Wie in West-Vlaanderen op zoek is naar een nieuwe tandarts, begint maar beter vroeg genoeg aan die zoektocht. Nergens is het tekort aan tandheelkundigen zo groot als in onze provincie, en er lijkt niet meteen beterschap op komst te zijn. “We moeten elke dag 5 tot 10 mensen teleurstellen.”
Net als huisdokters en crèches kampen ook tandartsen tegenwoordig met een veel grotere vraag dan aanbod. Eind vorig jaar telde West-Vlaanderen 981 actieve tandartsen, dat is er eentje per 1.249 inwoners. Daarmee is onze provincie het slechtst bedeeld in heel Vlaanderen. Zo is er in Vlaams-Brabant één tandarts per 1.012 inwoners, goed voor de beste ratio boven de taalgrens. Tien jaar geleden lagen de kaarten nochtans anders, toen deden we het met 948 actieve tandartsen minder slecht in de Vlaamse rangschikking. In Oost-Vlaanderen en Antwerpen waren de tandheelkundigen verhoudingsgewijs toen nog schaarser dan bij ons, maar de afgelopen jaren groeide die beroepsgroep daar sneller dan het bevolkingsaantal, wat bij ons helaas niet het geval was.
Ook in de praktijk Dental Duinen in Bredene kampen ze met de gevolgen van de situatie. Stefanie De Brabandt (41) stapte 17 jaar geleden in de voetsporen van haar vader Johan, die deze zomer met pensioen ging. Door zijn vertrek moest de praktijk noodgedwongen een tijdelijke patiëntenstop inlassen. “Elke dag bellen er vijf tot tien wanhopige mensen naar onze praktijk, op zoek naar een tandarts. Het is niet gemakkelijk die telkens te moeten teleurstellen, want wie kiest voor een job in de zorg wil natuurlijk zoveel mogelijk mensen helpen. Om de patiënten van mijn vader niet in de steek te laten, hebben we recent twee nieuwe tandartsen aangeworven in de praktijk”, aldus Stefanie.
Mondhygiënisten
Hoewel dalend in aantal, zijn er gelukkig ook nu nog steeds (jonge) starters die met volle overtuiging kiezen voor de job. Zo is de pas afgestudeerde Bram Mergaert (37) recent aan de slag gegaan in Dental Duinen. Maar ook hij begrijpt waarom er zo’n nijpend tekort is in de sector. “De invoer van het ingangsexamen in de jaren 90 heeft er geen goed aan gedaan. Daarnaast werken tandartsen minder lange dagen dan vroeger, dat is gewoon zo. Meer dan twaalf uur per dag patiënten behandelen, is niet meer aan de orde. Ik ben pas op latere leeftijd na de studie begonnen en heb nu ook al een gezin, ik wil mijn job daar ook mee kunnen combineren. Daarom koos ik bewust voor een groepspraktijk. Die flexibiliteit is nodig om het haalbaar te houden, want de werkdruk is zeer hoog”, aldus de jonge tandarts, die vaststelt dat er aan heel de kust wachtlijsten zijn bij de tandartsen.
“We werken minder dan de tandartsen vroeger, dat is een feit. Ik wil mijn job kunnen combineren met mijn gezin”
Volgens de praktijk is echter niet enkel het aanbod gedaald, maar de vraag ook gestegen. “Mensen hechten meer belang aan hun mondgezondheid, ze komen niet meer enkel langs als er een probleem is. Daarnaast is de groep oudere patiënten zonder kunstgebit groter geworden. Ze hebben wel nog hun eigen tanden, maar die zijn gevoeliger voor gaatjes en andere problemen”, klinkt het.
Een van de oplossingen die wordt aangereikt, is het vaker inschakelen van mondhygiënisten. “Zij kunnen veel werk overnemen van ons. Zo krijgen de patiënten die doorgaans twee keer per jaar langskomen op preventieve controle, één keer daarvan een tandsteenreiniging van een mondhygiënist. Het probleem is dat er nu nog niet zoveel mondhygiënisten zijn, de opleiding bestaat nog maar 8 jaar.” Meer tandheelkundigen ziet Mergaert dan weer niet zo snel afstuderen. “Ik heb in Leuven gestudeerd en daar barst het praktische opleidingscentrum gewoon uit zijn voegen. Om meer studenten te kunnen aanvaarden, moet er een nieuw gebouw komen en dat zie ik nog niet zo gauw gebeuren…”
Vervrouwelijking
In de ene gemeente is het tekort al nijpender dan in de andere. Hoe landelijker de regio, hoe meer inwoners er een tandarts moeten delen. In Brugge en omstreken valt het al bij al goed mee, met een ratio van één tandarts per 939 inwoners. Dat er in grotere steden meer aanbod is, is volgens tandarts Jean-Luc Depover (69) een algemene trend. “Van collega’s uit Brussel hoor ik soms dat er eigenlijk geen probleem is, terwijl dat hier natuur wel het geval is”, aldus Depover, die al 45 jaar een tandartsenpraktijk in Izegem heeft. Vier jaar geleden kon hij eigenlijk met pensioen gaan, maar door de hoge nood besloot hij dat nog niet te doen. Wel halveerde hij zijn patiëntenbestand – dat toen nog 5.000 individuen telde – en neemt hij geen nieuwe patiënten meer aan, hoewel daar wel zeer veel vraag naar is. De oorzaak van deze problematiek volgens Depover? “De vervrouwelijking van de sector. Veel jonge vrouwen beginnen aan de opleiding, maar willen slechts deeltijds of gewoon minder uren werken dan wij vroeger deden.”
Kabinet volksgezondheid: “Meer studenten tandheelkunde dan tien jaar geleden”
Het kabinet van de minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) is zich bewust van de problematiek. Er werden ook al inspanningen geleverd de afgelopen jaren om het tandartsentekort tegen te gaan. “Dit jaar was het maximaal aantal toegelaten kandidaten voor de studies tandheelkunde 232, tien jaar geleden waren dat er nog maar 160. Gezondheid en gezondheidszorg zijn een topprioriteit voor heel veel mensen. Wie zorg nodig heeft, moet ze krijgen. Maar die ambitie waar maken is helaas niet eenvoudig”, klinkt het.
Dat er iets moet gebeuren is duidelijk, want de schaarste zorgt er ook voor dat tandzorg minder betaalbaar wordt voor velen. “Terwijl we 710 miljoen euro extra hebben geïnvesteerd in vier jaar tijd, beslissen steeds meer tandartsen om zich de deconventioneren, waardoor ze dus zelf hun tarieven kunnen bepalen in de vorm van supplementen. In bepaalde regio’s hebben patiënten niet veel keuze, en daar maken sommige praktijken misbruik van.”
