Vandaag start het conclaaf, zeg maar de zoektocht naar de nieuwe paus. Daar zullen ook twee ‘West-Vlaamse’ kardinalen bij zijn: Jozef De Kesel (77) en Dominique Mathieu (61). “Een West-Vlaamse paus? Het zou mooi zijn, maar ik denk het niet”, zegt expert Peter Decroubele.
De Heilige Stoel is vacant. Letterlijk, want in katholieke kringen spreekt men van sede vacante om de periode te omschrijven die aanvat na het overlijden van de paus. Vorige maandag ruilde paus Franciscus het tijdelijke voor het eeuwige nadat hij al een tijdje met zijn gezondheid sukkelde.
Tweederdemeerderheid
De lopende zaken worden momenteel geregeld door het College van Kardinalen, maar zij mogen geen ingrijpende beslissingen nemen. Daarvoor is het wachten tot er een nieuwe paus aangesteld is. De vergadering waarop dat gebeurt, het conclaaf, is vandaag gestart en verloopt volgens een strikte procedure. De kardinalen worden opgesloten in de Sixtijnse Kapel en schrijven de naam van hun favoriet op een briefje.
Nadien worden de briefjes geteld en verbrand. Is er een tweederdemeerderheid bereikt, dan kringelt er witte rook uit de schoorsteen van de kapel. Bij zwarte rook begint de stemming van vooraf aan. Pas als er een kandidaat verkozen is én geaccepteerd heeft, mogen de kardinalen de kapel verlaten en roept de kardinaal met de langste anciënniteit de woorden Habemus papam. Op het balkon verschijnt dan de nieuwe paus.
Het conclaaf voor de verkiezing van een nieuwe paus is woensdag rond 17.45 uur van start gegaan. In het grootste geheim kiezen 133 kardinalen uit 71 landen nu de opvolger van paus Franciscus, die op paasmaandag overleed. Voor de start legden de kardinalen één voor één een eed van geheimhouding af.
Een kandidaat moet twee derde van zijn collega’s, 89 stemmen dus, achter zich krijgen om verkozen te worden. De eerste rook wordt niet voor 19 uur verwacht. Vanaf donderdag kan er vier keer per dag gestemd worden, twee stemmingen in de voormiddag en twee in de namiddag. Na de eerste en derde stemming is er alleen rook te zien als er een nieuwe paus is gekozen. De algemene verwachting is dat de beslissing deze week nog valt.
Van de 252 huidige kardinalen zijn er 135 stemgerechtigd, omdat zij nog geen 80 jaar oud zijn. Twee stemgerechtigde kardinalen wonen het conclaaf niet bij door gezondheidsproblemen.
Op dezelfde lijn
In de Sixtijnse Kapel zullen ook twee Belgische kardinalen aanwezig zijn: Jozef De Kesel en Dominique Mathieu. Beiden hebben een heel sterke band met West-Vlaanderen. Zo volgde De Kesel in 2010 de wegens seksueel misbruik afgetreden Roger Vangheluwe op als bisschop van Brugge. De Kesel is afkomstig uit Adegem, bij Maldegem, en werkte in de jaren tachtig ook als gastdocent in het Grootseminarie in Brugge.
“De paus, een West-Vlaming? Dat zou mooi zijn, maar ik denk het niet” – Peter Decroubele, vaticaan-expert
Eind 2015 nam het bisdom Brugge afscheid van De Kesel, die vervolgens aartsbisschop van Mechelen-Brussel werd, zowat de hoogste kerkelijke functie in ons land. Kort daarna, in 2016, maakte paus Franciscus bekend dat De Kesel tot kardinaal werd benoemd, gecreëerd zoals dat heet. In een eerste reactie op dat nieuws stelde De Kesel dat hij Franciscus enorm waardeert en dat hij “op dezelfde lijn zit”.
Meer centjes
De andere West-Vlaming die zijn opwachting mag maken in de Sixtijnse Kapel is Dominique Mathieu, voor velen een nobele onbekende. Mathieu werd geboren in Aarlen, maar verhuisde op zijn zevende met zijn gezin naar Brugge en vervolgens naar Damme. Volgens zijn vader Roland, torenwachter in Damme, wist Dominique al op zijn negende dat hij priester wou worden. “Of toch liever bisschop, want dan zou hij meer centjes verdienen”, verklapte Roland in een zeldzaam interview aan deze krant in 2021.
Dat jaar werd zijn zoon Dominique benoemd tot aartsbisschop van Teheran-Ispahan, in het streng islamitische Iran. Drie jaar later, in 2024, besliste paus Franciscus om Dominique Mathieu tot kardinaal te creëren. Op 8 december 2024, nog geen halfjaar geleden, trok Dams burgemeester Joachim Coens (CD&V) zelfs naar Rome om die viering mee te maken.
Weigeren
Journalist Peter Decroubele, die voor VRT onder meer het Vaticaan opvolgt, denkt dat de kans zeer klein is dat we straks een West-Vlaamse paus op het balkon zien verschijnen. “Het zou mooi zijn, maar ik denk het niet. Dominique Mathieu werkt in een regio met een heel kleine christelijke gemeenschap en is daardoor al benadeeld. Jozef De Kesel is met pensioen, kampte al met gezondheidsklachten en zou om die redenen volgens mij zelfs weigeren”, denkt Decroubele.
Al blijft het wel interessant om te speculeren op wie de West-Vlamingen zullen stemmen. “De Kesel zal wellicht op de Europese, Italiaanse lijn zitten terwijl Mathieu wel eens voor de Aziatische kandidaat zou kunnen stemmen. Al blijven dat veronderstellingen. De kampen kunnen nog geregeld wisselen tijdens de stemrondes.”
