Nog te weinig mensen laten zich volgens minister van Welzijn en Volksgezondheid Hilde Crevits (CD&V) gratis screenen op borst-, baarmoederhals- of dikke darmkanker. Vorig jaar ontvingen 1,6 miljoen Vlamingen een uitnodiging in het kader van het bevolkingsonderzoek van het Centrum voor Kankeropsporing (CvKO). Maar dat kan dus nog beter en zeker voor borstkanker. “Het heeft zeker nut, want die screenings sporen kanker vroegtijdig op en dan is de kans op genezing ook nog stukken hoger.”
Vandaag werden in AZ Sint Lukas in Brugge op de afdeling mammografie de nieuwste cijfers van de bevolkingsonderzoeken naar kanker bekend gemaakt. De responsgraad in West-Vlaanderen op het aanbod van die gratis screenings voor kanker borst-, baarmoederhals- of dikke darmkanker ligt relatief hoog. Vorig jaar liet 64,4 procent van de vrouwen tussen 25 en 64 jaar liet zich screenen op baarmoederhalskanker. Dat is vlakbij het Vlaamse gemiddelde en ligt slechts 0,6 procent onder de doelstelling van de Vlaamse overheid.
“De screenings kunnen wel degelijk een verschil maken, want zo kan kanker vroegtijdig opgespoord worden en is de kans op genezen groter”
Voor dikke darmkanker ging 65,3 procent van de West-Vlamingen tussen 50 en 74 jaar oud in op de uitnodiging en zitten we net boven het Vlaams gemiddelde van 64,2 procent. Daarmee halen we met gemak de doelstelling van 60 procent.
Alleen bij de screening voor borstkanker is er nog heel wat ruimte voor verbetering. Slechts 64,4 procent van de vrouwen tussen 50 en 69 jaar werd gescreend. Daarmee scoort West-Vlaanderen rond het Vlaams gemiddelde, maar dat is nog 10,6 procent te weinig om de vastgelegde doelstelling van 75 procent te halen.
Duidelijk nut
Het nut van die screenings is zeer duidelijk, want zo worden meer kankers in een vroegtijdig stadium opgespoord. In 2021 nog werden er 254 nieuwe invasieve baarmoederhalstumoren vastgesteld bij de 64,5 procent vrouwen, die zich liet screenen. 93,5% van alle tumoren bevonden zich nog in stadium 0. Maar bij de groepen jongste en oudste leeftijdsgroepen zijn er nog inspanning nodig opdat mensen zich zouden laten screenen. “Sinds dit jaar sturen we de datum van het laatste uitstrijkje door naar de huisartjs, die kan dan de patiënten motiveren om het toch te doen”, vertelt Patrick Martens, Directeur van het Centrum voor Kankeropsporing.
Ook bij borstkanker kan de screening een verschil maken. “Bij meer dan 75 procent van de vrouwen, die meededen aan het bevolkingsonderzoek wordt er ook effectief borstkanker vastgesteld in een vroegtijdig stadium. De kans dat zij daaraan overlijden ligt de helft lager”, stelt Koen Van Herck van Stichting Kankerregister.
“Wanneer vrouwen een uitnodiging krijgen voor een screening van borstkanker mét een vastgelegde afspraak, dan is de kans dubbel zo groot dat ze dat ook zullen doen”
“Als vrouwen niet deelnemen aan die screening is dat slechts bij minder dan 50 procent zo, ongeacht of ze zich al buiten die gratis screenings hebben laten onderzoeken of niet”, gaat Koen verder. “Wanneer ze een uitnodiging krijgen met een vastgelegd moment is de kans dubbel zo groot dat ze ook zullen deelnemen, al moeten ze natuurlijk wel de kans krijgen om dat te verzetten of annuleren.”
Ondanks dat het nut van deze screenings bewezen is gaat een deel van de aangeschreven doelgroepen niet in op de uitnodiging. En dat moet beter, zeker als we weten dat het vroegtijdig opsporen van kanker ook de kans op genezing beduidend verhoogt. “Sommige groepen blijven moeilijk aanspreekbaar, zoals bijvoorbeeld de jongere leeftijdsgroepen van 50 tot 59-jarigen voor dikke darmkanker. Maar desondanks dat daar minder respons is, is er ook goed nieuws dat het aantal Vlamingen dat nog nooit aan dat onderzoek deelnam lichtjes daalt”, klinkt het bij het Centrum voor Kankeropsporing.
Blijven aansporen
Daarom wil minister Crevits blijven inzetten op het aanbieden en promoten van deze gratis screenings. “We willen het bereik van de bevolkingsonderzoeken vergroten via verschillende acties. De mediacampagne op nationale radio en televisie, affiches aan winkels en bussen zal vanaf 2024 ook uitgebreid worden naar sociale media. Zo is de campagne het hele jaar door online aanwezig.”
Sinds dit jaar waren er ook wijkgerichte acties in samenwerking met onder andere de mutualiteiten en lokale besturen. “Ook dat zullen we in 2024 verder uitbreiden met andere organisaties, zoals wijkgezondheidscentra en instellingen voor personen met een beperking. We doen dat allemaal om de kwetsbare doelgroepen beter te bereiken.”
“Door resultaten te delen, kunnen huisartsen een gesprek aanknopen met wie nog niet aan het onderzoek mee deed en hen hiervoor aan sporen”
Maar minister Crevits wil ook een cruciale rol wegleggen voor de huisarts. “Huisartsen zijn nauw betrokken bij de doelgroepen en vanaf dit jaar zijn ook de resultaten voor baarmoederhals- en dikke darmkanker toegankelijk voor de huisarts. Zo kunnen zij vlug zien wie er wel al heeft deelgenomen aan de onderzoeken en met hen een gesprek aanknopen om hen aan te sporen hiertoe. Het Centrum voor Kankeropsporing reikt de huisarts ook tools aan om de patiënten te informeren over de deelname, het resultaat en de follow-up”, besluit Crevits.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
