Neen, het aantal nieuwe besmettingen vertelt niet veel. En ja, we zijn voorzichtig op de goede weg. Met zijn bijzonder toegankelijke grafiekjes schept de Gentse West-Vlaming Bart Mesuere (33) na zijn uren klaarheid in coronacijfers. “Ik hoop dat ik het straks niet meer hoef te doen.”
Universiteitsonderzoeker van beroep, grafiekman van roeping. Wie zich soms dreigt te verliezen in de overvloed aan coronacijfers kan aankloppen bij Bart Mesuere. De 33-jarige datawetenschapper, postdoc aan de vakgroep toegepaste wiskunde, informatica en statistiek aan de Universiteit Gent, staat elke ochtend, om iets over 8 uur, paraat met een klaar en duidelijk overzichtje van de belangrijkste kerngetallen. Uit nieuwsgierigheid, uit interesse en ergens ook een beetje uit frustratie.
“Ik ben er eigenlijk vorige zomer mee begonnen”, vertelt hij in zijn tuin, op een boogscheut van de wetenschapscampus De Sterre. “Ik stoorde me aan de algemene berichtgeving van de cijfers. Omdat er zaken fout werden gelezen, fout werden geïnterpreteerd en fout werden weergegeven. En vooral dat die fouten dan ook werden gebruikt in het bredere debat. Het zijn soms kleine, subtiele dingen maar het is wel fout.”
Bijna 2 miljoen
En dus sloeg Bart aan het twitteren. Van 500 volgers bij het posten van zijn eerste coronagrafiekjes en tussenkomsten groeide zijn publiek naar meer dan 6.500 mensen. Op een maand tijd worden zijn tweets bijna 2 miljoen keer bekeken. Intussen werden zijn visualisaties ook meermaals opgepikt door verschillende nationale media.
“Sinds begin januari belt de VRT elke ochtend voor mijn blik op de coronacijfers. Ik denk trouwens dat een derde van mijn volgers journalisten zijn”, grapt Bart. “Daarnaast zijn er ook wel wat politici en kabinetsmedewerkers die me volgen. Ook ministers, ja. (lacht) Uiteraard was dat niet van dag één het plan. Ik begon het uit te zoeken omdat ik zelf meer wilde weten. En eens ik het uitgezocht had, kon ik alles evengoed delen, hé.”
“Weet je wat het vooral is? Er is heel veel discussie tijdens deze coronacrisis, zonder daarbij altijd de juiste cijfers of het bredere plaatje te bekijken”, aldus Bart. “Het zijn de jongeren… Het zijn de reizigers… Dat kán zo zijn, maar je moet dergelijke beweringen kunnen staven. Mét cijfers.”
“De VRT belt me elke ochtend voor mijn blik op de cijfers”
Vraag is of elk van ons in staat moet worden geacht die zelf te kunnen interpreteren? “Ik denk niet dat iedereen dat kan. Of moet kunnen. Maar de media zou wel in staat moeten zijn om er de essentie uit te halen en die op een goede, toegankelijke manier te communiceren. Over de waarde van de besmettingscijfers kan je vandaag discussiëren. We zijn de voorbije maanden zo vaak van teststrategie veranderd dat je eigenlijk niet meer kan vergelijken. Die besmettingscijfers vertellen dus eigenlijk vrij weinig. Bij de ziekenhuiscijfers ligt dat anders. Die zijn betrouwbaar en vormen een goede graadmeter, ook al kan je in de Facebookcommentaren misschien opnieuw mensen vinden die dat zullen betwisten.”
We zetten in België wel stappen vooruit, beklemtoont Bart. En je hoort hem bijna gelukkig denken. “Een krant als De Tijd – oké, ze hebben waarschijnlijk een groot datateam – doet het echt goed. Het visualiseren, het weergeven is key en ik heb de indruk dat dat bij de meesten elke dag beter wordt”, zegt hij. “Een goede grafiek vertelt zoveel meer dan een hoger of lager getal. En de mensen kunnen het vooral ook met hun eigen ogen zien stijgen of dalen. Dat helpt zeker wel.”
Transparantie
Maar na bijna een jaar dagelijkse cijfers lijkt de coronamoeheid almaar groter te worden. Velen kunnen de woorden stijgende curves of positiviteitsratio niet meer horen, of zijn de grafiekjes, rode kaartjes en waarschuwingen beu. “Ik beslis niet wat kranten schrijven natuurlijk. (lacht) Enerzijds is er veel coronanieuws, anderzijds worden bepaalde stellingen aan een heel aantal experten voorgelegd en worden de tegenstellingen soms wat uitvergroot. Clicks verzamelen, dat speelt natuurlijk mee. Ik ben eerder voorstander van neutrale analyses, zo dicht mogelijk bij de naakte cijfers. Die liegen nooit.”
“Ik kan niet zeggen dat de overheid niets doet, maar je kan je wel afvragen waarom vrijwillige initiatieven zoals het vaccinatiedashboard van Joris Vaesen zo’n succes hebben”
Alleen zijn niet alle naakte cijfers even vlot beschikbaar. Qua open data ziet Bart nog wel wat ruimte voor verbetering. “Het aantal overlijdens per provincie of testen per leeftijdscategorie bijvoorbeeld: die data moeten er zijn maar de excellijsten geeft men niet vrij. Waarom? Geen idee. Men schermt vaak met privacy of ander juridisch voorbehoud, niet altijd even terecht. Bovendien zijn we intussen elf maanden verder… Je zou toch al actie kunnen hebben ondernomen om dat toch te mogen vrijgeven. Dat vind ik erger dan het zogenaamde vertrouwelijke rapport waar uiteindelijk zo goed als niets extra’s in staat.”
Nood aan informatie
Intussen spelen naast de coronacijfers vooral ook de vaccinatiecijfers een almaar belangrijkere rol. En ook daar maakt Bart zich zorgen over. “Dat ook die gegevens niet volledig in alle openheid worden gedeeld… Eigenlijk is het belachelijk”, zucht hij. “Ik kan niet zeggen dat de overheid niets doet, maar je kan je wel afvragen waarom initiatieven à la het vaccinatiedashboard van Joris Vaesen – die dat ook vrijwillig en naast zijn uren doet – zo’n succes hebben. Er is nood aan die informatie, zeker weten. En waarschijnlijk zullen mensen zoals ik altijd meer willen.” (lacht)
Meer nog dan naar informatie smeken velen naar voorspellingen en perspectief. Daar waagt Bart zich liever niet te veel aan. “Ik kijk naar wat we gisteren en vorige week zagen. Het is nog vroeg om grote linken te leggen tussen de dalende overlijdenscijfers en de vaccinatiegraad. Anderzijds gaf Niel Hens (biostatisticus aan de UAntwerpen en specialist op vlak van wiskundige modellen voor epidemieën, red.) aan dat ook hij daar een indicatie van zag. Als hij dat ziet, geloof ik hem. (glimlacht) Ik denk wel dat we voorzichtig op de goede weg zijn, dankzij de grote inspanningen die we de voorbije weken en tijdens de feestdagen hebben geleverd. Hoelang nog? Tot het niet meer nodig is, zeker? Laat ons zeggen dat ik hoop dat ik straks minder grafiekjes hoef te maken.” (lacht)
Het beste van KW
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
