Aan de Bruggesteenweg 128 vind je het penitentiair landbouwcentrum, een moeilijk woord voor een halfopen gevangenis waar gedetineerden worden voorbereid op hun terugkeer naar de maatschappij. Je vindt er een melkveebedrijf met 200 koeien en werkateliers. Uniek, want het is de enige gevangenisboerderij van Vlaanderen. “Hier werkt een 60-tal gedetineerden die de laatste fase van hun celstraf uitzitten en die niet vluchtgevaarlijk zijn”, bevestigt directeur Filip Leroy.
“Ik heb in totaal 31 jaar gewerkt in de gevangenissen van Dendermonde en Gent en ik kan u zeggen: Ruiselede is een totaal ander verhaal”, vertelt directeur Leroy. “We hanteren hier een heel open regime. In een gevangenis zitten gedetineerden 22 uur per dag in een cel. Hier zijn er gewoon geen cellen. Ook geen tralies, hooguit wat kippengaas. Wel een grote gezamenlijke slaapzaal, onderverdeeld in ‘chambrettes’. Daar kan een zestigtal gedetineerden vrij in- en uitgaan. Ze lopen hier zelfs met hun eigen sleutels rond. Sommigen mogen het landbouwcentrum overdag verlaten, om werk te zoeken of contact te leggen met de buitenwereld.”
Niet alles kan
Dat wil niet zeggen dat je er zomaar ongestoord kan binnen- en buitenwandelen. Er is een druk op een knop nodig om het ijzeren hek te openen. Een vriendelijke bewaakster aan de receptie overziet de beelden van de camera’s. Zelfs een wielertoerist kan de Bruggesteenweg niet ongemerkt passeren. In het ontvangstlokaal hangen borden waarop prijkt wat er allemaal verboden is: roken, een gsm, een mp3-speler, een fototoestel. Voor mij, als journalist, wordt er tijdelijk een uitzondering gemaakt. Maar mijn identiteitskaart verdwijnt in een lade, mijn gsm in een locker en ik krijg een toegangsbadge. Eerlijk gezegd: ik had erger verwacht. Er bestaat een nultolerantie wat betreft geweld, drugs of alcohol. Er worden random controletesten uitgevoerd. Wie zich misdraagt, vliegt meteen terug naar een of andere cel in Vlaanderen.
“Iemand die vertrekt en nooit meer terugkeert maakt me gelukkig”
Opmerkelijk: het melkveebedrijf met 200 koeien wordt geleid door een ingenieur en een technisch assistent, die de hulp krijgen van een tiental geselecteerde gedetineerden. De rest herstelt houten paletten of maakt vloerwissers in werkateliers, zorgt mee voor het onderhoud van de faciliteiten, kuist, kookt of doet herstellingen. Ze verdienen er tussen de 1 en 3 euro per uur mee. Daarnaast wenken een moestuin, een heel rijtje appel- en perenbomen en een drietal bijenkorven om aandacht.
Job vinden
“Gedetineerden kunnen hier ook een knelpuntberoep leren zoals heftruckchauffeur of omgaan met een hoogtewerker, een veiligheidsattest of het theoretisch rijbewijs halen of een EHBO-cursus volgen”, somt Leroy op. “Binnenkort beginnen we met een atelier, om fietsen te herstellen. Dat maakt de weg wat makkelijker, om later een job te vinden.”
Deze zomer zou het landbouwcentrum in het weekend met een winkeltje willen beginnen, om onder meer honing, appelsap, chocolademelk, warme soep en ijs te verkopen. De opbrengst moet het sociaal fonds steunen. Er bestaan plannen om het verouderde landbouwcentrum grondig te renoveren. “Daarbij zouden we groeien van 64 naar 145 gedetineerden, verdeeld over kleine leefgemeenschappen van 15 mensen”, legt Leroy uit. “Daar is een studiebureau mee bezig, waarbij ook gedacht wordt aan een buurtrestaurant. Maar dat heeft tijd nodig.”
Parlé Détiné
Het landbouwcentrum van Ruiselede en de sociaal-culturele organisatie Avansa slagen er bijzonder goed in ook de buitenwereld creatief in de werking te betrekken. Zo kwam op 28 april in de reeks Parlé Détiné Rick De Leeuw op bezoek, leadzanger van de rockband Tröckener Kecks. De Leeuw sleet zijn jeugd in de grauwe werkelijkheid van een katholiek jongensinternaat.”
“Hij schreef er een boek over ‘Nooit alleen’ en besprak het thema met bezoekers én gedetineerden. Van 6 mei tot 10 juni was woordkunstenaar Joy Singh er op bezoek in een reeks workshops over ‘Slam Poetry’, waar ook vrije burgers aan deelnamen. Een zoveelste initiatief om een brug te slaan over de gevangenismuren heen.
Succesverhaal
Hoewel één vierde van de kandidaat-gedetineerden in Ruiselede toch voortijdig afhaakt en sommigen na hun vrijlating bij herhaling moeten terugkeren, zijn er ook succesverhalen. “Eén jongeman volgde hier een mooi parcours, vond daarna een goede partner en is uiteindelijk een succesvol renovatiebedrijf begonnen”, vertelt Directeur Leroy. “Dat is voor mij het mooiste wat er is: iemand die hier vertrekt, gelukkig wordt en nooit meer terugkeert.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
