Een klassiek gezin met kinderen? Dat komt in onze provincie steeds minder voor. Bijna de helft van de West-Vlaamse huishoudens bestaat uit alleenstaanden. Een opvallend cijfer dat elk jaar stijgt. 11 november wordt Singles’ Day gevierd, maar de andere dagen van het jaar blijft deze groep dikwijls in de kou staan, vooral op financieel vlak. “Wie geen kinderen ten laste heeft, hoort bij de grootste dutsen van de OESO-zone.”
Het is geen verrassing dat er elk jaar steeds meer vrijgezellen zijn. Velen studeren langer en gaan later op eigen benen staan waardoor huisje-tuintje-boompje-kindje moeten wachten. De emancipatie van de vrouw heeft er dan weer toe bijgedragen dat ongelukkige huwelijken of relaties sneller worden verbroken, omdat ze dikwijls niet meer financieel afhankelijk zijn van hun partner. Maar liefst 223.000 West-Vlamingen woonden begin 2021 alleen, dat blijkt uit gegevens van Statbel, het Belgische statistiekbureau. Dat is 41 procent van alle huishoudens. Het hoogste cijfer ooit. Ongeveer 20 jaar geleden ging het nog om 34 procent. De andere Vlaamse provincies volgend diezelfde trend min of meer, zo telt Limburg het minste alleenwonenden (38 procent) en Antwerpen het meeste (42 procent).
Stom om te moeten zeggen, maar als je kan: maak een kind. Pas dan kun je meer overhouden op het einde van de maand
Het hoogste aantal alleenstaanden vinden we in West-Vlaanderen aan de kust: Oostende (55 procent), Blankenberge (52 procent), De Panne (51 procent), Middelkerke (50 procent) en Nieuwpoort (50 procent). Niet toevallig kent net de kust de meest verouderde bevolking van Vlaanderen. Daar gaat het vermoedelijk vooral over ouderen die door scheiding of het overlijden van de partner alleen zijn komen te staan. Het laagste percentage, 32 procent, vinden we in Zedelgem, Hooglede en Wielsbeke. (lees verder onder de kaart)
Hoeksteen van de samenleving
Iemand die alleen woont, is niet per definitie vrijgezel. Ook omgekeerd: wie single is, woont niet noodzakelijk alleen, denk maar aan co-housing. Door verschillende statuten zijn de cijfers dus niet volledig waterdicht, maar toch geven ze een duidelijk beeld over de gezinssituaties in onze provincie. Iets wat ook fiscaal expert Michel Maus bevestigt. “Deze cijfers zijn geen verrassing. Maar toch maakt de politiek precies die klik niet. Zij beschouwen het traditionele gezin nog steeds als de hoeksteen van onze samenleving.”
De maatschappij verandert, maar het beleid blijft achter. Het klassieke gezin met kinderen is niet langer de regel, maar toch geniet die gezinsvorm van heel wat financiële voordelen. “Het leven is voor iedereen duurder geworden, kijk maar naar de huidige kost van nutsvoorzieningen zoals elektriciteit. Iemand die alleen woont, moet voor al die zaken zelf opdraaien. De huur of afbetaling van een woning, internetabonnement, verwarming, verzekeringen, meubelen, onderhoudskosten, herstellingen, computers, streamingabonnement... dat zijn grote happen uit het budget. Zelfs variabele kosten, zoals waterverbruik, zijn echt niet maar half zo duur voor iemand die alleen woont, ook al wordt dat vaak aangehaald als argument. Onze maatschappij is gewoon niet aangepast aan singles”, legt Maus uit.
Grootste dutsen
Wanneer er kinderen in het spel komen, wordt de kloof pas echt groot. In onze provincie zijn zo’n 1 op 5 van de alleenstaanden ook ouder. “Wie geen kinderen ten laste heeft, hoort op fiscaal vlak bij de grootste dutsen van de volledige OESO-zone. Die groep staat al 20 jaar lang, sinds het begin van de analyses, helemaal bovenaan de lijst van de mensen die het zwaarst belast worden op arbeid. Voor de hoogste inkomenscategorieën kan dat oplopen tot 59 procent”, aldus Maus.
“Bij één kind wordt de basis-belastingvrije som verhoogd met 1.630 euro, bij vier kinderen loopt dat al op tot 15.250 euro. Je zou de vraag kunnen stellen of het hebben van kinderen wel zo zwaar moet doorwegen. Ik merk helaas weinig bereidwilligheid in de politiek om die piste te bewandelen. Het is echt stom om te moeten zeggen, maar als je meer geld wil overhouden op het einde van de maand, maak dan een kind. Er is écht geen ander achterpoortje.”
Maar dan nog: alleenstaanden van wie de kinderen volwassen en dus niet meer ten laste zijn, staan op latere leeftijd toch met hun rug tegen de muur. Dat zorgt bij Michel Maus voor een slotbedenking. “Zelfs al zou dus iedereen voldoen aan de verwachting van het perfecte gezin, uiteindelijk wordt één op twee sowieso ooit alleenstaand, wanneer hun partner overlijdt. Dat is een niet te onderschatten groep, die ook heel veel baat zou hebben bij een singlevriendelijk beleid.”
Getuigenis Delphine (28) : “Onderschat niet hoe duur het is”
Delphine Vandenbossche (28) werkt als leerkracht in het bijzonder onderwijs en is afkomstig uit Harelbeke, maar woont al een tijdje op haar eentje in Deerlijk. “Na mijn studies woonde ik samen met mijn toenmalige vriend in Anderlecht, in een gekocht appartement”, vertelt ze. “Toen die relatie vijf jaar geleden eindigde, ben ik beginnen zoeken naar een huurwoning op een locatie tussen mijn familie in Harelbeke en mijn job in Anderlecht. Door de tijdsdruk is het Oordegem geworden, totaal niet praktisch dus. Toen ik de kans kreeg om een job in Deerlijk uit te oefenen, twijfelde ik geen seconde.” Delphine had aan haar verleden financiële putten overgehouden, waardoor ze als alleenstaande niet in aanmerking kwam voor een lening. Een woning kopen, was dus geen optie. Ze trok bij haar ouders in om financieel aan te sterken en ging op zoek naar een huurwoning in de buurt. “Het was een helse strijd. Corona hielp de zaak ook niet vooruit. Maar uiteindelijk heb ik dan toch een leuke woning gevonden.” Het antwoord op de vraag of het leven als alleenstaande duurder is, is voor Delphine heel duidelijk. “Naast de vaste kosten zijn er wel nog meer kosten die ik alleen moet dragen, kosten die vaak onderschat worden. Voeding bijvoorbeeld, koken voor twee is allesbehalve dubbel zo duur als koken voor enkel mezelf. Dat is dan ook een van de zaken waarop ik probeer te besparen, ook minder met de auto rijden, letten op mijn waterverbruik… Ik heb voor alles vooropgestelde budgetten. Ik moet creatief zijn.”
Dieter Vindevogel, 33 jaar, co-houser in zijn eigen huis
Na een tijdlang bij zijn ouders in Heule gewoond te hebben besloot Dieter om zes jaar geleden een huis in Gullegem te kopen en renoveren. Als vertegenwoordiger met een druk (sociaal) leven is hij niet veel thuis. Daarom begon na enkele jaren het idee van co-housen te spelen in zijn hoofd. “Ik kom mooi rond met mijn loon, dus het is niet zo dat ik mijn woonkosten niet of moeilijk kan dragen. Maar ik besef wél dat dat voor iemand die een lager inkomen heeft wel heel lastig kan zijn. Voor steunmaatregelen val je als werkende alleenstaande steevast uit de boot, enkel wanneer je niets doet, krijg je hulp. Zelf let ik op mijn verbruik, daarom heb ik ook geïnvesteerd in een regenput, zonnepanelen, etc. Maar ook op voeding bespaar ik door goed te plannen zodat ik nooit iets moet weggooien. Want uiteindelijk draai je toch voor alles alleen op. Om toch wat meer te kunnen sparen begon ik na te denken over co-housing. Het leek me ook gewoon gezellig en ik had er al veel positieve verhalen over gehoord.” Hij ontmoette enkele potentiële huisgenoten voor lange termijn, maar vond niemand waarmee het echt goed klikte. Dus besloot hij het over een iets andere boeg te gooien. “Uiteindelijk ben ik bij Airbnb terecht gekomen. Zo zijn er het afgelopen jaar al verschillende mensen bij mij komen wonen, maar telkens voor korte periodes. Ze huren eigenlijk een kamer, maar ik maak het meteen duidelijk dat ze ook de rest van het huis naar believen mogen gebruiken. Momenteel werkt dit voor mij: ik heb meer financiële ademruimte, maar ik hang niet vast aan een langdurige overeenkomst. Als het niet klikt, of mocht ik plots toch een vriendin hebben, dan weet ik dat ik snel mijn woning terug voor mij alleen heb.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
