Goed nieuws: vanaf deze maand kunnen jongeren tot en met 23 jaar gratis psychologische hulp krijgen. Minder goed nieuws: “Lang niet alle jongeren zullen gebruik kunnen maken van dit aanbod”, klinkt het in de sector. Ook Emma (18) uit Kuurne valt uit de boot.
Vooruit-politici van alle geledingen pakken er de afgelopen weken al te graag mee uit: ‘hun’ federale minister van Gezondheid Frank Vandenbroucke heeft ervoor gezorgd dat alle jongeren tot en met 23 jaar vanaf 1 februari gratis psychologische hulp kunnen krijgen. Toch is een dosis nuance op z’n plaats in deze goednieuwsshow.
Dat het een stap in de goede richting is, daar is iedereen het voor alle duidelijkheid over eens. Maar de eindmeet is nog lang niet bereikt, meent ook de Vlaamse Vereniging van Klinische Psychologen. “Dat er vanuit politieke hoek wordt verkondigd dat ‘alle’ jongeren voortaan gratis naar de psycholoog zullen kunnen, daar hebben we het wat moeilijk mee. Want dat klopt dus eigenlijk niet”, aldus woordvoerster Lotte De Schrijver. “Eerst en vooral komen enkel kinderen en jongeren met lichte tot matige klachten in aanmerking voor de gratis sessies. Wie langdurige en intensievere hulp nodig heeft, valt hier buiten.”
“Elke jongere binnen de twee weken bij een psycholoog in de buurt krijgen? Onmogelijk!”
Dat wordt ook bevestigd door het FOD Volksgezondheid: volgens projectleider Sarah Morsink is de nieuwe conventie bestemd om preventief in te grijpen bij een kwetsbare doelgroep en zo de nood aan dure, gespecialiseerde hulp te voorkomen. Om dit te bereiken wordt een extra budget van 54 miljoen euro vrijgemaakt. “Met die centen kunnen we jongeren met beginnende moeilijkheden maximaal 10 ondersteunende of 20 behandelende individuele sessies per 12 maanden aanbieden. Groepssessies zijn onbeperkt. Daarnaast zetten we ook in op ondersteuning met eerstelijnswerkers – zoals huisartsen, het CLB, jeugdwerkers… – om deze jongeren met mentale gezondheidsproblemen op te sporen en correct te kunnen begeleiden”, legt zij uit.
Drempels
Ondanks de beperkingen is de nieuwe regeling een goede zaak, vindt ook Emma Declerq (18) uit Kuurne. “Ik kwam voor het eerst in aanraking met psychologische hulp toen ik amper zeven jaar was, na de scheiding van mijn ouders. Daarna heb ik nog verschillende diagnoses te verwerken gekregen: een eetstoornis, obsessieve compulsieve stoornis, depressie…” (lees verder onder het kader)
Psychologische hulp is langzaam maar zeker uit de taboesfeer aan het ontsnappen. Sinds de coronacrisis staat het thema steeds hoger op de agenda, zowel bij de media als bij de politiek. In 2021 werd een conventie opgestart waardoor volwassenen nu voor 11 euro per sessie bij een psycholoog uit één van de Netwerken van Geestelijke Gezondheidszorg – waarvan er in West-Vlaanderen drie zijn – terecht kunnen. Daarvoor werd een stevig budget voorzien. Nu wordt de geldkraan opnieuw opengedraaid, en dit keer wordt de focus gelegd op jongeren tot en met 23 jaar.
Het werd zoeken naar de juiste hulp, maar intussen volgt ze al een jaar therapie bij één vaste psycholoog. Zelf komt zij niet in aanmerking voor gratis sessies, door haar zwaardere problematiek. Maar dat er steeds meer maatregelen worden getroffen om die drempel voor andere jongeren te verlagen, kan ze enkel maar aanmoedigen. “Ik moet mijn therapie nog niet zelf betalen, maar ik zie de facturen wel bij mijn ouders toekomen en voel me daar vaak schuldig over. Ik weet dat zij het niet per se moeilijk hebben op financieel vlak, maar bij veel jongeren is dat wél het geval. Mentale gezondheidsproblemen discrimineren niet hé. Oud of jong, arm of rijk: iedereen kan erdoor getroffen worden. Als je als tiener of jonge twintiger dat prijskaartje ziet, dan is die drempel om hulp te gaan zoeken nóg veel hoger dan ze al is door taboe of schaamte.”
Onhaalbaar
Maar ook binnen de groep jongeren die wél het ‘juiste’ profiel hebben, zullen er velen teleurgesteld worden. Volgens de koepel is slechts 1 op 4 klinisch psychologen geconventioneerd. Daaronder valt ook de – nog kleinere groep – hulpverleners die specifiek in deze conventie voor jongeren zijn ingestapt. In West-Vlaanderen zijn dat er 359. Zij hebben elk een bepaald budget gekregen om een beperkt aantal uren per week open te stellen voor die gratis sessies.
“Het is opnieuw dezelfde groep mensen die extra steun krijgen. De overgrote meerderheid die nog steeds de volle pot moet betalen bij de psycholoog, blijft weer in de kou staan”
“In sommige regio’s zal dat aanbod voldoende zijn, maar in andere absoluut niet. Daar zullen de wachtlijsten blijven oplopen, en die worden niet systematisch gemonitord. Lang niet elke jongere met een hulpvraag zal gebruik kunnen maken van de gratis trajecten. Het aanbod is gewoon niet groot genoeg”, reageert Lotte De Schrijver van de VVKP. De opzet dat elke jongere binnen de twee weken na een hulpvraag bij een psycholoog uit het netwerk van die regio terecht zal kunnen, is volgens haar dus absoluut onhaalbaar.
Alle informatie over de geestelijke gezondheidzorgnetwerkenin West-Vlaanderen vind je op de website van Wingg
Daarnaast kaart de VVKP aan dat deze stap misschien niet zó drempelverlagend zal werken als het lijkt, en stelt zich de vraag of deze centen niet op een andere manier geïnvesteerd kunnen worden. “Voor de groep die nu wordt geholpen gold al een verlaagd remgeldtarief van 11 euro, slechts 4 euro bij verhoogde tegemoetkoming. Voor de meeste gezinnen is dat best wel haalbaar, ik weet niet of er nu door het volledig wegvallen van dat bedrag zo veel extra jongeren de stap zullen kunnen zetten naar psychologische hulp. Maar dat neemt wel een grote hap uit het totale budget, waardoor er niets overblijft voor de veel grotere groep mensen die voorlopig nog de volle pot betaalt bij hun psycholoog. De groep die al werd geholpen, krijgt nog meer hulp. De rest blijft in de kou staan.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
