Toen hij uit Syrië vluchtte, was Wasim Bayazid importeur van goederen uit China. Hij had nog nooit een voet in de keuken gezet. Straks opent hij in Kortrijk zijn eigen falafel takeaway. Het was een recept van zijn grootmoeder dat zijn leven een sprookjesachtige wending gaf. Er is nu zelfs een documentaire over zijn avontuur. “Ik hield alles voor mogelijk toen ik naar België kwam. Maar dat ik filmster zou zijn of kok, daar kon ik met mijn wildste fantasieën niet bij.”
De documentaire over hoe Wasim Bayazid in zes jaar van de hel naar de hemel ging, werd begin juni voor het eerst vertoond in Budascoop in Kortrijk. Het is een van de zes delen van Weg naar Werk, een reeks van de Ieperse Annabel Verbeke die in het najaar op Canvas te zien zal zijn. Het verhaal van Wasim leest dan ook als een sprookje. Aan de vooravond van Wereldvluchtelingendag, op maandag 20 juni, vertellen we het graag.
Telkens afscheid
“Op 19 oktober 2015 vierde ik nog mijn verjaardag in Damascus”, zegt Wasim. “Daarna nam ik afscheid van mijn familie. Ons zoontje Bashir was net geboren en in Syrië blijven, was geen optie meer. Telkens als je er de deur uitging, nam je afscheid van elkaar, want je wist dat je mogelijk niet terugkeerde. Er was waanzinnig veel corruptie, er waren de vele kidnappingen, de aanhoudende bombardementen en vooral: niemand was nog te vertrouwen. Als je een glas ging drinken en je kwam wat beneveld thuis, kreeg je van dezelfde buren die je al jarenlang warm hadden begroet, te horen dat dergelijk gedrag niet getolereerd werd. Ze zouden me een lesje leren als ik me niet aanpaste. Er zwierven overal islamitische bendes rond die afrekenden met ongelovigen.”
Wasim trok met zijn beste vriend naar Turkije en samen zochten ze een smokkelaar die hen veilig overzee kon brengen. “We trachtten zoveel mogelijk compagnons te vinden om elkaar te beschermen. Want je hebt met smokkelaars te maken, criminelen. Je vermoorden is voor hen een makkelijkere manier om aan je centen te geraken dan je helemaal de zee over te helpen.”
De woelige oversteek in een rubberbootje duurde drie uren, het helse traject naar België nam 27 dagen in beslag. “Onderweg stootte ik op zoveel wreedheid dat ik me bij aankomst geen mens meer voelde. Toen we hier aankwamen, werden mijn vriend en ik meteen uit elkaar gehaald. Ik belandde in een sociale woning met twee Afghanen. We gebruikten gebaren, maakten tekeningetjes of probeerden via Google Translate uit te leggen wat we te zeggen hadden. Ik voel me moederziel alleen en sukkelde in een diepe depressie. Ik dronk veel om te vergeten en kwam anderhalf jaar lang nauwelijks mijn kamertje uit.”
Vrouwen in de keuken
Zijn geluk begon te keren toen zijn verblijfsvergunning in orde was en hij op zoek kon naar een eigen huis. “Veel nieuwkomers zoeken jarenlang naar een woning en worden overal afgewimpeld. Maar ik kon meteen terecht in een studio in de Guldensporenlaan 61 in Kortrijk. Ik wilde absoluut werken, maar met de 15 woorden Nederlands die ik sprak, was solliciteren geen optie.” Wasim specialiseerde zich in Syrië in import uit China. Hier probeerde hij van alles. “Op een gegeven moment gaf ik Arabische lessen. Een van mijn leerlingen was Benoit, mijn buddy. Hij was me via een vrijwilligerssysteem bij de stad toegewezen om me te helpen met mijn administratie en dergelijke. Het was tussen pot en pint dat hij me eens uitnodigde om in het weekend bij hem te gaan eten. Ik had al een glas op en flapte eruit: Kom jij maar bij mij eten. De volgende morgen was ik een stuk nuchterder en sloeg de paniek toe: in Syrië zet een man nooit een voet in de keuken.”
“Ik had nog nooit gekookt, maar plots was ik Mister Falafel”
De redding kwam van zijn grootmoeder. Zij vond dat hij falafels moest bereiden. Dat zijn gefrituurde balletjes, gemaakt op basis van kikkererwten. “Ze stuurde me de lijst met ingrediënten en via Skype zetten we ons samen aan het werk.” Benoit vond het resultaat zo lekker dat hij Wasim aanraadde om een eigen bedrijfje te beginnen. “Ik moest er eens om lachen. Maar natuurlijk, ik moest iets gaan doen. Zeker toen ook mijn vrouw en zoon naar België afzakten. Bashir ging naar de Levensboom, een Freinetschool bij de V-Tex waar de ouders nogal betrokken worden bij de opvoeding. Het was zo dat de juffrouw van mijn zoon, me op een dag vroeg: Wat ga jij doen met je leven? Omdat ik niet wou zeggen dat ik nog geen plan had, flapte ik er zomaar wat uit: Ik denk eraan om falafels te maken. Een week later belde ze me op. Of ik falafels wou maken voor Textival.”
Wasim dacht oorspronkelijk aan 20 tot 25 falafels, maar het werden er uiteindelijk 450. “Ik had geen potten, een keuken met een aanrecht van amper 30 centimeter en toch gaven die mensen me de kans. Oké, het was wel vrijwilligerswerk, maar het deed enorm veel voor mij. Opeens was ik voor de mensen in de buurt Mister Falafel. Ik bestond, ze zagen me staan.” En zo stond ook plots buurvrouw Sarah voor zijn deur, een dame die bij Howest werkt. Ze vroeg of hij ook falafels kon maken voor de hogeschool. Bij het OCMW moedigde zijn begeleidster hem aan om zelfstandig te gaan en na wat cursussen en een lening om een professionele keuken aan te kopen, was Wasim klaar voor zijn cateringzaak Fluffy Falafel. “En toen ging de wereld in quarantaine. In een paar dagen tijd werden alle festivals en evenementen waar ik verwacht werd geschrapt.”
Held
“Goed voor een nieuwe depressie, maar dit keer begon ik niet opnieuw te drinken. Zoveel mensen hadden me gesteund, ik mocht niet opgeven.” Toen hij op de site van de stad Kortrijk las dat men mensen zocht om vrijwilligerswerk te doen tijdens de lockdowns, stelde Wasim zich kandidaat en maakte hij wekenlang gratis falafelbroodjes voor de daklozen en voor de vrijwilligers in de vaccinatiecentra. “Ik had de ingrediënten. Mijn slogan was Zero waste food, dus ik kon moeilijk voor afval zorgen.” De stad Kortrijk wijdde een artikel aan de Syrische held en opeens wilde iedereen zo’n veganistisch, supergezond falafelbroodje. “In de kortste keren stonden de mensen in een rij aan te schuiven en had ik een afhaalrestaurant. Ik was gered.”
“In maart liet mijn oude huisbaas uit de Guldensporenlaan me weten dat zijn winkel op de hoek van de Stasegemstraat en de Veldstraat in juni vrij zou komen. Hij vroeg of ik niet geïnteresseerd was. Ik zei dat ik me onmogelijk de huur kon veroorloven van een woning én een winkel. Maar hij bleek bereid enkele maanden huur te laten vallen en me een korting te geven tot het eind van het jaar. Een vriend lanceerde een oproep op Facebook om de winkel in te richten en tot nu toe heb ik er nog maar 180 euro aan gespendeerd. Van overal komt er hulp.”
Integratie
Begin juli opent Fluffy Falafel. “Ik heb zoveel geluk gehad. Ik ben zoveel mensen zo dankbaar. We hebben hier zoveel steun, liefde en genegenheid gekregen dat ik durf zeggen dat Kortrijk mijn thuis is. Toen ik uit Damascus vertrok, had ik nooit durven hopen ooit nog een thuis te vinden. Onze vrienden zijn nu onze familie. Het probleem van de meeste vluchtelingen is dat ze nooit weg geraken uit het systeem dat voor hen wordt opgezet. Ze belandden in huizen met andere vluchtelingen en gaan naar taallessen in scholen waar alleen andere nieuwkomers zitten, om uiteindelijk een job te doen in winkels of fabrieken waar alleen maar vreemdelingen aan het werk zijn. Het enige wat ze met elkaar te delen hebben, zijn zorgen, angsten en problemen. Gevoelens die hen nog dieper in een negatieve spiraal laten zakken. Je hebt contact nodig met Belgen, mensen die spreken over hun verlangens en hun dromen. Zo durf je ook weer te dromen. Dat is mijn raad: tracht te integreren, deel uit te maken van de samenleving. Het is de kortste weg naar werk en geluk.”
Het beste van KW
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
