerd werd en op vandaag platteland blijft in een uithoek tussen Sint-Juliaan en Ieper. Ignace woonde daar jarenlang bij z’n betonbedrijf Bentein langs de Wijngaardstraat en stond een stuk van z’n voortuin af voor de oprichting van een monument voor honderden Canadese gesneuvelden. “Zij speelden een cruciale rol bij de eerste grootschalige chemische aanval in de geschiedenis”, stelt Robert. “De verrassende Duitse gasaanval van 22 april 1915 stelde de Franse troepen buiten gevecht en er ontstond een bres van 6 kilometer in het front. De Duitsers rukten op vanuit Langemark, maar de Canadezen hielden hen tegen en heroverden Kitchener’s Wood. Anders lag de weg open naar Ieper en de Kanaalhavens van Duinkerke en Calais, de toevoerlijnen voor de geallieerden. Zonder hen kon de oorlog helemaal anders gelopen zijn.”
Veldkeukens
Voor de Canadezen was dit de eerste, grote militaire actie buiten Canada. Tot op vandaag dragen de betrokken Canadese regimenten een embleem met de afbeelding van een eikel op een eikenblad. “Kitchener’s Wood is een slechte vertaling van de bijnaam die de Fransen gaven aan het eikenbos: Bois des Cuisiniers, het bos van de kookfornuizen omwille van de veldkeukens die daar beschut stonden”, weet Robert. “De Britten dachten dat Kitchener’s Wood afgeleid was Herbert Kitchener, toenmalig minister van Oorlog, maar dat klopt niet. De huidige Wijngaardstraat herinnert aan de vooroorlogse naam: het Wijngaardbos. Waarschijnlijk waren hier wijngaarden in de jaren 1600.”
Basisschool
“In 1990, 75 jaar na de Duitse gasaanval, kwam wijlen captain Jack Patten naar deze plek”, aldus Robert. “Zijn soldaten dragen het embleem en hij wou de herkomst ervan tonen. Bij mijn weten was dat het eerste Canadese bezoek in de Westhoek voor Kitchener’s Wood, een naam die hier toen amper gekend was.” Samen met andere vrijwilligers uit Sint-Juliaan verenigden Robert en Ignace zich in het Kitchener’s Wood-comité. “Leerlingen van de Vrije Basisschool Sint-Juliaan plantten in 1990 vredeseiken met Canadese en Belgische oud-strijders in ons dorp”, aldus Robert, vroeger leraar en directeur van de school. “Ik vond het steeds belangrijk dat kinderen de geschiedenis kennen van hun streek.”
Volle bussen
Elk jaar houdt de school in de periode van 22 april een herdenking aan het monument. “Het is vervaardigd door beeldhouwer Jef Dekeyser uit de buurt en werd in 1997 onthuld”, vertelt Ignace. “In de fundering steekt een fles met alle namen van de leerlingen van toen uit de lokale school.” De bedrijfsleider verwelkomde de voorbije decennia bezoekers vanuit de hele wereld bij het monument. “Tijdens de eeuwherdenking kwamen honderden Canadezen in onze loods eten, ze spreken er nog van.”
Na 100 jaar WO I blijft het monumentje een pak volk trekken naar het landelijk Wijngaardstraatje. “Het is ongelooflijk wie hier allemaal halt houdt, het hele jaar rond”, aldus Ignace. “In het hoogseizoen passeren volle bussen met alle nationaliteiten. Enkel een klein wegwijzertje langs de grote baan wijst dit monumentje aan, maar het staat nu beschreven in tal van boeken en reisgidsen. Intussen hebben mijn zoon en schoondochter de woning en het betonbedrijf overgenomen. Zij onderhouden het monument verder en staan mee toeristen te woord. Recent werd een registerbox geplaatst zodat men een boodschap kan achterlaten.””
Hockeyteam
“Dat we de Slag nog jaarlijks herdenken wordt erg gewaardeerd in Canada”, zegt Robert. “Ik werd al vier keer met open armen ontvangen in Canada”, vult Ignace aan. “Er is een hechte vriendschapsband ontstaan.” Als de familie Bentein er ooit zou wegtrekken, hebben de vrijwilligers vertrouwen in het voortbestaan van ‘hun’ monument. Het Vlaams Agentschap van Onroerend Erfgoed duidde het sinds vorig jaar aan als vastgesteld bouwkundig erfgoed. “Ook Canada zal over dit monument blijven waken”, verzekert Robert. In het land wordt elk jaar St. Julien’s Day gevierd en het hockeyteam van één van de regimenten van toen is gedoopt tot The Oakleafs. “We hopen dat het verhaal wordt doorgegeven, ook hier nadat wij er niet meer zijn.” (TP)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
